Ο Δημήτρης Καρατζάς ανασταίνει και νεκρούς

Αρκετοί θεατές νιώθουν αμηχανία τελειώνοντας η παράσταση ‒ το καταλαβαίνεις στο χειροκρότημα. Ένας λόγος είναι πως το ίδιο το έργο δεν μοιάζει με κανένα από τα προηγούμενα του Ίψεν. (5 άνθρωποι συναντώνται σ’ ένα παραθεριστικό μέρος, κάπου στα βουνά της Νορβηγίας. Ανάμεσά τους δύο παράξενες γυναίκες: μια σιωπηλή μαυροντυμένη και μια λευκοντυμένη γυναίκα που δηλώνει νεκρή και... δολοφόνος. Σε μια νύχτα θα προσπαθήσουν να συμφιλιωθούν με τις επιλογές τους, τη ζωή αλλά και το θάνατο, ενώ θα τους απασχολήσει η σχέση της ζωής και της τέχνης καθώς ο ήρωας που τους ενώνει όλους είναι ένας γλύπτης ‒ οι χαρακτήρες μοιάζουν αντανακλάσεις του). Ο δεύτερος λόγος είναι η σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζά, πολύ μακριά από τις ρεαλιστικές αποδόσεις που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σε παραστάσεις έργων Ίψεν. Για μένα ευφυής και ευρηματική, με το ένα πόδι να πατάει στην ήδη κατακτημένη ‒γνωστή‒ φόρμα του και με το άλλο να επιχειρεί άλμα, προτείνοντας μια ανάγνωση ανάλαφρη σε ένα έργο σκληρό, κερδίζοντας εξαιρετικές ερμηνείες από τους ηθοποιούς του.

«Με ιντρίγκαρε η παράδοξη γραφή του» θα πει ο Δημήτρης Καρατζάς. «Εδώ ο Ίψεν μοιάζει να ψέγει λίγο τον εαυτό του και να σχολιάζει την αυστηρή φόρμα των έργων του. Στο έργο συνυπάρχουν το ρεαλιστικό και το μεταφυσικό στοιχείο, το θρίλερ και το μπουλβάρ, το λυρικό και το ερωτικό δράμα αλλά και κάποιες “γαργαλιστικές” φαρσικές πινελιές. Το κείμενο μπορεί να είναι πικρό αλλά διαβάζοντάς το συνειδητοποιείς πως υπάρχει και ένας υπόγειος σαρκασμός. Έχοντας μελετήσει αρκετά το έργο του Ίψεν εξεπλάγην με αυτή τη φαρσική πλευρά του. Πάντως βλέπω θεατές στην παράσταση να γελούν χαμηλόφωνα, σα να νιώθουν ενοχές επειδή συμβαίνει.

»Το γεγονός πως έχει μια ηρωίδα που δηλώνει νεκρή και έχει σκοτώσει τους πάντες ή το γεγονός πως εν μια νυκτί εναλλάσονται ζευγάρια μεταξύ τους και ότι πηγαίνουν όλοι στο ίδιο βουνό... με ιντρίγκαρε καθώς μια τέτοια εναλλαγή προσώπων, συναισθημάτων και συνθηκών συμβαίνει σε τόσο πυκνό χρόνο.

»Η φράση που εκστομίζει στην παράσταση ο γλύπτης Ρούμπεκ, “Η ζωή στη λιακάδα και στην ομορφιά δεν έχει μια αξία εντελώς διαφορετική, από όταν την περνάς μέσα σε μια υγρή τρύπα, όπου εξαντλείσαι από την κούραση παλεύοντας με τις πέτρες και τους πηλούς;” είναι μια απλή φράση, χωρίς κάποιο δύσκολο νόημα, αλλά για μένα δηλώνει πολλά. Μιλάει για ένα φόβο που έχω. To μένοντας τόσο προσκολημμένος στη δουλειά αφήνω την προσωπική ζωή μου στην άκρη. Επίσης ένας μεγάλος φόβος μου, που επίσης θίγεται στο έργο, είναι το να ζεις με ακυρωμένες τις αισθήσεις σου.

»Ταυτίζομαι με τον Ρούμπεκ, το γλύπτη. Περνάς τη ζωή σου σε σκοτεινά ή ανήλιαγα μέρη παλεύοντας να βρεις το πιο είναι το σωστό. Αποτυγχάνεις, επιτυγχάνεις... Και; Αυτό το και, είναι για μένα το μεγάλο ερώτημα.

»Είχα αγωνία ειδικά για την Ιρένε (σ.σ. την ενσαρκώνει η Ρένη Πιττακή, που επιστρέφει μετά από 15 χρόνια στο Θέατρο Τέχνης), και δεν θα ήμουν ευχαριστημένος αν την έβλεπα ως μια αέρινη και άυλη φιγούρα, από τη στιγμή που δηλώνει πως είναι νεκρή, αλλά ήθελα να τη δω πιο γειωμένη.

»Μαζί με τη Ζωή Χατζηαντωνίου που επιμελήθηκε την κίνηση, πήραμε από κοινού την απόφαση να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία από το κλασικό μπαλέτο και να τα εντάξουμε στη “χορογραφία” της παράστασης. Οι δύο γυναίκες που εμφανίζονται, ντυμένες η μία στα λευκά και η άλλη στα μαύρα, παραπέμπουν στο λευκό και τον μαύρο κύκνο της “Λίμνης των Κύκνων”. Επιπλέον, στο έργο υπάρχουν πολλές λυρικές παραπομπές και θέλαμε να ενισχύσουμε αυτό το λυρισμό. Η προσπάθειά των ηθοποιών να χορέψουν σωστά μπαλέτο, για μένα συνδυάζεται με την προσπάθεια των ηρώων ν’ ανέβουν στο βουνό, αλλά και με την προσπάθεια μιας εκπλήρωσης των εραστών να χορέψουν μαζί ένα ντουέτο μπαλέτου».

»“Ειρήνη υμίν”. Η τελευταία φράση του έργου δηλώνει μια μεγάλη αλήθεια. Το σημαντικότερο τελικά είναι να συμφιλιωθείς με τη ζωή σου, όπως και να την πέρασες».

Πρωταγωνιστούν: Αλεξία Καλτσίκη, Μαρία Κεχαγιόγλου, Περικλής Μουστάκης, Ρένη Πιττακή, Μιχάλης Σαράντης, Μενέλαος Χαζαράκης. Θέατρο Τέχνης (Υπόγειο), Πεσμαζόγλου 5, 2103228706