Παρουσίαση του βιβλίου «Παλιγγενεσία και αναστοχασμός» του Ευάγγελου Βενιζέλου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Η επέτειος των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, παρότι συνέπεσε με την πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις και στις συγκεντρώσεις, άρα και στις επετειακές εκδηλώσεις, προκάλεσε έντονη αναζωπύρωση του ερευνητικού, συγγραφικού και αναγνωστικού ενδιαφέροντος γύρω από την Επανάσταση, καθώς και μια συνολική αξιολόγηση της ιστορικής διαδρομής του ελληνικού κράτους. Διάφορες πτυχές της επαναστατικής περιόδου, ιδίως αυτές που επηρέασαν γενετικά τη φυσιογνωμία και την πορεία του ελληνικού κράτους, έγιναν αντικείμενο καινούργιων ερευνητικών προσεγγίσεων, μονογραφιών, συλλογικών τόμων και συνεδρίων. Παραλλήλως, μια τέτοια επέτειος τροφοδοτεί πολιτικό λόγο που εκφωνείται ευκαίρως-ακαίρως, προκαλεί αλλεπάλληλες απόπειρες ιδεολογικής χρήσης της Ιστορίας, προσελκύοντας το ενδιαφέρον καλόπιστων δοκιμιογράφων και εκλαϊκευτών.
Σ’ αυτό το βιβλίο ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναλύει τις προϋποθέσεις της επετείου του εθνικού αναστοχασμού και τη διαρκή κρίση ταυτότητας που διερχόμαστε, ενώ, στη συνέχεια, επικεντρώνεται στα ζητήματα του Συντάγματος που αποτελούν το ιδιαίτερο επιστημονικό του πεδίο. Από το «Παλιγγενεσία και αναστοχασμός» (εκδ. Πατάκη) μαθαίνουμε για τα στάδια του ελληνικού συνταγματισμού από 1822 και για τις συγκρούσεις και τις αποκλίσεις μεταξύ εθνικής και θεσμικής ολοκλήρωσης φτάνοντας μέχρι το Σύνταγμα της Μεταπολίτευσης. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος διαπερνά τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία από την έναρξη της Επανάστασης μέχρι τις ημέρες μας περιγράφοντας αυτή η «σύγκρουση των ολοκληρώσεων». Πρόκειται, γράφει, για μια συνεχή σύγκρουση προτεραιοτήτων ανάμεσα στους στόχους και τις ανάγκες της εθνικής/εδαφικής ολοκλήρωσης, της θεσμικής/πρωτίστως συνταγματικής και της οικονομικής/αναπτυξιακής αλλά και δημοσιονομικής ολοκλήρωσης.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναφέρεται στη συνύπαρξη δύο αντίρροπων «συμπλεγμάτων» που είναι μονίμως εγκατεστημένα στη νοοτροπία και την αυτοπρόσληψη της ελληνικής κοινωνίας: το «σύμπλεγμα τυπολογικής κατωτερότητας» και το «σύμπλεγμα ιδιοσυγκρασιακής ανωτερότητας» σε σχέση με τις χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου. Κάνει λόγο για τον ελληνικό εξαιρετισμό που συνδυάζεται με τη χρόνια και πεισματική αμφιταλάντευση μεταξύ Δύσης και Ανατολής η οποία επιτρέπει σε πολλούς να νομίζουν –ή εν πάση περιπτώσει να ισχυρίζονται– ότι, εξαιτίας αυτής της αμφιταλάντευσης ή της διπλής όψης της, η Ελλάδα δικαιούται να αποκλίνει ή να καθυστερεί σε σχέση με το ευρωπαϊκό πρότυπο.
Το βιβλίο επαναξιολογεί διάφορα γεγονότα από το 1821 και σχολιάζει την ιδεολογία της «ελληνικής ιδιαιτερότητας» αποφεύγοντας τις υπεραπλουστεύσεις και επιμένοντας στη χρηστικότητα των συμπερασμάτων στις σημερινές προκλήσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρει έχει η αποτίμηση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και του Διονύσιου Σολωμού ως εθνικού μας ποιητή.
23°
