Ελένη & Σουζάνα Βουγιουκλή: «Roots & Rituals» στην καρδιά της Αθήνας

Δύο γυναίκες, δύο αδερφές, δύο Ελληνίδες, που σήμερα τις χαρακτηρίζουν «ιέρειες της πολυπολιτισμικότητας» και τότε που ξεκίνησαν, μικρά κοριτσάκια, τεσσάρων ετών, να παίζουν πιάνο, τις ονόμαζαν «παιδιά-θαύματα». Η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή μπορούσαν να είναι αριστούχες στα μαθήματα, να φτάνουν στα ανώτερα επίπεδα μουσικής θεωρίας και ειδικών πτυχίων, και την ίδια στιγμή να ζουν με πάθος και να υπερασπίζονται την αισθητική τους. Η άφιξή τους από την Ξάνθη στη Θεσσαλονίκη για σπουδές και τα πρώτα τους live, τις έφεραν πολύ κοντά σε σπουδαίους μουσικούς -όπως ο Γιάννης Σπάθας- που αντιλήφθηκαν τις δυνατότητές τους και οι πρώτες τους παραστάσεις στο μουσικό βαγόνι του Τρένου στο Ρουφ έκαναν τους θεατές να περιμένουν για να συγχαρούν αυτές τις «μάγισσες». Εκρηκτικές και τρυφερές, αλλόκοσμες συχνά για τους πχοιοτικούς που δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι διάολοι τις καταλάμβαναν επί σκηνής, ακολούθησαν μια επιλεκτική στάση για το πού εμφανίζονται, πώς επικοινωνούν με τους ακροατές και για τι υπάρχει λόγος να απασχολούν τη δημοσιότητα. Χωρίς να το καταλάβουν κι εκείνες, απέκτησαν φήμη στο εξωτερικό μετά τις πρώτες ζωντανές εμφανίσεις τους, φτάνοντας να κερδίσουν ένα παρατεταμένο χειροκρότημα στο κατάμεστο Carnegie Hall στη Νέα Υόρκη.

Σε λίγες μέρες, οι δύο μουσικοί – performers ξεκινούν μια σειρά από έξι μυσταγωγικές εμφανίσεις στη σκηνή του six d.o.g.s. με τον τίτλο «Roots & Rituals»: η έκσταση της Κάτω Ιταλίας, το μυστήριο της πολυφωνίας των Βαλκανίων, ο πλούτος της ελληνικής παράδοσης, ο σπαραγμός του πορτογαλέζικου fado, η δωρικότητα των blues και του gospel της Αμερικής, η «μπέσα» του ελληνικού ρεμπέτικου, οι gothic αδυναμίες τους, θα αναδειχτούν με όχημα τραγούδια από όλο τον κόσμο αλλά και τις δικές τους πρωτότυπες συνθέσεις. Λίγο πριν οι φωνές τους μαγέψουν την πόλη, η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή μίλησαν στην ATHENS VOICE για τη μουσική και προσωπική τους πορεία.

Πώς προετοιμάζετε τις επικείμενες μουσικές παραστάσεις «Roots & Rituals» και πώς προετοιμάζεστε για αυτές;
Στις παραστάσεις μας θέλουμε πάντα να δίνουμε το εκατό τοις εκατό του συναισθηματικού και φυσικού μας «είναι» και να τις βιώνουμε στο έπακρο! Έτσι, όταν προετοιμαζόμαστε γι’ αυτές, μπαίνουμε σε ένα ιδιότυπο sleep mode, αποστασιοποιούμαστε από την καθημερινή μας ρουτίνα… Αρχή της ελάχιστης ενέργειας, λοιπόν. Είναι μια περίοδος περισυλλογής, πρόβας, λαχτάρας αλλά και άγχους! Νιώθουμε σαν να βρισκόμαστε στην ηρεμία πριν από την καταιγίδα!

Έχετε δώσει συναυλίες σε σημαντικές διοργανώσεις και διεθνή φεστιβάλ, σε χώρους ιδιαίτερης δυναμικής, όπως το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, το International Mugham Centre στο Μπακού, σε αρχαία θέατρα και πύργους, σε όλα τα Μέγαρα Μουσικής της Ελλάδας, σε εθνικά θέατρα αλλά και σε σημαντικά jazz clubs. Πώς επηρεάζει ο χώρος μία μουσική παράσταση;
Οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε από το περιβάλλον ούτως ή άλλως… και σίγουρα οι χώροι που έχουν ένα ειδικό ιστορικό και καλλιτεχνικό βάρος, δημιουργούν μια άλλη δυναμική, ένα ξεχωριστό vibe και στον καλλιτέχνη αλλά και στο κοινό. Από την εκάστοτε αυτή συνθήκη προκύπτει και μια νέα διάσταση της παράστασης - θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο χώρος αποτελεί μέρος της παράστασης. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ένας οποιοσδήποτε χώρος δεν μπορεί να «μεταμορφωθεί» μέσα από μια peformance.

Ποια από τις συνεργασίες σας ξεχωρίζετε σε επίπεδο στούντιο και ποια σε επίπεδο live;
Δύσκολο να επιλέξουμε… Σε live ίσως ξεχωρίζουμε την συνύπαρξή μας με τον Goran Bregovic στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων. Ήταν διπλή η συγκίνησή μας γιατί εκτός από την αγάπη μας για τον καλλιτέχνη αυτόν, εμφανιστήκαμε στο θέατρο μέσα στο οποίο μεγαλώσαμε παρακολουθώντας παραστάσεις και συναυλίες. Όσον αφορά το στούντιο, μία σίγουρα ξεχωριστή εμπειρία ήταν αυτή των ηχογραφήσεων με τις δύο μεγαλύτερες μπάντες της ελληνικής metal σκηνής, στο άλμπουμ «Κατά Τον Δαίμονα Εαυτού» με τους Rotting Christ και στο άλμπουμ «At Night We Prey» με τους Nightfall.

Το τελευταίο σας άλμπουμ «To Be Safe», μια ανεξάρτητη παραγωγή σε δύσκολους καιρούς, ξεχώρισε ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ελληνικά ηχογραφήματα της προηγούμενης δεκαετίας, με τα δωρικά και τραχιά blues, τα ρεμπέτικα στοιχεία, τα μυστηριακά balkan φωνητικά. Σας απασχολεί μια νέα δισκογραφική κυκλοφορία, δέκα χρόνια μετά;
Σ’ ευχαριστούμε γι’ αυτό που λες για το «To Be Safe»! Το «δέκα χρόνια μετά» ήταν μια μαχαιριά στην καρδιά… (χαχά)! Φυσικά και μας απασχολεί μια νέα δισκογραφική δουλειά! Έχουμε έτοιμο υλικό, μέρος του οποίου θα παρουσιάσουμε και στις επερχόμενες συναυλίες μας, και που θα κυκλοφορήσουμε ελπίζουμε σύντομα! Επίσης είμαστε ενθουσιασμένες, γιατί σε λίγο θα κυκλοφορήσει το LP των George Lemos και Kondaktor, με τη L.I.E.S. records - ένας δίσκος ηλεκτρονικής μουσικής στον οποίο συμμετέχουμε τραγουδώντας πολυφωνικά τραγούδια μας!

Ποιο τραγούδι σας έχει τη μεγαλύτερη συναισθηματική αξία και γιατί;

Σουζάνα Βουγικουκλή: Θα έλεγα το «To Be Safe», καθώς είναι από τα πρώτα τραγούδια που έγραψα και είναι ένα τραγούδι που βγήκε εντελώς αβίαστα…

Ελένη Βουγιουκλή: Δυσκολεύομαι να επιλέξω, αλλά μπορώ να πω ότι το «Πυρομάνι» έχει μια ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για μένα… μάλλον γιατί υπάρχουν σε αυτό και αναφορές στο ρεμπέτικο το οποίο λατρεύω.

Η μουσική είναι κάτι ιερό;
Ναι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μουσική είναι η πιο άμεση μορφή τέχνης και γι’ αυτό έχει κάτι το ιερό. Ο ρυθμός και η μελωδία συνοδεύουν τον άνθρωπο από την αρχή του, από τη ρίζα του και είναι συνυφασμένα με όλες τις εκφάνσεις και τις τελετουργίες της ζωής του. Roots & Rituals…

Η επιλογή ενός καλού τραγουδιού για διασκευή είναι σχεδόν εξίσου δύσκολη με το να γράψεις ένα τραγούδι;
Πολύ ωραία ερώτηση! Ναι, είμαστε της άποψης ότι μια καλή και εμπνευσμένη διασκευή αποτελεί δημιουργία. Το να εντοπίσεις και να διατηρήσεις τον σκληρό πυρήνα ενός τραγουδιού και αυτόν να τον μεταφέρεις σε μια νέα συνθήκη, είναι μια άκρως δημιουργική διαδικασία, απαιτητική και ενδιαφέρουσα full! Πάντως, για να επιλέξουμε εμείς ένα τραγούδι να το διασκευάσουμε πρέπει πρωταρχικά να μας συγκινεί, να μας γοητεύει.

Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία στο να ερμηνεύεις ένα τραγούδι που έχει γράψει κάποιος άλλος;
Πιστεύουμε το να καταφέρνεις μέσα από την ερμηνεία σου να αναδεικνύεις την προσωπικότητα και το ύφος του δημιουργού.

Ποιος, ποια από τους μουσικούς που έχετε συναντήσει σας έχει κάνει μεγαλύτερη εντύπωση και γιατί;
Η θεά μας, η Diamanda Galas! Ένας ζωντανός θρύλος για εμάς! Θυμόμαστε… όταν θα τη συναντούσαμε από κοντά, είχαμε τόση αγωνία που είχαμε προετοιμάσει πολύ καλά τι ακριβώς θα της πούμε, γιατί φοβόμασταν ότι θα χάσουμε τα λόγια μας… Και τελικά τα χάσαμε… γιατί… την ακούσαμε να μας φωνάζει εκστασιασμένη με τη φωνάρα της, μέσα από το καμαρίνι με τα ονόματά μας: «Ελένη»! «Σουζάνα»! Δεν το πιστεύαμε! Κάναμε μια τόσο δυνατή αγκαλιά που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ!

Ποια είναι η πιο σοφή συμβουλή που σας έχει δώσει κάποιος άλλος μουσικός;
Ο Ψαραντώνης: «Σπουδάστε και μάθετε ό,τι είναι να μάθετε κι έπειτα πετάξτε τα όλα στη θάλασσα»!

Πώς σας επηρέασε η Ξάνθη ως δημιουργούς; Πώς ήταν να μεγαλώνετε σε αυτή την πόλη;
Έχουμε υπέροχες αναμνήσεις από την Ξάνθη! Είναι μια πόλη αληθινά πολυπολιτισμική, γεμάτη ζωή και τέχνη και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για εμάς και γι’ αυτό που κάνουμε! Θυμόμαστε τις ατελείωτες ώρες στα ωδεία και σε άλλες δραστηριότητες, πολύ παιχνίδι, συναυλίες και εκδηλώσεις στο Πολυτεχνείο, μπαράκια με ωραίες μουσικές, πολλά φεστιβάλ και ειδικά τις Γιορτές της Παλιάς Πόλης - που αποτελούν στολίδι για την Ξάνθη. Μια πόλη που περικλείεται και από μια φοβερή φύση! Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι μεγαλώσαμε με ένα αίσθημα ελευθερίας στην Ξάνθη!

Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ήρθατε στην Αθήνα;
Πόσο ωραίο φως έχει αυτή η πόλη!

Τι σας μαγεύει;
Κάθε τι στη ζωή που έχει υψηλή αισθητική! Από ένα έργο τέχνης έως μια μικρή κίνηση ή μια κουβέντα στον δρόμο.

Εκτός από τη μουσική σας ενώνει ο οικογενειακός δεσμός. Τι θαυμάζετε η μία στην άλλη;

Σουζάνα Βουγιουκλή: Το ταλέντο της και τη γενναιοδωρία της, σε όλα.

Ελένη Βουγιουκλή: Την καλλιτεχνία της, το μυαλό της και την προσήλωσή της.

Εξαιτίας της σχέσης αυτής υπήρξαν και δυσκολίες;
Το γεγονός ότι μεγαλώσαμε μαζί και έχουμε κοινά ακούσματα και βιώματα, δημιουργεί μια πολύ καλή συνθήκη ώστε να κάνουμε τη μουσική που κάνουμε έχοντας σχηματίσει έναν πολύ ισχυρό πυρήνα. Αυτό που ξέρουμε, όμως, είναι ότι σε όλες τις σχέσεις, χρειάζεται αγώνας για να ανθίσουν και δεν είναι τίποτα δεδομένο. Δεν υπήρξαν ιδιαίτερες δυσκολίες μεταξύ μας καθώς είμαστε αρκετά διαφορετικές, σχεδόν συμπληρωματικές ως χαρακτήρες. Πιστεύουμε ότι το πιο σημαντικό στοιχείο της σχέσης μας, είναι ότι αγαπάει και εκτιμάει βαθιά η μία την άλλη.

Δίνετε έμφαση στην πρωτότυπη γλώσσα, την προφορά και την εκφορά της, τραγουδώντας σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και διαλέκτους, τόσο a cappella όσο και με τη συνοδεία πιάνου, κιθάρας και κρουστών που παίζετε. Σε ποιο μέρος του κόσμου βιώσατε τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση με τη γλώσσα του κοινού;
Πράγματι δίνουμε έμφαση στη γλώσσα και τη θεωρούμε αναπόσπαστο μέρος της μουσικής. Πάντα είναι έκπληξη για εμάς το τι μπορεί να συγκινήσει ένα κοινό, ειδικά στο εξωτερικό και πολλές φορές είναι τραγούδια που μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με τη γλώσσα του. Κάποια από τα μέρη στα οποία βιώσαμε ιδιαίτερα μεγάλη αλληλεπίδραση με το κοινό όταν τραγουδήσαμε τη γλώσσα του, και μας έρχονται τώρα στον νου, είναι το Μπακού, το Βουκουρέστι και η Τεργέστη!

Πώς αισθάνεστε ότι έχουν αλλάξει οι φωνές σας με την πάροδο του χρόνου;
Δεν έχουν αλλάξει οι φωνές μας, ως όργανα, αλλά ίσως ο τρόπος που ερμηνεύουμε τα τραγούδια. Πιστεύουμε ότι η πάροδος του χρόνου μπορεί να χαρίσει σε έναν καλλιτέχνη ωριμότητα και να εξελίξει τη δεξιοτεχνία του στον τρόπο που ερμηνεύει.

Τι κάνετε για να διατηρήσετε τη φυσική τους κατάσταση;
Προσέχουμε όσο μπορούμε, καλή εξάσκηση και… πολύ νερό!

Ποιο είναι το αγαπημένο σας μουσικό όργανο και γιατί;
Μάλλον η ανθρώπινη φωνή… Με τις απεριόριστες δυνατότητές της. Η φωνή που φέρει τον λόγο. Η φωνή με τα άπειρα ηχοχρώματα και τις άπειρες ανάσες της. Το μόνο μουσικό όργανο που φέρουμε μέσα μας.

Υπήρξαν φωνές που άλλαξαν τον τρόπο σκέψη σας; Ποιες;
Πολλές! Nina Simone, Yma Sumac, Maria Callas, Demetrio Stratos, Χρύσανθος, Στέλιος Καζαντζίδης, Fairuz, Amalia Rodrigues, Σωτηρία Μπέλλου, Diamanda Galas, Janis Joplin, Nusrat Fateh Ali Khan, Freddie Mercury, Jacques Brel, Brian Eno, David Bowie… και η λίστα είναι μεγάλη!

Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που πήρατε περιοδεύοντας ως καλλιτέχνιδες;

Ελένη Βουγιουκλή: Το πόσα πολλά κοινά έχουμε οι άνθρωποι μεταξύ μας!

Σουζάνα Βουγιουκλή: Και το πόσο τυχερές είμαστε που κάνουμε αυτό που κάνουμε!

Το πιο σκληρό;
Το πόσο σκληρό και αφύσικο είναι να κρίνεσαι συνεχώς.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο ρίσκο που έχετε πάρει στη ζωή σας;
Δεν αισθανόμαστε ότι έχουμε πάρει κάποιο ρίσκο, εκτός κι αν θεωρείται ρίσκο το να επιλέγεις να κάνεις αυτό που αγαπάς no matter what! Αισθανόμαστε σαν να έχουμε χαράξει έναν δρόμο κι οποιαδήποτε επιλογή κάνουμε είναι στην ουσία μια στάση στη διαδρομή αυτή.

Τι ακούτε αυτή την εποχή;
Εκτός από τα κλασικά αγαπημένα που ακούμε διαχρονικά, από νεότερους καλλιτέχνες ακούμε Stromae, Gabriels, Black Keys, Billie Eilish, Hugo Kant, Benjamin Clementine, Alexandre Desplat…

 Δείτε περισσότερες πληροφορίες για τη μουσική παράσταση «Roots & Rituals» των Ελένης & Σουζάνας Βουγιουκλή στο City Guide tης Athens Voice