Ο συγγραφέας Μενέλαος Χριστόπουλος μιλάει για το πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο «Τα πέντε φαντάσματα», από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαδόπουλο
Βρισκόμαστε σε κάποιο νησί, σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι, που οι περισσότεροι κάτοικοι θεωρούν στοιχειωμένο. Έπειτα από έναν σεισμό, ο αφηγητής ακούει περίεργους θορύβους να βγαίνουν από το σπίτι αυτό και, γεμάτος νοσηρή περιέργεια, αποφασίζει να περάσει τη νύχτα εκεί. Εμφανίζεται τότε μπροστά του ένα φάντασμα που του απευθύνει τον λόγο και του διηγείται μια ιστορία. Το ίδιο συμβαίνει και τις επόμενες τέσσερις νύχτες που ακολουθούν. Ο αφηγητής ακούει έτσι πέντε ιστορίες απλωμένες στον χρόνο, με δαιδαλώδη αφήγηση. Αν και οι ιστορίες απέχουν μεταξύ τους ως προς τα πρόσωπα και τους χρόνους, συνδέονται άμεσα η μία με την άλλη, όχι μόνον γιατί όλα τα φαντάσματα ομολογούν το καθένα έναν ή περισσότερους φόνους, αλλά και γιατί τα γεγονότα τα ίδια τις συσχετίζουν.
Ο αφηγητής θέλγεται απροκάλυπτα από την υπόσταση των φαντασμάτων και επιθυμεί να ταυτιστεί μαζί τους. Μήπως, γιατί και ο ίδιος είναι ένα από τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διηγήσεις τους;
Ζητήσαμε από τον συγγραφέα Μενέλαο Χριστόπουλο να μας μιλήσεις για το πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο «Τα πέντε φαντάσματα», από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε; Είναι η ανάγκη μιας άλλης επικοινωνίας με πρόσωπα διαφορετικά μεταξύ τους, άγνωστα σε εμένα και άγνωστα μεταξύ τους, που προσλαμβάνουν το καθένα με το δικό του τρόπο την πραγματικότητα. Με το γράψιμο, ακόμα και ακαδημαϊκών έργων αλλά πολύ περισσότερο λογοτεχνικών, κοινοποιεί κανείς αισθήματα, καταστάσεις, πάθη που δεν θα τα είχε εκφράσει ίσως ούτε και στην πιο προσωπική εκμυστήρευση. Το κυριότερο είναι ότι τα αισθήματα, οι καταστάσεις και τα πάθη αυτά εντάσσονται συχνά σε μια ιστορία και, επομένως, είναι σαν να συγκροτούν μια άλλη ζωή, εικονική, ενδεχομένως πολυπρόσωπη, αλλά υπαρκτή στη λογική και στα αισθήματα του αναγνώστη.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς είναι να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί; Αρκετά εύκολο.
Ποιες είναι οι επιρροές σας; Είναι αφ’ ενός η αρχαία ελληνική λογοτεχνία (κυρίως ποίηση) και αφ’ ετέρου η νεότερη παγκόσμια λογοτεχνία (κυρίως πεζογραφία), ως επί το πλείστον η δυτική.
Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας; Δεν νομίζω ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη θεματολογία που επικρατεί.
Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας. Όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, η δράση εκτυλίσσεται σε κάποιο νησί, σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι, που οι περισσότεροι κάτοικοι θεωρούν στοιχειωμένο. Έπειτα από έναν σεισμό, ο αφηγητής ακούει περίεργους θορύβους να βγαίνουν από το σπίτι αυτό και, γεμάτος νοσηρή περιέργεια, αποφασίζει να περάσει τη νύχτα εκεί. Εμφανίζεται τότε μπροστά του ένα φάντασμα που του απευθύνει τον λόγο και του διηγείται μια ιστορία. Το ίδιο συμβαίνει και τις επόμενες τέσσερις νύχτες που ακολουθούν. Ο αφηγητής ακούει έτσι πέντε ιστορίες απλωμένες στον χρόνο, με δαιδαλώδη αφήγηση. Αν και οι ιστορίες απέχουν μεταξύ τους ως προς τα πρόσωπα και τους χρόνους, συνδέονται άμεσα η μία με την άλλη, όχι μόνον γιατί όλα τα φαντάσματα ομολογούν το καθένα έναν ή περισσότερους φόνους, αλλά και γιατί τα γεγονότα τα ίδια τις συσχετίζουν. Ο αφηγητής θέλγεται απροκάλυπτα από την υπόσταση των φαντασμάτων και επιθυμεί να ταυτιστεί μαζί τους. Στο τέλος γίνεται σαφές ότι και ο ίδιος είναι ένα από τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διηγήσεις τους.
Θέλησα να αφηγηθώ γεγονότα, ενίοτε ακραία, που να παρουσιάζουν χαρακτήρες διαφορετικούς με διακριτά χαρακτηριστικά, ακόμη και αν το στοιχείο του φόνου αποτελούσε το κοινό χαρακτηριστικό τους. Έτσι, ο πρώτος χαρακτήρας (Ο τελευταίος εραστής της Μαντλέν) είναι ένας απροβλημάτιστος νέος που ξεκινάει για απλές διακοπές και καταλήγει σε τραγικά γεγονότα παγιδευμένος σε αισθήματα που τον ξεπερνούν. Ο δεύτερος χαρακτήρας (Ο άστοργος αρχαιολόγος) είναι ένας υπολογιστικός επιστήμονας που ενδιαφέρεται κυρίως για την επαγγελματική του φήμη στο βωμό της οποίας θυσιάζει τις οικογενειακές του προτεραιότητες καταλήγοντας μάλιστα και στο φόνο. Ο τρίτος χαρακτήρας (Το μυστικό της υπηρέτριας) παρουσιάζει την εικόνα μιας αφοσιωμένης γυναίκας που δεν διστάζει να προκαλέσει ακόμη και θάνατο προκειμένου να προστατεύσει την κυρία της. Ο τέταρτος χαρακτήρας (Ο μισθοφόρος που ζωγράφιζε) είναι ένας άνθρωπος προικισμένος με κληρονομικό ζωγραφικό ταλέντο χωρίς όμως σταθερή ψυχο-πνευματική συγκρότηση, εγκλωβισμένος σε ένα επάγγελμα που θα του εξασφαλίσει εντέλει έναν αναμενόμενα πρόωρο θάνατο. Ο πέμπτος χαρακτήρας (Ο μαύρος δίδυμος) ενσαρκώνει έναν άνθρωπο με πολύ έντονα ψυχικά πάθη που βιώνει εντέλει μια καλή ζωή αλλά άγεται και φέρεται από τα ανεξέλεγκτα αισθήματά του. Διακριτικότερη εμφανίζεται η ψυχογραφία του αφηγητή αν και, ακόμη και αυτός, δεν απουσιάζει από τις ιστορίες των δύο πρώτων φαντασμάτων. Μέσα από τη δράση αυτών των χαρακτήρων εξυφαίνεται και η υπόθεση που εξιστορείται στο βιβλίο.
Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Κατά τη γνώμη μου, ισχύουν και τα δύο.
Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας, τι θα ήταν αυτό; Στο επίπεδο της δημιουργίας, θα ήθελα να μπορώ να δώσω κάποια αξιόλογα έργα. Στο επίπεδο των θεσμών θα ήθελα η λογοτεχνία να διδάσκεται περισσότερο στην εκπαίδευση, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια.
Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια; Έχω αρκετά σχέδια αλλά δεν είναι όλα συμβατά μεταξύ τους. Η οριστική απόφαση και η οριστική μορφή ελπίζω ότι θα φανούν στο επόμενο βιβλίο.
Μια ευφάνταστη ιστορία που περιπαίζει με χιούμορ τη γραφειοκρατία του σοβιετικού καθεστώτος, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τα αποτελέσματα της λογοτεχνίας στην ψυχοσύνθεση ενός αναγνώστη
Είναι καιρός να καταλάβουμε ότι η όποια δικαίωση των Παλαιστινίων έχει ως προϋπόθεση την ολοκληρωτική συντριβή των σκοταδιστικών καθεστώτων και οργανώσεων
11°
