Κλασικός Σερβετάλης

Ο Άρης Σερβετάλης είναι ίσως ο πιο κουλ Αθηναίος ηθοποιός, μόνο που δεν τον ενδιαφέρει καθόλου αυτό. Γι’ αυτό και είναι. Παράδειγμα: έρχεται στο ραντεβού για τη συνέντευξη ακριβώς με τριάμισι λεπτά καθυστέρηση. Καθώς είναι επάνω στο ποδήλατό του, μαυροντυμένος, με χιαστί στον ώμο τσάντα και ψάθινο πλατύγυρο καπέλο, μοιάζει με Κινέζο που επιστρέφει από τον ορυζώνα του. Είναι τόσο απλός και «μονολεκτικός» που θυμίζει αμέσως τα animated καρέ των κόμικς από το «Βάθος Κήπος» που είχε ανεβάσει ο Γιάννης Κακλέας πριν χρόνια, με τον Άρη να ερμηνεύει με τόσο ακαριαία ακρίβεια τις κωμικές ατάκες των χάρτινων ηρώων.

Φέτος συνεργάζεται και πάλι με τον Γιάννη Κακλέα, υποδυόμενος τον Ευριπίδη στην πολιτική κωμωδία του Αριστοφάνη «Αχαρνής», που ξεκινάει παραστάσεις από την Επίδαυρο αυτή την εβδομάδα και μετά περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα. Μαζί του, στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, ο Φάνης Μουρατίδης, ο Λεωνίδας Καλφαγιάννης και ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης.

Οι «Αχαρνής», έργο που έχει να κάνει με την πολιτική διαφθορά, με την αναζήτηση της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της αξιοκρατίας μοιάζει να αντικατοπτρίζεται (για άλλη μία φορά) στη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, με την κλασική διαχρονικότητα της σάτιρας του Αριστοφάνη. Ο Άρης Σερβετάλης μίλησε γι’ αυτό και για άλλα, με το διαχρονικό του deadpan ύφος. Κλασικός Σερβετάλης.

Τέτοια θέματα, όπως ειρήνη, πόλεμος, διαφθορά, είναι ανθρώπινα και διαχρονικά. Απασχολούν τον άνθρωπο από τη γέννησή του μέχρι το θάνατο. Ο πόλεμος και η ειρήνη, ουσιαστικά, είναι έννοιες σχετικές. Και τώρα που είμαστε, ας πούμε, σε ειρήνη, αμφιβάλλω αν είναι ειρήνη αυτό που αισθανόμαστε μέσα μας. Η ειρήνη έχει να κάνει πολύ με το πώς είναι ο άνθρωπος μέσα σε μία μεγαλύτερη κοινωνία – και τώρα, που είμαστε μια αρρωστημένη κοινωνία, δεν νομίζω ότι είμαστε σε καιρό ειρήνης. Είμαστε σε ένα διαφορετικό πόλεμο.

Στους «Αχαρνής» ένα από τα πράγματα που σαρκάζει ο Αριστοφάνης είναι η ψύχωση των Αθηναίων για πόλεμο που τελικά τους οδηγεί σε μία καταστροφή της πόλης τους. Δεν θέλουν να χάσουν τα κεκτημένα τους και να ασπασθούν τη συνθήκη των Μεγάρων. Και τότε, ένας απλός πολίτης, ο Δικαιόπολις, αναλαμβάνει να διεκδικήσει την ειρήνη για τον εαυτό του όμως. Δεν λειτουργεί σαν ένας κομματάρχης, δεν νομίζω ότι ψάχνει να βρει μια λύση σε σχέση με τον πόλεμο. Δεν λέει, για παράδειγμα, «να υπογραφεί η συνθήκη τάδε». Απλά λέει «σταματήστε να το κάνετε αυτό, δεν πάει άλλο. Θέλω ειρήνη για τον εαυτό μου και την οικογένειά μου. Τέλος. Θέλω να επανέλθει το εμπόριο, να συναλλάσσονται οι άνθρωποι μεταξύ τους». Και μπαίνει σε αυτή τη διαδικασία. Τώρα διίστανται οι απόψεις και οι μελετητές για το πού κλίνει το έργο, γιατί στο τέλος δεν είναι ξεκάθαρη η θέση του, αν φέρνει την ειρήνη και για τους υπόλοιπους Αθηναίους. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι παρόλο το κλίμα πολέμου, βρίσκεται αυτός ο άνθρωπος που, έστω και για τον εαυτό του, αντιδράει και λέει ότι πρέπει να σταματήσει αυτό.

Η θέση που παίρνει η παράσταση είναι ότι ουσιαστικά ο πόλεμος μπορεί να συνεχίζεται γιατί ο πόλεμος είναι κάτι που τον φέρουμε. Είναι μια διαρκής μάχη όλη η ζωή. Επομένως μπορεί κάποιος να βρει την προσωπική του ειρήνη.

Ο Ευριπίδης που υποδύομαι εγώ είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση γιατί ο Δικαιόπολις πηγαίνει στον Ευριπίδη για να του δώσει κάτι, να τον βοηθήσει να μεταμορφωθεί σε Τήλεφο και να πείσει τους Αθηναίους. Ο Αριστοφάνης διακωμωδεί τον Ευριπίδη και το έργο του «Τήλεφος», το οποίο έχει χαθεί, δεν σώζεται. (σ.σ. Στο χαμένο έργο ο Τήλεφος, βασιλιάς των Μυσών, πληγώνεται από τον Αχιλλέα, ένας χρησμός τού φανερώνει ότι μόνον εκείνος που τον πλήγωσε μπορεί να τον γιατρέψει κι έτσι ο ήρωας ταξιδεύει στην Ελλάδα για να βρει τον Αχιλλέα και να του ζητήσει να τον γιατρέψει. Ο Ευριπίδης στο έργο του έβαζε τον Τήλεφο να φτάνει στο Άργος ντυμένος με κουρέλια ζητιάνου και τέτοια κουρέλια δίνει και εδώ, στον Δικαιόπολι, για να συγκινήσει τους Αθηναίους). Ο Ευριπίδης λέει στον Δικαιόπολι να μεταμορφωθεί σε Τήλεφο και ο παραλληλισμός του Δικαιόπολι με τον Τήλεφο δεν είναι τυχαίος από τον Αριστοφάνη, όπως και ο παραλληλισμός αργότερα του Ορέστη με τον Δικαιόπολι. (σ.σ. Ο Δικαιόπολις αρπάζει ως όμηρο ένα σακί με κάρβουνα και απειλεί να το «σφάξει» αν δεν τον ακούσουν οι καρβουναραίοι Αχαρνείς – παρωδία από τον Τήλεφο του Ευριπίδη, όπου ο Τήλεφος άρπαζε το μικρό Ορέστη ως όμηρο για να τον ακούσουν οι Αχαιοί. Οι Αχαρνείς αναστατώνονται σαν να κινδυνεύει κάποιος δικός τους άνθρωπος, κι έτσι δέχονται να τον ακούσουν.) Έχει ενδιαφέρον ότι το συγκεκριμένο έργο μιλάει συνεχώς για μία τελετή όπως είναι τα Ανθεστήρια και για Χόες, που είναι τελετές για νεκρούς. Είναι ένα πολύ περίεργο έργο.

Τον ρόλο του Ευριπίδη στο συγκεκριμένο έργο μού τον πρότεινε ο Γιάννης Κακλέας. Η αλήθεια είναι ότι πρώτη φορά κάνω Αριστοφάνη. Έχει ενδιαφέρον γιατί το έργο, από την πλευρά που το βλέπει ο Γιάννης, είναι ένα σκοτεινό έργο. Μια σκοτεινή κωμωδία. Μου θυμίζει κάτι κόμικς του Kaz – ενός Εσθονο-αμερικανού κομιξογράφου με τον οποίο είχαμε ασχοληθεί και στον Τεχνοχώρο με τον Γιάννη. Είναι πολύ καυστικός και ο Αριστοφάνης και ο Κακλέας στον τρόπο που ανεβάζει τα έργα.

Η αλήθεια είναι ότι με διαμορφώνουν οι συνεργασίες και όχι οι χαρακτήρες που υποδύομαι. Θέλω να πω ότι, για μένα, αυτό που κάνω είναι ένα παιχνίδι, δεν είναι κάτι παραπάνω. Πρώτα γίνεται η διαμόρφωση ενός πλαισίου που λέγεται χαρακτήρας ή ρόλος και μετά, στη διαδικασία των προβών, δημιουργούνται οι συνθήκες και μέσα από αυτές αρχίζει και η κατασκευή του παιχνιδιού. Κάπως έτσι το βλέπω.

Συνεργασίες που με επηρέασαν, μια και τα έχω πολύ πρόσφατα, είναι ας πούμε ο «Σωσίας» που έκανα πέρσι. Ήταν μία πολύ ωραία διαδικασία από την άποψη ότι το πλαίσιο που κινηθήκαμε ήταν πολύ κοντά σε αυτό που λέμε παιχνίδι. Αυτό, όταν συμβαίνει, είναι πολύ ενδιαφέρον. Ιδιαίτερη ήταν επίσης και η προηγούμενη δουλειά με το «Still Life» του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Και οι δύο αυτές παραστάσεις δεν είχαν την κλασική αφηγηματική δομή.

Δεν αντιλαμβάνομαι ακριβώς τι είναι αυτό το στιλ που λένε ότι έχω. Ας πούμε ότι εννοούνε μία αποστασιοποίηση και μία ψυχρότητα. Δεν ξέρω κατά πόσο ισχύει… Τουλάχιστον εγώ, για τον εαυτό μου, πιστεύω ότι είναι μία προσπάθεια να πειραματιστεί κανείς επάνω στο «παίζω». Τι σημαίνει «παίζω». Πώς γίνεται να μην «παίζεις» αλλά να «είσαι». Τώρα, ειδικά οι «Άλπεις» που με ρωτάς, ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση γιατί το ζητούμενο ήταν το ακατέργαστο.

Αυτό που μου αρέσει πάρα πολύ εμένα, γενικότερα, είναι όταν δεν καταλαβαίνω όταν κάποιος αστειεύεται ή μιλάει στα σοβαρά. Θεωρώ ότι στη ζωή μας, τα πράγματα, είτε είναι δραματικά είτε είναι κωμικά, τα χωρίζει μία λεπτή γραμμή. Μπορεί εσύ να ζεις ένα δράμα και κάποιος να το δει κωμικά και το αντίστροφο. Το ένα εμπεριέχεται μέσα στο άλλο. Μου αρέσει όταν δεν είναι ξεκάθαρα τα πράγματα. Αφήνεις τον άλλο να πάρει αυτό που πιστεύει.

Η χορευτική κίνηση έχει καθολική σημασία στην ερμηνεία ενός ρόλου. Μέσα από αυτό το δρόμο αντιμετωπίζω τα πράγματα. Ξέρεις, η «σωματικότητα» δεν είναι απαραίτητα να χορεύεις. Μπορεί και απλά να περπατάς. Είναι μία ολόκληρη οπτική. Τοποθέτηση. Ακόμα και «ελεύθερος» να είναι ο τρόπος της ερμηνείας, διέπεται από σημαντικούς κανόνες και σημεία αναφοράς.

Απλά πιστεύω στον Θεό. Δεν έχω γίνει ένας νεωτεριστής που έχει βρει κάτι καινούργιο.

Η αλήθεια είναι ότι έχω την τάση να μου αρέσει η Αθήνα του ’50 ή του ’60. Πριν δηλαδή την κατακλύσει αυτό το τσιμέντο. Πριν την γκρεμίσουν και την ξαναχτίσουν. Η καταγωγή μου είναι από τη Νάξο αλλά έχω μεγαλώσει εδώ, στο Κουκάκι. Τώρα ζω προς τα βόρεια προάστια, Χολαργό και λοιπά. Όταν κατεβαίνω στο κέντρο μού αρέσει να περπατάω ή να κάνω βόλτα με ποδήλατο εκεί στα μέρη που μεγάλωσα, Κουκάκι, Θησείο, Πετράλωνα, Πλάκα. Εκεί κινούμαι. Τα στέκια της μόδας δεν τα γνωρίζω καν ποια είναι. Αν γκρέμιζα κάτι στην Αθήνα, θα ήταν αυτές οι πολυκατοικίες του ’70, ’80. Οι αντιπαροχές.

Info: Η παράσταση θα παρουσιαστεί 10&11 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Επιδαύρου και θα περιοδεύσει στα μεγάλα φεστιβάλ της Ελλάδας. (από €10)

Φωτό: Μαριλένα Σταφυλίδου