Zappa: Το ντοκιμαντέρ του Alex Winter στο Gimme Shelter Film Festival

Υπάρχουν μερικοί μουσικοί που θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο και δεν το καταφέρνουν ποτέ. Υπάρχουν κι κάποιοι άλλοι που δεν νοιάζονται για κάτι τέτοιο αλλά το πετυχαίνουν μ’ ένα ανοιγοκλείσιμο του ματιού. Τέτοιος ήταν ο Frank Zappa.

Αν προσπαθήσεις να κατηγοριοποιήσεις τη μουσική του Frank Zappa, θα βρεθείς μπροστά σε άλυτα διλήμματα. Ξέροντας καλά ότι σημάδεψε το rock n’ roll με το παίξιμο της κιθάρας του και ακόμη περισσότερο με την αντισυμβατική σκέψη και δράση του, θα πρέπει να βρεις έναν τρόπο να τακτοποιήσεις τον ηχητικό πλουραλισμό του “Hot Rats” αλλά αν αυτό το πετύχεις, θα μείνουν εκτός τα αριστουργηματικά jazz-rock παιχνίδια του “Waka Jawaka” και του “Grand Wazoo”. Κι αν με κάποια αλχημεία το καταφέρεις ακόμη κι αυτό, είναι αδύνατον να χωρέσεις την κλασική πλευρά της μουσικής του Frank Zappa, τη συνεργασία του με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου, το Ensemble Moderne και το Kronos Quartet.

O Alex Winter βρίσκει τον καλύτερο τρόπο να παρουσιάσει στο ντοκιμαντέρ του αυτή την πέρα από κάθε κατάταξη, μουσική αλλά και προσωπικότητα του Zappa. Από την παιδική του αγάπη στα εκρηκτικά, τη μανία του με τις γεμάτες μαύρο χιούμορ ευχετήριες κάρτες, τη γοητεία που του άσκησε ο Edgar Varese, την εισαγωγή της θεατρικής πράξης και του χιούμορ στη μουσική, την επί σκηνής συνεργασία του με τον John Lennon και τη Yoko Ono, όλα -και πολλά ακόμα- βρίσκονται σ’ αυτό το ντοκιμαντέρ, που με τους γρήγορους ρυθμούς του καταφέρνει να σκιαγραφήσει άριστα τις ιδιαιτερότητες του Frank Zappa. Στην ταινία εμφανίζονται και μιλούν για τον Frank Ζappa η σύζυγός του Gail, ο Steve Vai, ο David Harrington (Κronos Quartet), η Pamela Des Barres, στενοί φίλοι, μουσικοί, συνεργάτες, μέλη των Mothers of Invention και πολλοί άλλοι, ανάμεσα στους οποίους και ο Alice Cooper, ο οποίος λέει κάτι εξαιρετικά αστείο και την ίδια στιγμή ενδιαφέρον: «όλοι οι καλλιτέχνες φοβούνται ότι δεν μπορούν να κάνουν κάποια μεγάλη επιτυχία, ο Zappa είναι βέβαιο ότι μπορεί αλλά φοβάται μήπως και κάνει».

Μπορεί να σταθεί κάποιος σε πολλά σημεία της ταινίας. Αφήνοντας όμως τον θεατή να απολαύσει μόνος του τον ανίερο αλλά μαγικό κόσμο του θείου Frank, θα ήθελα να αναφέρω δύο μόνο στιγμές: η πρώτη αφορά τα κολακευτικά λόγια του David Harrington των Kronos Quartet: “Θαυμάζω πραγματικά αυτόν τον άνθρωπο, που έμαθε μόνος του να γράφει τέτοια μουσική, μελετώντας σε βιβλιοθήκες. Ανήκει στον κόσμο της αμερικάνικης μουσικής του 20ου αιώνα με τον ίδιο τρόπο που ανήκει ο Charles Ives, ο Harry Partch και ο Sun Ra”. Η δεύτερη στιγμή είναι όταν μια Αγγλίδα δημοσιογράφος τον ρωτάει για τη συνεργασία του με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου.

-Αληθεύει ότι δεν πήρατε καθόλου χρήματα;
-Αληθεύει.
-Δεν είναι κάπως παράξενο αυτό; Γιατί το κάνατε;
-Κάθε καλλιτεχνική απόφαση που εδράζεται στο αν θα πάρεις χρήματα και πόσα, δεν είναι καλλιτεχνική απόφαση. Είναι επιχειρηματική απόφαση!

Η ταινία κλείνει με αρκετή συγκίνηση καθώς αναφέρεται στην τεράστια επιτυχία που είχε το τελευταίο έργο του “The Yellow Shark”, που απέσπασε ένα ανεπανάληπτο εικοσάλεπτο standing ovation στη Φρανκφούρτη στις 17 Σεπτεμβρίου 1992, περίπου ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του.

Ο Frank Zappa έφυγε στις 4 Δεκεμβρίου 1993 στα 51 του χρόνια, έχοντας κυκλοφορήσει 62 δίσκους. Το αποτύπωμα που άφησε μέσα μας δεν θα φύγει παρά μόνο όταν θα φύγουμε κι εμείς, ο κόσμος δεν είναι ο ίδιος μετά από το πέρασμά του -μπορείς να το τσεκάρεις αυτό- και η μουσική του θα υπάρχει για πάντα.

Το Gimme Shelter Film Festival συνεχίζεται τη Δευτέρα 31 Οκτωβρίου στο ανανεωμένο Gagarin 205, με το πορτρέτο ενός πρωτοπόρου και επιδραστικού καλλιτέχνη, ενός διανοούμενου με πολύ έντονη πολιτική και κοινωνική συνείδηση και δράση. Η ταινία του Alex Winter που έκανε την επίσημη πρεμιέρα της στο Λος Άντζελες το περασμένο καλοκαίρι, βασίζεται σε περισσότερες από 1.000 ώρες ανέκδοτου οπτικού υλικού από το προσωπικό αρχείο του ίδιου του Frank Zappa.

Οι πόρτες τoυ Gagarin ανοίγουν στις 8.00μμ.

Στις 9μμ ακριβώς, η Ιrene Ketikidi, μια πολύ σημαντική νέα κιθαρίστρια, ανεβαίνει στη σκηνή του GSFF για να ανοίξει τη βραδιά με το συγκρότημά της και το δικό της μοναδικό στιλ, με σαφείς επιρροές από τον δάσκαλό της Steve Vai και φυσικά τον Frank Zappa.  Αμέσως μετά το live set της Ειρήνης, οι Χάρης Συμβουλίδης και Δημήτρης Παπανδρέου προλογίζουν και υποδέχονται τον σκηνοθέτη Alex Winter για ένα ακόμα GSFF Special Video Q&A.