Αίμα στην άμμο

Κι αυτό το καλοκαίρι θα ξεχνάμε να μπούμε στη θάλασσα μέχρι να μάθουμε ποιος είναι ο δολοφόνος.

Ήταν θέμα χρόνου μετά τη μεταφορά του στον κινηματογράφο (δις) και τα εκατομμύρια αντίτυπα που πούλησε το «Κορίτσι με το τατουάζ» του Στιγκ Λάρσον να γίνει κόμικ. Αυτή τη φορά τις δυνάμεις ένωσαν ένας Γάλλος (Sylvain Runberg) και ένας Ισπανός (José Homs) κομίστας για να ρίξουν το δημοσιογράφο Μίκαελ Μπλούμκβιστ και τη χάκερ ηλεκτρονικών συστημάτων Λίσμπετ Σαλάντερ σε μια Σουηδία βαμμένη σε σέπια χρώματα, όπου συνωθούνται αριστοκράτες με ναζιστικό παρελθόν, επιχειρηματίες μπλεγμένοι σε οικονομικά εγκλήματα και σαδιστές καθωσπρέπει πολίτες. Τίτλος της σειράς (εδώ ο Α΄ τόμος) ο τίτλος του περιοδικού όπου δουλεύει ο δημοσιογράφος.

Έγκλημα στην Πάρο, Γιώργος Μπακούρης, Παπαδόπουλος. Οπλισμένος με ιώβεια υπομονή και κάτοχος μνημειώδους ταλέντου στην ανάπτυξη θεωριών και την ικανότητα εξαγωγής συμπερασμάτων από φαινομενικά ασύμπτωτα στοιχεία, ο αστυνόμος Κλέανθος Παπαγιανίδης εισέρχεται στο στερέωμα των ελληνικών νουάρ ηρώων μέσα από το ντεμπούτο του δημιουργού του. Ολοζώντανος και ακαταμάχητα γλαφυρός, με κάθε του σκηνή να ανακαλεί σεκάνς ταινίας, από το στήσιμο του σκηνικού μέχρι τους διαλόγους και με τις απροσδόκητες παγίδες στην πλοκή να διαδέχονται η μία την άλλη, ο Γιώργος Μπακούρης οργανώνει ένα νησιωτικό «έγκλημα δωματίου» στο οποίο θα εντρυφήσουν οι λάτρεις της Αγκάθα Κρίστι.

Περαστικός, Paco Ignacio Taibo II, μτφ. Κρίτων Ηλιόπουλος, Άγρα. Η γοητεία και η χαρά που προσφέρουν τα έργα του Taibo συνίστανται στην προσήλωσή του συγγραφέα σε ένα στιλ που αντλεί από το αποθεματικό κεφάλαιο του καθαρόαιμου νουάρ, για να το μετεξελίξει σε προσωπικό ιδίωμα, εμποτισμένο από την παράδοση της Λατινικής Αμερικής στο μαγικό ρεαλισμό. Τα έργα του κατοικοεδρεύουν απόκληροι ρομαντικοί τυχοδιώκτες, χιμαιρικοί ιδεολόγοι, αμετανόητοι εραστές της φιλίας, της ποίησης και της επανάστασης. Ομοίως και εδώ.

Νυχτερινή Ριβιέρα, Έμιλι Μπαρ, μτφ. Χρήστος Καψάλης, Ψυχογιός. Ταξιδιωτική συντάκτρια του «Guardian» και συγγραφέας περίπου μιας ντουζίνας μπεστ σέλερ, η Βρετανίδα μυθιστοριογράφος σκύβει πάνω από τις ζωές δύο απογοητευμένων από τη ζωή τους γυναικών, για να ενορχηστρώσει ένα νευρώδες δράμα όλο μπρίο και σασπένς που θα τέρψει τους αναγνώστες της Τζίλιαν Φλιν.

Η εκδίκηση, Yrsa Sigurdardottir, μτφ. Γωγώ Αρβανίτη, Μεταίχμιο. Δεν θα ήθελες να επενδύσεις τις φρούδες ελπίδες σου για το μέλλον, μαζί με τις οικονομίες σου σε ένα χιτσκοκικών δονήσεων ξενώνα αποκομμένο από τον πολιτισμό, εξοστρακισμένο σε τοποθεσία απόκρημνη όπου ελλοχεύουν φαντάσματα, καμουφλαρισμένοι τύμβοι και δόλιες παραλίμνιες οντότητες. Αυτό ακριβώς όμως διαδραματίζεται εδώ και δεν θα ξεμπλέξουμε παρά με τη βοήθεια της Ισλανδής στιλίστριας που χειρίζεται το φόβο σαν υπάκουη μαριονέτα.

Η μάρτυρας της φωτιάς, Λαρς Κέπλερ, μτφ. Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη. Τα καλά αστυνομικά επικεντρώνονται σε ένα γρίφο, τα ακόμη καλύτερα εμπεριέχουν γρίφο μέσα στο γρίφο, τα πραγματικά θεσπέσια, ωστόσο, επιφυλάσσουν αλλεπάλληλα πέπλα γρίφων δοσμένα με αδιάπτωτη ένταση. Μεταφρασμένο σε 30 γλώσσες, το τελευταίο πόνημα των συγγραφέων και συζύγων Αλεξάντρα Κοέλο Αντορίλ και Αλεξάντερ Αντορίλ, υπό το ψευδώνυμο Λαρς Κέπλερ, επαναφέρει στο προσκήνιο τον επιθεωρητή Γιούνα Λίννα, εμβληματική φυσιογνωμία του σύγχρονου Scandi-noir, που πρωταγωνίστησε σε δύο ακόμη επεισόδια της αυτοτελούς τριλογίας η οποία μας πρόσφερε τον «Υπνωτιστή» και το «Συμβόλαιο του Παγκανίνι».

Τατιάνα, Martin Cruz Smith, μτφ. Γιάννης Σπανδωνής, Bell. Οφείλουμε μνεία στο δημιουργό του αλησμόνητου «Γκόρκι Παρκ» και μόνο για το γεγονός ότι δεν επέτρεψε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου να τον αποτραβήξει από την εξιστόρηση συνωμοσιών με επίκεντρο τις αιμοσταγείς πρακτικές του πρώην σοβιετικού καθεστώτος. Εδώ ο επιθεωρητής Αρκάντι Ρένκο διασταυρώνεται με ντοκουμέντα φρικιαστικών εγκλημάτων του Κρεμλίνου, που τον υποχρεώνουν να ταξιδέψει στο Καλίνινγκραντ, θέατρο ανομολόγητων πράξεων που αναβιώνουν σε όλη τη ζοφερή τους αίγλη.

Σκοτεινή Τετάρτη, Nicci French, μτφ. Ουρανία Τουτουντζή, Διόπτρα. Σε δύο μυθιστορήματα περιδιαβήκαμε μαζί με την εσωστρεφή, φανατική περιπατήτρια ψυχοθεραπεύτρια Φρίντα Κλάιν τους δρόμους του Λονδίνου και εξιχνιάσαμε στο πλευρό της τους γρίφους των «Blue Monday» και «Tuesday’s Gone», αμφότερα περίτεχνα νουάρ. Το «Σκοτεινή Τετάρτη» είναι το τρίτο μέρος της σειράς που δανείζεται τίτλους από τις ημέρες της εβδομάδας. Ανεπιφύλακτα, το καλύτερο.

Άσπρα γάντια, Πέτρος Γαλιατσάτος, Παπαδόπουλος. Ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με φόντο τη σύγχρονη Αθήνα σε μια υπόθεση που διέρχεται την Ισπανία, την Ολλανδία, τη Βρετανία και τη Νότια Αφρική, ωσότου πραγματοποιήσει ένα ανέλπιστο σάλτο μορτάλε στην πεμπτουσία του εγκληματικού ψυχισμού. Συγγραφέας μεγάλων δυνατοτήτων στην πρόζα ο πρωτοεμφανιζόμενος Πέτρος Γαλιατσάτος, με ύφος φλεγματικό και απέριττο, αφήγηση λακωνικά πρωτοπρόσωπη, διαλόγους που κινητοποιούν τη δράση με ρυθμό πυρετώδη. Ένα μυθιστόρημα που σκοράρει ψηλά στις φετινές μας προτιμήσεις και εγγυάται αξιόπιστα θριλερίστικες απολαύσεις.

Η πεινασμένη φωτιά - Η τριλογία της Βικτόριας Μπέργμαν βιβλίο II, Έρικ Αξλ Σουντ, μτφ. Ξενοφών Παγκαλιάς, Ψυχογιό. Τελετουργική εκτέλεση επιτυχημένου επιχειρηματία με κίνητρο την εκδίκηση και ανεξιχνίαστες έρευνες δολοφονιών ανήλικων μεταναστών στους δρόμους της Στοκχόλμης. Λαβυρινθώδεις αναζητήσεις από το ΒΔ άκρο της σουηδικής πρωτεύουσας μέχρι τη Δανία και από την κοχλάζουσα επικαιρότητα ως την καταχνιά του απώτατου παρελθόντος. Απαράμιλλο υλικό, προορισμένο να περάσει στο πάνθεον του σκανδιναβικού νουάρ.

Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου, Γρηγόρης Αζαριάδης, Γαβριηλίδης. Είναι βαθύτατο το χνάρι που έχει αφήσει το μεσογειακό νέο-polar στις αναγνωστικές προτιμήσεις της χώρας μας, ενώ αναμφίβολα έχει επηρεάσει και την οπτική μερίδας λογοτεχνών. Ανάμεσα στους σημαντικότερους εκφραστές του, ο Γρηγόρης Αζαριάδης, που στο δεύτερο αστυνομικό του υιοθετεί την κοφτή, πυρετώδη πρόζα του Μανσέτ σε μια ιδανική διασταύρωση με τους κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς του Ιζό για να λανσάρει ένα αυθύπαρκτο, ολότελα δικό του ύφος που μαγνητίζει.

Λιβυκή έξοδος, Tito Topin, μτφ. Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα. Το παρασκήνιο της πτώσης του Καντάφι μέσα από το ριψοκίνδυνο σιρκουί μιας ομάδας φυγάδων που αναζητούν τη λιγότερο επισφαλή δίοδο προς την Τρίπολη, σε ένα γαλλικό νουάρ που δεν καμουφλάρει τις πολιτικές του αποχρώσεις.

Όρντο, Donald Westlake, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης, Άγρα. Το κωμικό σασπένς με υπαρξιστικές προεκτάσεις δεν συγκαταλέγεται στα πλέον διαδεδομένα παρακλάδια της αστυνομικής λογοτεχνίας, ωστόσο στα χέρια του επινοητή και σημαντικότερου εκφραστή του χαρίζει νέα πνοή στο είδος. Ανάμεσα στους θαυμαστές του Γουέστλεϊκ συμπεριλαμβάνονται ο Γκοντάρ, ο Ταραντίνο, οι σεναριογράφοι του «Breaking Bad», αλλά και περίφημοι ομότεχνοι σαν τον Τζορτζ Πελεκάνο και τον Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ, ο οποίος και μετέφρασε το «Όρντο» στα γαλλικά.

Η αλήθεια για την υπόθεση Χάρρυ Κέμπερτ, Ζοέλ Ντικέρ, μτφ. Γιάννης Στρίγκος, Πατάκη. Ακραιφνώς επιτυχημένος πρωτοεμφανιζόμενος λογοτέχνης αντιπαρέρχεται το συγγραφικό του μπλοκάρισμα αναζητώντας στέγη στο ορμητήριο του καθηγητή και μέντορά του, όπου τίθεται αντιμέτωπος με την ανεπίλυτη υπόθεση εξαφάνισης ενός κοριτσιού προ 30ετίας. Ένα βιβλίο με άφθονα αφηγηματικά υποστρώματα, που ξεσήκωσε πάταγο πουλώντας 2 εκ. αντίτυπα σε ένα χρόνο, ενώ μεταφράστηκε σε 32 χώρες, απέσπασε πλήθος βραβείων και επέδωσε εκλεκτικές συγγένειες με τον Φίλιπ Ροθ και τον Τζόναθαν Φράνζεν στο δημιουργό του.

3 υποθέσεις για τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο, μτφ. Φωτεινή Ζερβού, Φώτος Λαμπρινός, Πατάκη. Επίτομη έκδοση τριών υποθέσεων του δημοφιλέστατου επιθεωρητή Μονταλμπάνο («Η φωνή του βιολιού», «Το άρωμα της νύχτας», «Χάρτινο φεγγάρι»), με αφορμή τον εορτασμό της 20ής επετείου από την πρώτη του εμφάνιση.

Νυχτερινός στόχος, Ρικάρντο Πίλια, μτφ. Κώστας Αθανασίου, Καστανιώτη Αρχές της δεκαετίας του ’70. Ο Πορτορικανός τυχοδιώκτης Τόνι Ντουράν καταφθάνει με μια τσάντα κατάφορτη χρήμα σε μια επαρχία του Μπουένος Άιρες, όπου θα βιώσει τον έρωτα και το θάνατο. Την υπόθεση αναλαμβάνει ένα δίδυμο ερευνητών που ανακαλούν τους Χολμς και Γουάτσον ως προς τη συμπληρωματική τους σχέση, σε ένα βιβλίο που βρίθει αναφορών στην κλασική λογοτεχνία, ενώ διεκδικεί για τον εαυτό του τον τίτλο της «παρανοϊκής μυθοπλασίας». Της οποίας βασικό αξίωμα είναι πως οι πάντες είναι ύποπτοι, είτε ως προς το μικρόκοσμο του εγκλήματος είτε ως προς το συλλογικό πορτρέτο της διαφθοράς και εξαθλίωσης μιας ολόκληρης χώρας.

Τίτλοι τέλους - Ο επίλογος, Πέτρος Μάρκαρης, Γαβριηλίδης. Έλληνας από τη Γερμανία βρίσκεται νεκρός, φαινομενικά αυτόχειρας, στο διαμέρισμά του. Με το θάνατό του, καθώς και με όσους τον διαδέχονται, συνδέεται σειρά σημειωμάτων με την υπογραφή «οι Έλληνες του ’50». Η εξιχνίαση της υπόθεσης επαφίεται στον αστυνόμο Χαρίτο, που καλείται παράλληλα να αντιμετωπίσει την επίθεση στην κόρη του από ομάδα χρυσαυγιτών. Με αυτά τα υλικά ξεκινά ο επίλογος της περίφημης «Τριλογίας της κρίσης», που εξελίχθηκε τελικά σε τετράτομη, προς μεγάλη τέρψη των αναγνωστών του πλέον εξαγώγιμου νουάρ συγγραφέα της χώρας μας.

Έγκλημα στα Μανιάτικα, Γιώργης Μασσαβέτας, Εστία. Η δολοφονία μιας νεαρής κοπέλας στον Πειραιά την επαύριον της χουντικής 7ετίας και η εμπλοκή στη σκοτεινή υπόθεση του δημοσιογράφου που καλείται να την καταγράψει, σε ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ του οποίου οι αναγωγές στο πραγματικό ρεπορτάζ του προσδίδουν ρεαλιστικότητα, ιδιαίτερα χάρη στην επακριβή, ηθογραφική απεικόνιση της ελληνικής κοινωνίας.

Κατεχόμενη πόλη, Ντέιβιντ Πις, μτφ. Μαίρη Σαρατσιώτη, Τόπος. «Μην του αντισταθείτε!» διατείνονται οι «New York Times», περιδεείς μπροστά στο ταλέντο του Πις να διασταυρώνει πραγματικά γεγονότα, μυθοπλασία και υποθετική πρόζα, δημιουργώντας ένα μοναδικό λογοτεχνικό υβρίδιο σύγχρονου νουάρ –ορισμένοι το περιγράφουν πιο εύστοχα ως «λογοτεχνική ιατροδικαστική». Η συνέχεια του «Τόκιο έτος μηδέν» τοποθετείται στη μεταπολεμική Ιαπωνία του 1948, με κεντρικό άξονα το μεγαλύτερο ανθρωποκυνηγητό στην ιστορία της χώρας.

Ο άνθρωπος από το Λονδίνο, Georges Simenon, μτφ. Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα. Διάγοντας έναν ολότελα αδιάφορο βίο, ο Μαλουέν, κλειδούχος των σιδηροδρομικών γραμμών του λιμανιού της Διέππης, γίνεται μάρτυρας ενός εγκλήματος αλλά και κάτοχος μιας βαλίτσας χαρτονομισμάτων μισού εκατομμυρίου. Κυριευμένος από την ενοχή και το φόβο της ανακάλυψης, βυθίζεται στην απόγνωση και την αμφιβολία. Η βρετανική αστυνομία ιχνογραφεί τη διαδρομή των χρημάτων, ενώ η ζωή του ανήμπορου να διαχειριστεί την ένταση Μαλουέν σπεύδει ιλιγγιωδώς προς τη συντριβή. Γραμμένο το 1933, το αριστούργημα αυτό είναι λιγότερο ένα τυπικό αστυνομικό και περισσότερο μια ανατομία της μοναξιάς, ένα χρονικό ηθικής κατάπτωσης. Εδώ υπάρχει ένα μοτίβο το οποίο θα αναγνωρίσουν άπαντες οι εθισμένοι στην πρόζα του Σιμενόν: στωικοί αντιήρωες σε μεταιχμιακή σχέση με την κοινωνία που ασχημονούν εξακολουθητικά και με πλήρη αυτεπίγνωση έλκουν το κακό. Αυτή είναι η πινακοθήκη χαρακτήρων των «υπαρξιστικών» μυθιστορημάτων του συγγραφέα, εκείνου του μεγάλου, οπωσδήποτε πιο νιχιλιστικού, ίσως ωστόσο και πλέον ακαταμάχητου όγκου της εργογραφίας του που δεν κινείται γύρω από τις υποθέσεις του Μεγκρέ. Γυρίστηκε σε φιλμ το 2007 από τον Μπέλα Ταρ.