Τα δωμάτια των συγγραφέων: Θωμάς Τσαλαπάτης

Η φωτογραφία απεικονίζει ένα απόσπασμα του σπιτιού μου, μία γωνία του σαλονιού. Δεν είναι το σημείο που γράφω, ούτε το σημείο που βρίσκομαι πιο συχνά. Είναι ένα από τα σημεία. Από πολύ μικρός είχα την αίσθηση πως τόσο το γράψιμο όσο και το διάβασμα θέλουν μετακίνηση. Πολλά σημεία διαμορφωμένα έτσι ώστε να μπορείς να μετακινηθείς και να μετατοπίσεις μαζί σου τη δραστηριότητά σου. Αν για εμένα υπάρχει μία προϋπόθεση στο γράψιμο αυτή είναι να μην έχει στατικότητα. Να μπορείς να εξετάσεις, να ελέγξεις και να απορρίψεις τις οπτικές και τις εστιάσεις μέσα στα ίδια σου τα κείμενα (και ανεξάρτητα από το είδος τους). Η μετακίνηση ίσως να είναι ένας τρόπος να υπενθυμίζεις στον εαυτό σου, ακόμα και ασυναίσθητα, αυτήν την αρχή. Γράφω διαφορετικά στο σαλόνι μου, διαφορετικά στο γραφείο μου και διαφορετικά στο δωμάτιο του γιου μου (τις ελάχιστες εκείνες λαθραίες φορές που τυχαίνουν –μην του το πείτε– όταν αυτός είναι στο σχολείο).

Είναι παρράλληλα και το γεγονός πως βρίσκομαι ταυτόχρονα σε πολλά είδη λόγου. Ποίηση, αρθρογραφία, σημειώσεις μαθημάτων και πιο πρόσφατα σενάρια. Η μετακίνηση είναι ουσιαστικά μια επαναπλαισίωση της γραφής, ένα καδράρισμα που με κάποιον τρόπο σε βοηθά στο πέρασμα από το ένα είδος στο άλλο. Για παράδειγμα όταν γράφω σενάρια προτιμώ να δουλεύω έξω, σε κάποιο καφέ ή μπαρ. Τις σημειώσεις για τα σεμινάριά μου τις γράφω στο γραφείο και για την αρθρογραφία η κουζίνα λειτουργεί μια χαρά. Η ποίηση είναι άλλη υπόθεση. 

Για μένα η αρχική διαδικασία για τη γραφή ενός ποιήματος ξεκινά από μια ιδέα, ένα πρόχειρο σκετσάρισμα, μια σημείωση στο τετράδιο. Όλα αυτά μπορούν να συμβούν οπουδήποτε αν και συμβαίνουν κυρίως έξω. Στο περπάτημα, στο λεωφορείο, στις πολλαπλές αναμονές της μέρας. Δουλεύω αρκετά στο χέρι όταν προσπαθώ να καταλάβω ποια είναι η μορφή που επιτάσσει το κάθε ποίημα, ποιος είναι ο πυρήνας και ποια τα συστατικά του. Η πρώτη επεξεργασία γίνεται πάντοτε εδώ. Σε ένα τετράδιο οπουδήποτε, εντός ή εκτός σπιτιού. Με τον τρόπο αυτό το πέρασμα στον υπολογιστή έχει μια πιο επίσημη αίσθηση. Πολλές φορές βέβαια, η περισσότερη δουλειά γίνεται στο σημείο αυτό. Ο υπολογιστής έχει σίγουρα κάτι το ψυχρό, κάτι που μεσολαβεί ανάμεσα σε εσένα και το κείμενό σου. Αν όμως καταφέρεις να αντιστρέψεις αυτή τη συνθήκη σού δίνει την απαραίτητη απόσταση ώστε να εξετάζεις κριτικά τα κείμενά σου, άρα σου επιτρέπει να δουλέψεις περισσότερο σε βάθος παραχωρώντας σου τη δυνατότητα πιο γενναίων αποφάσεων. Ταυτόχρονα ο υπολογιστής σού δίνει μια αίσθηση διάταξης του τυπωμένου κειμένου και μια άπειρη δυνατότητα δοκιμών. Η στιγμιαία δοκιμή και απόρριψη –εφόσον έχεις καταλάβει προς τα πού κατευθύνεσαι– είναι ζωτικής σημασίας για την ποιητική γραφή.

Τον τελευταίο καιρό προτιμώ να δουλεύω τα ποιήματά μου στο υπόγειο. Σε έναν μικρό χώρο χωρίς ίντερνετ, έναν χώρο στεγνά πρακτικό. Είναι αυτή η απομόνωση και η συγκέντρωση που επιβάλλει ο χώρος την οποία νιώθω απαραίτητη. Και ταυτόχρονα αυτή η αίσθηση της καθόδου. Γιατί τελικά η ποίηση κάθοδος είναι, αν και δεν έχω ιδέα τι είναι αυτό στο οποίο κατηφορίζουμε.