Αναγνώστης με αιτία: Παρουσίαση του βιβλίου «Όταν έρθεις θα είμαι σχεδόν ευτυχισμένος» του Αλμπέρτο Μοράβια, που κυκλοφορεί από τις εκδ. Ελληνικά γράμματα
Πριν από πενήντα χρόνια περίπου κυκλοφόρησε σε ελληνική μετάφραση το αριστούργημα του Αλμπέρτο Μοράβια με τίτλο «Εγώ και Αυτός». Ήμουν ακόμα γυμνασιόπαις τότε και η επίδραση του μυθιστορήματος πάνω μου ήταν καταλυτική. Γραμμένο σε μοντέρνο ύφος, αλλά σε θαυμαστή ισορροπία με την κλασικότροπη γραφή, το βιβλίο καθήλωνε τον αναγνώστη με την ιστορία του. Επρόκειτο για μια διελκυστίνδα ανάμεσα στον ήρωα και στον χαμηλότερο εαυτό του – τον εαυτό που κρυβόταν ανάμεσα στα σκέλια του και συχνά έπαιρνε στα χέρια του τα ηνία οδηγώντας τον ήρωα σε απίστευτες περιπέτειες. Μια στιχομυθία ανάμεσα στον Καζανόβα και το πουλί του, τρόπον τινά.
Στη συνέχεια διάβασα κάθε βιβλίο του Μοράβια που έπεφτε στα χέρια μου. Αχ, τι ωραίες οι μέρες της χρυσής νιότης, όταν η λογοτεχνία, και όχι μόνο, ανοίγει μπροστά στα έκθαμβα μάτια σου τις πεμπτουσίες του κόσμου!
Δεν ήξερα ωστόσο ότι ο Μοράβια, αυτός που βρέθηκε τόσο κοντά και τόσες πολλές φορές στο να πάρει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, είχε παντρευτεί μια άλλη σπουδαία Ιταλίδα συγγραφέα, την Έλσα Μοράντε (θα έχετε ασφαλώς διαβάσει το δικό της εξαίσιο μυθιστόρημα, «Το νησί του Αρτούρο»). Σε αυτήν τη γυναίκα γράφει τις επιστολές που εκδόθηκαν τώρα και στα ελληνικά με τίτλο «Όταν έρθεις θα είμαι σχεδόν ευτυχισμένος» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα).
Να μια πρόταση σε επιστολή που χρήζει ψυχαναλύσεως. Τι εννοεί ο αποστολέας; Γιατί θα είναι σχεδόν ευτυχισμένος όταν έρθει εκείνη; Και γιατί να έρθει αν δεν μπορεί να τον κάνει απολύτως ευτυχισμένο; Αλλά υπάρχει κάτι τέτοιο; Μήπως να αρκεστούμε στη λειψή ευτυχία – που τουλάχιστον δεν είναι δυστυχία;
Στις επιστολές του αυτές προς τη γυναίκα που αγαπάει σφόδρα ενώ εκείνη τον αποπαίρνει, τον αγνοεί, του αναφέρει άλλους άντρες (ανάμεσά τους και τον Λουκίνο Βισκόντι που υπήρξε πρόσκαιρα εραστής της), κοντολογίς τον πληγώνει αφάνταστα, αντικρίζουμε –διαβάζουμε, πες καλύτερα– την ολέθρια επίδραση που μπορεί να έχει ο έρωτας στην καρδιά ενός ευαίσθητου αρσενικού. Ενός συγγραφέα που έγραψε το «Εγώ και Αυτός».
Στις επιστολές του αυτές ο Μοράβια μιλάει και για πολλά άλλα που τον απασχολούν, αναφέρεται σε άλλους συγγραφείς, αλλά και στο δημιουργικό του μπλοκάρισμα.
Σταματώ εδώ και αντιγράφω κάποια σπαράγματα από μια επιστολή του – αυτό νομίζω ότι θα δώσει καλύτερα μια ιδέα περί του βιβλίου. Η εξαιρετική μετάφραση είναι του Σταύρου Παπασταύρου.
«Η ιστορία μου είναι τόσο απλή. Εσένα έχω μόνο και πέρα από τον γάμο μας που πήγε όπως πήγε, δεν υπάρχει παρά μόνο χάος, μοναξιά και πίκρα για μένα. Στη ζωή μου δυο πράγματα μονάχα είχαν κάποιον ειρμό: η σχέση μου μαζί σου και η δουλειά μου. Και τα δυο αυτά είχαν τα πάνω και τα κάτω τους και σίγουρα θα μπορούσαν να βελτιωθούν και να ζωντανέψουν περισσότερο, ωστόσο ήταν τα μόνα δύο πράγματα που μου έδιναν την αίσθηση ότι βρίσκομαι στον κόσμο για κάποιον σκοπό. Δεν μιλάω τώρα για τη δουλειά, θέλω να μιλήσω μόνο για σένα. Για μένα ήσουν και είσαι ένας λόγος ύπαρξης με την έννοια ότι τα καλύτερά μου αισθήματα (ίσως να μην το πιστέψεις αυτό) απευθύνονταν φυσικά σ’ εσένα και μου έδιναν την ψευδαίσθηση μιας ύπαρξης κάθε άλλο παρά εφήμερης…»
24°
