Βιβλιο

Τζόναθαν Φόερ - Νικόλ Κράους: Αγαπήθηκαν, χώρισαν, έγραψαν γι' αυτό

Το αληθινά απολαυστικό «τένις» ανάμεσα σε δύο συγγραφείς που κάποτε αγαπήθηκαν

Άρης Σφακιανάκης
ΤΕΥΧΟΣ 745
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ και η πρώην γυναίκα του Νικόλ Κράους και η κοινή τους ζωή όπως την περιγράφουν στα βιβλία τους «Ιδού εγώ», Κέδρος & «Δάσος σκοτεινό», Μεταίχμιο

Υπάρχουν λιγοστοί συγγραφείς που ένωσαν ενίοτε τις ζωές τους με τα δεσμά του γάμου. Συγγραφείς που διαβάσαμε και αγαπήσαμε, όπως ο Φιτζέραλντ με τη Ζέλντα, ο Πολ Μπόουλς με την Τζέιν, ο δικός μας Καζαντζάκης με τη Γαλάτεια, αλλά κι ο Πολ Όστερ με τη Σίρι Χούστβεντ. Όλοι ετούτοι χώρισαν κάποτε κι έχει ενδιαφέρον να δει κανείς πώς επέδρασε η συμβίωσή τους στα βιβλία τους. Ενδιαφέρον όχι μόνο από πλευράς κοινωνικής επισκόπησης –ήγουν, κουτσομπολιoύ–, αλλά κυρίως αν επηρέασαν ο ένας τον άλλον συγγραφικά. 

Δύο άλλοι συγγραφείς που διάγουν σήμερα τη δεκαετία των σαράντα ετών τους είναι ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ και η πρώην γυναίκα του Νικόλ Κράους. Κατάφεραν να μείνουν μαζί δέκα ολόκληρα χρόνια, να κάνουν παιδιά, να γράψουν βιβλία και να γίνουν γνωστοί ανά τον κόσμο. Κι ύστερα ήλθε το τέλος του κόσμου (τους) κι αποτραβήχτηκε ο καθένας στη γωνιά του να συνεχίσουν τον βίο τους. Κι έγραψε ο καθένας από ένα μυθιστόρημα όπου αναφέρονται στιγμές της κοινής ζωής τους, οι πρώτες στιγμές που βρέθηκαν μαζί αλλά και η φθορά που ακολούθησε καθώς περνούσε ο καιρός κι όπως αποδείχτηκε τελικά η κιβωτός του Νώε δεν συμπεριλάμβανε αυτούς τους δύο στα αμπάρια της. Ο κατακλυσμός διέλυσε την κοινή τους πορεία. 

Το μυθιστόρημα του Φόερ «Ιδού εγώ» (εκδόσεις Κέδρος), το μετέφρασα μαζί με την Ηρώ Σκάρου. Μας πήρε ένα χρόνο, μας βασάνισε αρκετά –καθώς ο Φόερ αρέσκεται να ταλανίζει τους μεταφραστές του κι αναρίθμητες φορές θα ήθελα να τον έχω μπροστά μου ώστε να του πετάξω τον βαρύ τόμο στο κεφάλι–, όμως άξιζε τον κόπο και τον χρόνο. Ο Φόερ μέσα από μια πολυεπίπεδη γραφή επιχειρεί να προσπελάσει βασικά ερωτήματα του ανθρώπου: ερωτήματα σχετικά με την αλήθεια (φανερώνεις στη γυναίκα σου τα ερωτικά μηνύματα που ανταλλάσσεις με μια άλλη γυναίκα;), ερωτήματα σχετικά με την πίστη (αποσύρθηκε ο Θεός όταν αποφάσισε να φτιάξει τον κόσμο;), ερωτήματα σχετικά με τα παιδιά (έρχονται για να καταστρέψουν ή για να ενώσουν;) Μα το βασικότερο θέμα του είναι εκείνο της ταυτότητας: Όταν ο Θεός καλεί τον Αβραάμ, εκείνος του αποκρίνεται, Ιδού εγώ. Όμως σε τι συνίσταται αυτό το εγώ; Και μάλιστα όταν πρόκειται για ένα εβραϊκό εγώ; Εδώ πλέον ξεπηδά μέσα από τις σελίδες του Φόερ το χιούμορ του Γούντι Άλεν κι ο αναγνώστης αγαλλιά. 

Η Νικόλ Κράους, η γυναίκα του Φόερ, γράφει το «Δάσος σκοτεινό» (εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη – που κι αυτή θα βασανίστηκε, είμαι σίγουρος). Ο τίτλος, όπως μας εξομολογείται η συγγραφέας, είναι από τους πρώτους στίχους της Δαντικής κόλασης. Μιας κόλασης που περιμένει και την ηρωίδα της όταν αποφασίζει να φύγει από τον άντρα της (διάβαζε, Φόερ) για να επισκεφτεί τη γενέθλια γη, το Ισραήλ. Η ίδια βρίσκεται σε συγγραφική απορία και ψάχνει τρόπο να γράψει το βιβλίο της. Και το γράφει μαεστρικά, απαντώντας λες με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο στα ερωτήματα που θέτει ο Φόερ. 

Κι είναι αληθινά απολαυστικό τούτο το τένις ανάμεσα σε δύο συγγραφείς που κάποτε αγαπήθηκαν μεταξύ τους και τώρα επιστολογραφούν εκ του μακρόθεν μέσω της υψηλής τέχνης της συγγραφής.