Μία υπόθεση για τον νεαρό Έντγκαρ Άλαν Πόε

Είχαμε καιρό να απολαύσουμε τόσο πολύ ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Το «Βλέμμα από γαλάζιο» όμως είναι έτσι κι αλλιώς ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο, ένα πολύ ιδιαίτερο ιστορικό αστυνομικό. Τοποθετημένο στη Στρατιωτική Ακαδημία του Ουέστ Πόιντ στις αρχές της δεκαετίας του 1830, έχει δύο σπουδαίους πρωταγωνιστές, που δεν μπορείς παρά να τους συμπαθήσεις. Ο ένας είναι ο Ογκάστους Λάντορ, πρώην αστυνομικός, φημισμένος για τις αποτελεσματικές πρακτικές του τον καιρό που δούλευε στη Νέα Υόρκη, για την αγάπη του στη λεπτομέρεια, για την προσκόλλησή του στα γεγονότα, όσο ανάξια λόγου φαίνονται ίσως σε μια πρώτη ματιά, και για τους πολλούς πληροφοριοδότες του, μέλη, όλοι τους, του νεοϋορκέζικου υποκόσμου. Πλέον, έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση και ζει ολομόναχος σε μια αγροικία, μία ώρα απόσταση με το άλογο από το Ουέστ Πόιντ.

Εκεί, στη Στρατιωτική Ακαδημία, θα αποκαλυφθεί ωστόσο ένα αποτρόπαιο έγκλημα: ένας νεαρός δόκιμος βρίσκεται απαγχονισμένος, ενώ λίγο αργότερα κάποιος αφαιρεί μυστηριωδώς την καρδιά από το πτώμα του. Το σκάνδαλο που επίκειται με την αποκάλυψη των τρομακτικών γεγονότων πρόκειται να είναι κολοσσιαίο, και θα σημάνει πιθανότατα το οριστικό τέλος της Ακαδημίας. Εξ ου και ο διοικητής της θα καλέσει επειγόντως τον Λάντορ από την απομόνωσή του, για να βρει άμεσα και να συλλάβει τους ενόχους — πριν ξαναχτυπήσουν. Ο Λάντορ, που αγαπά τη μοναξιά και το ποτό, με τα πολλά θα δεχτεί, και θα αρχίσει πράγματι την επιτόπια εξονυχιστική έρευνα.

Όχι μόνος όμως. Θα ζητήσει από τον διοικητή τη συνδρομή ενός από τους δοκίμους της Ακαδημίας, καθώς από την πρώτη στιγμή είδε πως ο συγκεκριμένος δόκιμος είναι εντελώς διαφορετικός από όλους τους άλλους. Μπορεί να είναι ένας από τους τελευταίους σε επιδόσεις της σειράς του, μπορεί να τον βαρύνουν πολλά στρατιωτικά παραπτώματα και να δείχνει απολύτως αμελής, όλα τα άλλα του όμως χαρακτηριστικά δείχνουν πως είναι προικισμένος με ένα ξεχωριστό μυαλό.

Ο δόκιμος αυτός δεν είναι άλλος από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε.

Ο Πόε φοίτησε πράγματι στο Ουέστ Πόιντ τη διετία 1829-1830, ενώ τα προηγούμενα δύο χρόνια υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό, για λόγους οικονομικής επιβίωσης — η σύγκρουση με τον πατριό του είναι καλά γνωστή σε όλους μας, όπως εξίσου γνωστή είναι η αγάπη του για τη χαρτοπαιξία και το αλκοόλ. Έχοντας δημοσιεύσει ήδη δύο ποιητικές συλλογές την εποχή που αρχίζει το μυθιστόρημα («Ταμερλάνος» και «Αλ Ααραάφ»), έχοντας διαβάσει όλους τους Ρομαντικούς, με σπουδές και γνώσεις δυσανάλογα βαθιές σε σχέση με την ηλικία του, με μεγάλη έπαρση και σίγουρος για την ευφυΐα του, θα ξεχωρίζει πάντα σαν τη μύγα μες στο γάλα ανάμεσα στους συναδέλφους του — πράγμα όμως που δεν θα τον εμποδίσει από το να αναπτύξει σύντομα νέα οικονομικά χρέη. Άλλωστε, όπως διαβάζουμε, «υπήρξε σκόπιμα αμελής ως προς τα στρατιωτικά καθήκοντά του, γεγονός που οδήγησε τελικά στην απόλυσή του».

Μέχρι τότε όμως, μέχρι να εκδιωχθεί από τον στρατό και να αρχίσει να ζει από τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία, καλείται να λύσει ένα έγκλημα, ή και περισσότερα, σαν βοηθός ντετέκτιβ του Λάντορ. Και εδώ αρχίζει μια συναρπαστική, μολονότι «βραδύκαυστη», περιπέτεια. Οι δύο άντρες, που τους χωρίζουν πολλά χρόνια αλλά τους ενώνει η αναλυτική τους σκέψη και μια θαυμαστή ικανότητα να διακρίνουν ουσιαστικές λεπτομέρειες εκεί που όλοι οι άλλοι απλώς θα προσπερνούσαν, θα αναπτύξουν μία βαθιά σχέση αλληλοεκτίμησης, ενώ θα εμπλακούν για τα καλά σε έναν κρυφό κόσμο με μυστικές λέσχες, τελετουργικές θυσίες και ακόμα περισσότερα πτώματα…

Ο Πόε, μεταξύ άλλων, είναι ο συγγραφέας που ουσιαστικά γέννησε το αστυνομικό μυθιστόρημα, και μάλιστα περισσότερα από ένα υποείδη του. Από το μυστήριο κλειστού δωματίου και τους γρίφους, ώς τους ευφυείς ντετέκτιβ στιλ Σέρλοκ Χολμς και Ηρακλή Πουαρό (όλοι μα όλοι αυτοί έλκουν την καταγωγή τους από τον Ογκίστ Ντιπέν τού Πόε), θα επινοήσει μέσα σε ελάχιστα χρόνια το πιο συναρπαστικό και επιτυχημένο λογοτεχνικό είδος στην ιστορία της σύγχρονης πεζογραφίας. Ο Μπέιαρντ είναι μεγάλος θαυμαστής του Πόε, και το δείχνει σε κάθε του αράδα και κάθε του λέξη. Όλο του το μυθιστόρημα είναι ένας φόρος τιμής στον τιτάνα αυτό των Αμερικανικών Γραμμάτων. Γραμμένο με λεπτό χιούμορ και υποδόριο σαρκασμό, με πνεύμα και αγάπη για τη γλώσσα —αλλά και για τη λεπτομέρεια, και για την αποτύπωση των ιστορικών και πραγματολογικών στοιχείων—, το «Βλέμμα από γαλάζιο» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που πολύ εύκολα ξεχωρίζει από το πλήθος. Η δε μετάφρασή του από την πεζογράφο Μαρία Φακίνου κάνει την ανάγνωσή του στη γλώσσα μας πραγματικά απολαυστική.

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Σκοτ Κούπερ, με ένα πλούσιο καστ, και κεντρικούς πρωταγωνιστές τους Κρίστιαν Μπέιλ στον ρόλο του Ογκάστους Λάντορ και Χάρι Μέλινγκ στον ρόλο του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Θα βγει στις αίθουσες τα Χριστούγεννα, ενώ από τις αρχές του 2023 θα προβάλλεται στο Netflix.

Συστήνουμε το βιβλίο ανεπιφύλακτα. Είναι ένα ωραίο, ψυχωφελές, πραγματικά απολαυστικό ανάγνωσμα που δυσκολεύεσαι να αφήσεις από τα χέρια σου, με πλούσια γλώσσα και ασυνήθιστη πρόζα. Και έχει, ανάμεσα στις άλλες, και μία ανατροπή στο τέλος —ανάμεσα σε όλες τις άλλες— που στ’ αλήθεια δεν την περιμένεις.

* * * 

Ο Λούι Μπέιαρντ, γεννημένος στις 30 Νοεμβρίου 1963 στην Αλμπουκέρκη του Νέου Μεξικού, είναι Αμερικανός συγγραφέας. Έχει γράψει επίσης τα βιβλία: «Fool’s Errant», «Endangered Species», «Mr. Timothy», «The Black Tower», «The School of Night», «Roosevelt’s Beast», «Lucky Strikes» και «Courting Mr. Lincoln». Απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν. Ζει στην Ουάσινγκτον και διδάσκει λογοτεχνική γραφή στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον. Εργάστηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών για τη βουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος Έλενορ Χολμς Νόρτον και ως γραμματέας Τύπου για τον τότε βουλευτή των Δημοκρατικών Φιλ Σαρπ.