Όπως είχαμε αναφέρει την προηγούμενη εβδομάδα, μετά τη Χρυσή Εποχή του ’20 και του ‘30, πολλοί αναγνώστες και κριτικοί υποτιμούσαν την αξία των αστυνομικών βιβλίων αποκαλώντας τα «παραλογοτεχνικά». Έπρεπε να φτάσουμε στη νέα χιλιετία για να υπάρξει μια απότομη εκτίναξη της αστυνομικής λογοτεχνίας και να αποκτήσει το κύρος που της αξίζει.
Προς τα τέλη των ‘90s είχαν εμφανιστεί νέοι αξιόλογοι συγγραφείς στο είδος, ενώ και οι υποθέσεις των βιβλίων είχαν γίνει πιο πρωτότυπες και φρέσκες εξαιτίας της ανάπτυξης της τεχνολογίας που πρόσφερε νέα πεδία δράσης τόσο για τον εγκληματία όσο και για τον ντετέκτιβ. Επίσης, υπήρχε ένα κύμα αστυνομικών σειρών στις ΗΠΑ που λόγω ίντερνετ ήταν πιο εύκολο να διαδοθούν σε όλον τον κόσμο, όπως το CSI (2000) και το The Wire (2002). Χρειαζόταν μόνο ένα βιβλίο που θα ηγούνταν της αντεπίθεσης.
Η συνταγή θα περιλάμβανε έναν ακτιβιστή δημοσιογράφο ο οποίος θα πλαισιωνόταν από μια εκκεντρική βοηθό που θα διέλυε κάθε πρότυπο γυναικείου χαρακτήρα. Και, τέλος, χρειαζόταν ο απροσδόκητος θάνατος του συγγραφέα λίγο πριν την έκδοση, ώστε το έργο του να τυλιχθεί από ένα πέπλο αυθεντίας. Ο Σουηδός Stieg Larsson πέθανε το 2004 σε ηλικία μόλις πενήντα ετών, λίγο πριν δημοσιευθεί η τριλογία «Millennium», η οποία έμελλε να σαρώσει τις λίστες με τα best seller και να αλλάξει το τοπίο στην αστυνομική λογοτεχνία. Ο ίδιος ήταν δημοσιογράφος που ερευνούσε υποθέσεις ακροδεξιού εξτρεμισμού, ιδιότητα που επηρέασε τη θεματολογία των έργων του. Η τριλογία «Millennium» (The Girl with the Dragon Tattoo, The Girl Who Played with Fire, The Girl Who Kicked the Hornets’ Nest) έχει πουλήσει συνολικά πάνω από 65 εκατομμύρια αντίτυπα, μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο (στα σουηδικά και στα αγγλικά), ενώ ο Larsson έγινε τον Ιούλιο του 2010 ο πρώτος συγγραφέας στην ιστορία που τα βιβλία του ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο ηλεκτρονικές πωλήσεις. Ένα ακόμα εντυπωσιακό ρεκόρ είναι ότι το «Κορίτσι με το Τατουάζ» έχει πουλήσει 3,5 εκατομμύρια αντίτυπα στη Σουηδία, μία χώρα 9,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Είναι πλέον ευρέως αποδεκτό ότι ο Larsson αναβίωσε την αστυνομική λογοτεχνία και ανέδειξε τη σκανδιναβική υποκατηγορία. Τα έργα του σκανδιναβικού νουάρ είναι ρεαλιστικά, κοφτά, χωρίς περιττές περιγραφές, οι πρωταγωνιστές είναι φθαρμένοι και το πολιτικο-κοινωνικό πλέγμα παίζει κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της υπόθεσης.
Και ένα έξοχο δείγμα σκανδιναβικού αστυνομικού είναι και ο «Παγωμένος Άγγελος», του πρωτοεμφανιζόμενου (;) Samuel Bjork, το οποίο μεταφράζεται αυτήν την περίοδο σε πολλές χώρες και γίνεται παντού best seller.
Σαν βγαλμένο από τον πιο ανατριχιαστικό εφιάλτη, το εξάχρονο κορίτσι κρεμόταν από το κλαδί του δέντρου, με ένα παιδικό σχοινάκι περασμένο σφιχτά στο λαιμό του και μία σχολική σάκα γεμάτη βιβλία στην πλάτη. Πιο πέρα στο δάσος, μία φανατική αίρεση χτίζει ένα απομονωμένο συγκρότημα κατοικιών, τυλιγμένη στη σιωπή της και ετοιμάζοντας τις δικές της θυσίες. Η Νορβηγία συνταράσσεται και η ειδική ερευνητική ομάδα του Τμήματος Ανθρωποκτονιών στο Όσλο επαναλειτουργεί εσπευσμένα, με τον αστυνομικό ερευνητή Χόλγκερ Μουνκ στο πηδάλιο. Ο Μουνκ πρέπει να πείσει την καλύτερη ερευνήτριά του –την υπερταλαντούχα αλλά και καταθλιπτική Μία Κρούγκερ– να επιστρέψει από το μικροσκοπικό νησί όπου έχει αποσυρθεί και να ενταχθεί ξανά στην ομάδα. Και είναι ακριβώς η Μία που, επιστρέφοντας γι’ αυτή την τελευταία φορά, θα ανακαλύψει τον αριθμό 1 που κάποιος χάραξε πάνω στο νύχι του άτυχου κοριτσιού – ο σαδιστής, εκδικητικός, άρρωστος δολοφόνος από το παρελθόν δεν έχει σκοπό να σταματήσει εδώ: θα υπάρξουν και άλλα θύματα. Και τίποτε δεν φαίνεται ικανό να τον σταματήσει.
Αφού κυκλοφόρησε και έγινε μεγάλη επιτυχία στη Νορβηγία ο «Παγωμένος Άγγελος», αποκαλύφθηκε ότι το όνομα «Samuel Bjork» ήταν ψευδώνυμο ενός πολύ γνωστού στη χώρα συγγραφέα. Δεν ήταν τυχαίο. Η γραφή του είναι καταιγιστικά κινηματογραφική. Ο συγγραφέας είναι πολύ καλός στο να αποτυπώνει τις φωνές και τις σκέψεις των χαρακτήρων του με διαφορετικές χροιές, λεξιλόγια και ρυθμούς. Καθώς οι σελίδες γυρνούν αναδεικνύεται η πολυεπίπεδη πλοκή και η μεγαλοφυής λύση του μυστηρίου: είναι όντως πολύ δύσκολο να μαντέψει ο αναγνώστης τι ακριβώς έχει συμβεί. Ο Μπιορκ συνεχώς αλλάζει την πλοκή κι εκεί που νόμιζες ότι είχες βρει τη λύση συνειδητοποιείς ότι βρισκόσουν απλώς μπροστά σ’ ένα αδιέξοδο. Αν είναι να διαβάσετε ένα σκανδιναβικό αστυνομικό αυτό το καλοκαίρι, ας είναι ο «Παγωμένος Άγγελος».
#VresXrono: 9,5 ώρες
Λέξεις κλειδιά: ντετέκτιβ - θρίλερ - Όσλο - ανατρεπτικό τέλος - whodunit - serial killer - θρησκευτικός φανατισμός
Τι να διαβάσω μετά;Το μίσος, του Βαγγέλη Γιαννίση (γιατί και ο ίδιος ο συγγραφέας ζει και γράφει στο παγωμένο σκανδιναβικό περιβάλλον).
17°
