Ο Αλέξανδρος Ριχάρδος γράφει όσες ιστορίες θυμάται από τη σύντομη ζωή της μεγάλης αμερικανίδας τραγουδίστριας που πέθανε σαν σήμερα και ακτινογραφεί τη μουσική πορεία της
Αφιέρωμα Janis Joplin 1943-1970: Οι άγνωστες ιστορίες της ζωής της και οι δίσκοι της μεγάλης αμερικανίδας τραγουδίστριας που πέθανε στις 4 Οκτωβρίου 1970.
Πάντα είχα στο μυαλό μου το αναπάντητο ερώτημα «Ποια είναι η καλύτερη γυναικεία φωνή που έχω ακούσει. Αυτή της Janis Joplin ή της Grace Slick;» Ποτέ δεν έδωσα στον εαυτό μου μια ικανοποιητική απάντηση, αν και νομίζω ενδόμυχα ότι μάλλον συνέκλινα στη βραχνή, νανουριστική φωνή της Joplin παρά στην κρυστάλλινη της Slick. Κι αυτό ίσως γιατί η Joplin έχει φύγει από τη ζωή.
H δεκαετία του 1960 και ειδικά τα 4 τελευταία χρόνια επεφύλαξαν στη rock μουσική μια μοναδική έκρηξη με νέα ονόματα που παρουσίασαν μια παρθενογένεση στη μουσική, προερχόμενη από την Αμερική. Οι Doors, o Jimi Hendrix, οι Jefferson Airplane, οι Steve Miller Band, οι Quicksilver Messenger Service και πάρα πολλοί άλλου ήρωες της ψυχεδέλειας, μετενσάρκωσαν τη μουσικής τους στην εξέλιξη του rock. Η μουσική τους έμεινε αθάνατη και χαρακτήρισε το δυτικό πολιτισμό του 20ού αιώνα. Ένα από αυτά τα ονόματα ήταν και η Janis Joplin που γεννήθηκε στο Port Arthur, μια σχετική μικρή πόλη στα νότια της πολιτείας του Τέξας. Δημιουργήθηκε το 1895 περισσότερο σαν σιδηροδρομικός κόμβος παρά σαν λιμάνι. Η εξόρυξη πετρελαίου στην πολιτεία του Τέξας, έδωσε στο Port Arthur την ανάπτυξη που ζητούσε αφού χρησίμευσε για τη μεταφορά του. Μέσα σε μια πόλη που οι μισοί κάτοικοι της εργαζόντουσαν στις πετρελαϊκές εταιρείες και οι άλλοι μισοί για να τους προμηθεύουν αγαθά, γεννήθηκε το 1943 η Janis Lyn Joplin. Ο πατέρας της ήταν μηχανικός της Texaco και η μητέρας της εργαζόταν σαν ένα κολλέγιο. Μαζί με τα αδέλφια της Michael και Laura, μεγάλωσε μέσα σε ένα μουσικό περιβάλλον αφού ο πατέρα της άκουγε δίσκους του Pablo Casals, της Bessie Smith, της Ma Rainey και του Lead Belly και η μητέρα της τραγουδούσε. Η μικρή Janis άρχισε να τραγουδάει τα blues που άκουγε από τους δίσκους του πατέρα της αλλά στο σχολείο αντιμετώπισε αυτό που σήμερα αποκαλούμε bullying. Ήταν παχουλή και έχει σπυράκια ακμής κι έτσι η παροιμιώδης σκληρότητα των παιδιών την ονόμασε «pig», «freak», «nigger lover» ακόμα και «creep»! Ποτέ δεν ξέχασε τη συμπεριφορά τους κι όταν έκαναν ένα reunion, αφού η Janis είχε γίνει γνωστή πλέον στην Αμερική, πήγε σε αυτή τη συνάντηση ακριβώς για να τους δείξει ότι η «pig», «freak», «nigger lover» και «creep» ήταν πολλά σκαλιά πιο πετυχημένη από αυτούς. Όμως ακόμα και τότε, οι συμμαθητές τη σνόμπαραν!
Ζώντας τα νεανικά της χρόνια στον αμερικάνικο νότο που εκείνη την εποχή (δεκαετίες 1950 και 1960) δεν είχε ξεπεράσει το φυλετικό πρόβλημα, η Janis ήταν απελευθερωμένη από τέτοιου είδους ιδέες. Στο σχολείο της εξέφρασε την άποψη της φυλετικής ενσωμάτωσης, πράγμα που την έκανε στόχο! «Ήμουν περιθωριακή, διάβαζα, ζωγράφιζα και ποτέ δεν μίσησα τους μαύρους» είχε δηλώσει.
Μετά το τέλος του γυμνασίου παρακολούθησε μαθήματα στο Lamar State of Technology κι αργότερα στο Πανεπιστήμιου του Τέξας στο Όστιν αλλά δεν το τελείωσε. Φαίνεται ότι η στάση της είχε ενοχλήσει ακόμα και το πανεπιστημιακό περιβάλλον, αφού η εφημερίδα του πανεπιστήμιου στις 27 Ιουλίου 1962 με τίτλο άρθρου «She Dares to Be Different», είχε γράψει γι’ αυτήν: «Περπατάει ξυπόλητη, φοράει διαρκώς ένα blue jean Levis (σ.σ. το άρθρο ανέφερε και μάρκα!) και πάντα έχει μαζί της ένα autoharp» (σ.σ. μικρό έγχορδο μουσικό όργανο). Τον καιρό που ήταν στο Πανεπιστήμιο ξεκινά η καριέρα της σαν μέλος του φολκ συγκροτήματος Waller Creek Boys. Η Janis έχει ανακαλύψει τις Bessie Smith και Odetta Holmes και μέσα στο μυαλό της καταλαβαίνει ότι για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της, θα πρέπει να φύγει από το Τέξας.
Είμαστε στο 1965 και η αδελφή της Laura περιγράφει την επιστροφή της από το πανεπιστήμιο στο σπίτι. «Ήταν αδυνατισμένη και είχε πακετάρει τα ρούχα της μέσα σε κουτιά παπουτσιών. Την πήρα και πήγαμε στα καταστήματα να της αγοράσω καινούργια ρούχα, ενώ μέσα σε λίγες ημέρες πήρε βάρος και η κατάστασή της βελτιώθηκε. Από εκείνη τη στιγμή ξεκινά μια πολύ καλή περίοδο για τη ζωή της».
Πηγαίνει την πόλη που εκείνη την εποχή ήταν η καρδιά της επανάστασης, το Σαν Φρανσίσκο και αρχίζει να τραγουδά σε coffee houses όπως το Coffee And Confusion όπου σύχναζαν κι άλλοι νεαροί και νεαρές της εποχής με «διαφορετικά» μυαλά. Μεταξύ αυτών ο Marty Balin (αργότερα στους Jefferson Airplane), o David Crosby (Crosby, Stills, Nash and Young) και ο μετέπειτα κιθαρίστας των Big Brother and the Holding Company, James Gurley. Τραγουδούσε μια φορά την εβδομάδα στο Coffee και δεν πληρωνόταν, αλλά σε ανταπόδοση το μαγαζί την άφηνε να κοιμάται στο υπόγειο. Η φωνή της κέρδιζε καθημερινά τους θαμώνες του Coffee ενώ έχοντας πλέον αποφασίσει να γίνει τραγουδίστρια, άρχισε να ακούει προσεκτικότερα τους δίσκους των Lead Belly και Billie Holiday. Ο μύθος λέει ότι συνάντησε τον Bob Dylan που τότε ήταν ήδη γνωστός και του είπε: «Bob σε αγαπώ και μια μέρα θέλω να γίνω διάσημη» και ο Dylan της απάντησε: «Όλοι θέλουμε να γίνουμε διάσημοι».
Το Μάιο του 1966 μαθαίνει ότι ένα καινούργιο συγκρότημα, οι Big Brother and the Holding Company ψάχνει για τραγουδίστρια κι αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη της. Σε μια από τις εμφανίσεις τους βρέθηκε και ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρείας Mainstream, Bob Shad που τους πρότεινε συμβόλαιο, αλλά ο τότε manager τους Chet Helms απέρριψε την πρότασή του.
Το καλοκαίρι του 1967 οι Big Brother and the Holding Company φθάνουν στο Σικάγο για εμφανιστούν στο club Mother Blues. O μπασίστας του συγκροτήματος Pete Albin αναλαμβάνει να ζωγραφίσει ένα τεράστιο μάτι πάνω στη σκηνή με τον υπότιτλο Big Brother is Watching you. Οι πρώτες εμφανίσεις τους δεν συγκέντρωσαν περισσότερους από 5 θεατές αλλά σε λίγες ημέρες τους είχαν κάνει 100! Παρ όλα αυτά οι κριτικές δεν ήταν οι καλύτερες. Ένας μάλιστα κριτικός είχε γράψει ότι «μυρίζουν», εννοώντας το πατσουλί που είχε αρχίσει να κατακτά τη αμερικάνικη νεολαία και προφανώς ο δημοσιογράφος δεν το ήξερε. Και ενώ οι ημέρες περνούν και οι τσέπες τους είναι άδειες, σαν από μηχανής Θεός εμφανίζεται ξανά μπροστά τους ο ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρείας Mainstream, Bob Shad που τους ξανά προτείνει συμβόλαιο! Αυτή τη φορά ο manager τους δεν τολμά να το αρνηθεί και οι Big Brother and the Holding Company υπογράφουν στη μικρή δισκογραφική εταιρεία Mainstream, ζητώντας από τον Shad να τους συστήσει κάποιο δικηγόρο για να επιμεληθεί εκ μέρους τους τα συμβόλαια! Κανένα από τα μέλη τους συγκροτήματος (Peter Albin-μπάσο, Sam Andrew-κιθάρα, τραγούδι, David Getz-ντραμς, James Gurley-κιθάρα, τραγούδι και φυσικά η Janis Joplin) δεν είχε εμπειρία ηχογράφησης.
Το πρώτο άλμπουμ τους με τίτλο το όνομά τους κυκλοφορεί τον Αύγουστο του 1967 σταμάτησε στο νούμερο 60 του αμερικάνικου chart και κανένα από τα 4 singles που έβγαλε δεν έκανε επιτυχία με εξαίρεση το παραδοσιακό «Down on Me» (Νο 43 Αμερική) που έχει γραφτεί από το 1930. Από το πρώτο κομμάτι που ανοίγει το άλμπουμ το εκφραστικό «Bye, Bye Baby» έως και το «Down on Me» που το κλείνει, η φωνή της Joplin αλλά και το feeling της δεκαετίας του ’60 είναι διάχυτα στο δίσκο. Ίσως τα δύο προαναφερόμενα τραγούδια ήταν πιο μεγάλα σε χρόνο θα μπορούσαν να κάνουν καριέρα σαν single. Και τα δύο είναι 2.37 και 2.06 αντίστοιχα.
Η εμφάνισή τους στο Monterey αλλά και το καλό πρώτο άλμπουμ τους, τους φέρνει στην Columbia Records η οποία αγοράζει το συμβόλαιο τους που είχαν με την Mainstream. Πρωταγωνιστής σε αυτή τη μετεγγραφή ήταν ο manager του Bob Dylan, Albert Grossman που ήταν παρών στο Monterey και εντυπωσιάστηκε. Άγνωστη έξω από το Σαν Φρανσίσκο, η Janis Joplin χρησιμοποίησε την εμφάνισή της στο Monterey σαν το καλύτερο σκαλί για να ανέβει.
Μια φωνή γεμάτη έκφραση, μια φωνή επηρεασμένη από τραγουδίστριες όπως Bessie Smith, Ma Rainey και Big Mama Thorton, σε μια εποχή που το Καλοκαίρι της Αγάπης ετοιμαζόταν να γεμίσει τις καρδιές των ανθρώπων με πολύ διαφορετικά συναισθήματα, κι όχι μόνο μουσικά, η Janis Joplin ετοιμαζόταν να παίξει κυρίαρχο ρόλο.
Ο κιθαρίστας του συγκροτήματος, Sam Andrew είχε δηλώσει πολύ αργότερα: «Ήταν πολύ καλή αλλά είχε πολλά να μάθει. Χρειάστηκε να περάσει ένας χρόνος ώσπου να μάθει να τραγουδάει με συγκρότημα».
Και αυτό φάνηκε στο δεύτερο άλμπουμ των Big Brother and the Holding Company, στο «Cheap Thrills» (1968) όπου και η φωνή της είναι πιο ώριμη αλλά και το συγκρότημα παρουσιάζει μια σειρά καλύτερων συνθέσεων που γράφτηκαν για τη φωνή της. Ο κόσμος ή καλύτερα η Αμερική αναγνώρισε το ταλέντο της αλλά για να είμαστε δίκαιοι και την αξία των Big Brother and the Holding Company, στέλνοντας το «Cheap Thrills», στο Νο 1 του αμερικάνικου chart.
Ο παραγωγός John Simon θέλησε να φανεί ο δίσκος ότι είναι live για αυτό και στα κομμάτια ακούγονται χειροκροτήματα και ο κόσμος. Στην πραγματικότητα μόνο ένα κομμάτι είναι live ηχογραφημένο, το «Ball and Chain» στο Fillmore του Σαν Φρανσίσκο, ενώ όλα τα υπόλοιπα είναι ηχογραφημένα στο στούντιο. Στο «Cheap Thrills» υπάρχουν τρεις διασκευές, το «Summertime», σύνθεση του George Gershwin από την όπερα Porgy and Bess, το «Piece of My Heart» των Jerry Ragovoy και Bert Russell με πρώτη εκτέλεση αυτή της Erma Franklin (σ.σ. καμία σχέση με την Aretha Franklin) και το «Ball and Chain», πρώτη εκτέλεση της Big Mama Thorton.
Η φωνή που ακούγεται στο «Combination of the Two» που ανοίγει το άλμπουμ, ανήκει στο διοργανωτή συναυλιών Bill Graham. Ο αρχικός τίτλος του άλμπουμ ήταν «Sex, Dope and Cheap Thrills», αλλά η Columbia Records δεν δέχτηκε να τον κυκλοφορήσει με αυτόν τον τίτλο και έτσι αφαίρεσαν τα Sex, Dope και … έμεινε το «Cheap Thrills». Το «Piece of My Heart» έφθασε στο Νο 12 του αμερικάνικου chart μικρών δίσκων και παραμένει σαν ένα από τα πλέον κλασικά κομμάτια του συγκροτήματος, της ερμηνεία της αλλά και της εποχής. Όμως η συγκλονιστική εκτέλεση είναι αυτή του «Summertime» όπου η φωνή της το χρωματίζει μοναδικά. Το άλμπουμ ξεπέρασε τα 2.000.000 αντίτυπα στην Αμερική και ήταν το τελευταίο που ηχογράφησε η Joplin με τους Big Brother.
Η ιστορία του εξωφύλλου «CheapThrills»
Το εξώφυλλο δεν έχει καμία φωτογραφία του συγκροτήματος, όπως συνηθιζόταν τότε (αλλά και τώρα), αλλά μια σειρά σκίτσων τύπου καρτούν, σχεδιασμένα από τον Robert Crumb. Η αρχική ιδέα ήταν το συγκρότημα να φωτογραφηθεί στο εξώφυλλο ξαπλωμένο σε ένα κρεβάτι και να είναι όλοι γυμνοί (!), αλλά η Columbia Records απέρριψε την ιδέα ασυζητητί! Ο Crumb επανήλθε με την ιδέα να υπάρχει φωτογραφία της Janis Joplin στο εξώφυλλο και τα καρτούν στο οπισθόφυλλο, αλλά η Joplin η οποία θαύμαζε τη δουλειά του και της άρεσαν τα comics, πρότεινε να μπει η φωτογραφία της στο οπισθόφυλλο και τα καρτούν στο εξώφυλλο. Κάθε ιστορία αντιπροσωπεύει και ένα κομμάτι με μια καρικατούρα κάθε μέλους.
Τον επόμενο χρόνο, το 1969, ηχογραφεί το πρώτο προσωπικό της άλμπουμ με τίτλο «I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!». Μαζί της ο κιθαρίστας των Big Brother, Sam Andrew και για πρώτη φορά στα τραγούδια της ακούγονται πνευστά, κάτι που τα μέλη των Big Brother δεν ήθελαν να συμπεριλάβουν. Εκτός από τον Andrews, μαζί της παίζουν 3 μέλη των Steppenwolf (!) οι Gabriel Mekler στα πλήκτρα, Goldy McJohn επίσης στα πλήκτρα (δεν αναγράφεται στα credits), Michael Monarch στην κιθάρα (δεν αναγράφεται στα credits), και ο ντράμερ Jerry Edmonton που επίσης δεν αναγράφεται στα credits. Τέλος, ένα μεγάλο όνομα που τη συνοδεύει παίζοντας κιθάρα σε 2 τραγούδια είναι ο Mike Bloomfield των Paul Butterfield Blues Band.
Ακούγοντας τα 8 τραγούδια του άλμπουμ, παρατηρούμε μια στροφή από τη ψυχεδέλεια στο blues και τη soul, ίσως επειδή η φωνή της είχε γίνει ακόμα πιο εκφραστική. Και εδώ υπάρχουν δύο διασκευές, τα «Little Girl Blue» γραμμένο το 1935 και το «To Love Somebody» των Bee Gees.
Όσο για την επιτυχία του; Μπορεί η Joplin και οι Big Brothers and the Holding Company να εξαργύρωσαν με τον καλύτερο τρόπο την εμφάνισή τους στο Monterey International Pop Festival, και τα πρώτα δύο άλμπουμ τους να πήγα εξαιρετικά με το Cheap Thrills να φθάνει έως το Νο 1 του αμερικάνικου chart, δεν συνέβη όμως το ίδιο και με το «Ι Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!» (No 5 στην Αμερική) όπου η ανταπόκριση του κόσμου ήταν λιγότερη με πωλήσεις να ξεπερνούν το 1.000.000 αντίτυπα (μόνο). Περιέργως, το «Try (Just a little bit harder)» δεν γίνεται επιτυχία, αν και ανήκει στα κλασικά κομμάτια της και single κυκλοφορεί το «Kozmic Blues» (Νο 41 στην Αμερική) που είναι από τα αγαπημένα τραγούδια του γράφοντος. Αρχικά είχε σκεφτεί να δώσει όνομα στο συγκρότημα που τη συνόδευε αλλά τελικά κατέληξε στο Janis Joplin!
Θα κλείσω την αναφορά μου στο καλύτερο τραγούδι του «Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!» που κατά τη φτωχή άποψη του γράφοντος είναι το «Maybe». Πρώτη εκτέλεση των άγνωστων Chantels, ενός από τα πρώτα all girls συγκροτήματα που ξεπήδηξαν από το Bronx τη δεκαετία του 1950!
Τόσο η ερμηνεία της όσο και η καταπληκτική ενορχήστρωση των πνευστών δημιουργούν μια μοναδική rhythm blues ατμόσφαιρα που θα τη ζήλευαν πολλοί έγχρωμοι ερμηνευτές της εποχής (σ.σ. γιατί το σημερινό rhythm & blues δεν έχει καμία σχέση με το τότε).
Η εμφάνισή της στο ιστορικό φεστιβάλ του Woodstock έγινε την Τρίτη ημέρα του φεστιβάλ, την Κυριακή 17 Αυγούστου 1969 με 10 ώρες καθυστέρηση από τον αρχικό προγραμματισμό! Το συγκρότημα και η Janis έφθασαν στο χώρο με ελικόπτερο που μετέφερε την έγκυο Joan Baez μαζί με τη μητέρα της. Όταν η Joplin είδε από ψηλά την απίστευτη συγκέντρωση κόσμου (σ.σ. υπολογίζεται με μετριοπαθείς υπολογισμούς ότι ο κόσμος ήταν περισσότερος από 400.0000) αγχώθηκε. Παρ’ όλα αυτά μόλις κατέβηκε από το ελικόπτερο, ζήτησε να εμφανιστεί αλλά το πρόγραμμα είχε πάει πολύ πίσω και χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν 10 ώρες, όπως διαβάσατε και παραπάνω. Εξαρτημένη από τα ναρκωτικά, έκανε χρήση ηρωίνης και ήπιε αλκοόλ. Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής της είπε τα τραγούδια «Raise your hand», «As Good as you’re been to this world», «To Love somebody», «Summertime», «Try», «Kozmic Blues», «I Can’t turn you loose», «Work me Lord» και στο encore τα «Piece of my heart» και «Ball and Chain». Όπως μπορείτε να ακούσετε και από τα άλμπουμ της σειράς Woodstock αλλά και από την ταινία, η φωνή της ήταν αρκετά βραχνή και δεν είχε μείνει ικανοποιημένη από την απόδοσή της. Υπάρχει ακόμα μια ιστορική εμφάνισή της που δεν είναι γνωστή στον κόσμο. Είναι αυτή που πραγματοποίησε στο Madison Square Garden το 1969 την ημέρα των Ευχαριστιών, όπου τραγούδησε μαζί με την Tina Turner σε συναυλία των Rolling Stones (η Turner άνοιγε τη συναυλία τους).
Το cd με τη συναυλία της JanisJoplin στο Woodstock
H κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ της με τίτλο «Pearl» (1971, Νο 1 στην Αμερική) δεν βρίσκει τη μεγάλη τραγουδίστρια εν ζωή. H Joplin πέθανε στις 4 Οκτωβρίου 1970 και είχε ήδη τελειώσει σχεδόν τα φωνητικά του άλμπουμ που κυκλοφόρησε στις 11 Ιανουαρίου 1971. Στο άλμπουμ αυτό τη συνοδεύουν οι Full Tilt Boogie Band που αποτελούνται από τους μουσικούς που τη συνόδευσαν στη Festival Express tour όπου διέσχισαν τον Καναδά με τραίνο (!) ενώ την παραγωγή του υπογράφει ένα μεγάλο όνομα της εποχής, ο Paul A. Rotchild (Doors, Butterfield Blues Band) από τον οποίο η Joplin έμαθε τρόπους να χειρίζεται καλύτερα τη φωνή της και την αναπνοή της.
Αρκετά από τα τραγούδια του ηχογραφήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιοδείας, ενώ έβγαλε πολλές επιτυχίες όπως το «Me and Bobby McGee» όπου η Joplin παίζει ακουστική κιθάρα, «Trust Me», «Get It While You Can», «Mercedes Benz» και το κλασικό «Move Over». H Joplin έψαχνε για τίτλο μια λέξη που να αντιπροσωπεύει την ίδια και να αρέσει στα αγόρια. Αρχικά είχε σκεφτεί τις λέξεις Ruby και Rose για να καταλήξει στο Pearl.
Από όλα τα τραγούδια της («Try», «Maybe», «Move Over», «Cry Baby») το μόνο που πήγε στο Νο 1 του αμερικάνικου chart μικρών δίσκων ήταν το «Me and Bobby McGee», από το «Pearl», σύνθεση του Kris Kristofferson.
Το «Buried Alive in the Blues» που κλείνει την πρώτη πλευρά του βινύλιου, είναι instrumental γιατί η Janis Joplin δεν πρόλαβε να ηχογραφήσει τα φωνητικά. Μάλιστα ο συνθέτης του, ελληνικής καταγωγής Nick Gravenites είχε προσφερθεί να το τραγουδήσει ο ίδιος αλλά η ιδέα απορρίφθηκε από τη δισκογραφική εταιρεία. Λέγεται ότι την ημέρα που είχε κλείσει studio για να βάλει τα φωνητικά, βρέθηκε νεκρή!
Το τελευταίο τραγούδι που ερμήνευσε στο στούντιο ήταν το «Mercedes Benz» που ήταν acappela!
Oh Lord, won't you buy me a Mercedes Benz?
My friends all drive Porsches, I must make amends.
Worked hard all my lifetime, no help from my friends,
So Lord, won't you buy me a Mercedes Benz?
(Bob Neuwirth / Janis Joplin / Michael Mcclure)
H φωτογραφία στο εξώφυλλο του άλμπουμ είναι του Barry Feinstein και η Joplin είναι ντυμένη με ρούχα βικτωριανής εποχής, κρατώντας ένα ποτήρι με ποτό στο χέρι! Το Σεπτέμβριο του 1970, οι Then Full Tilt Boogie και η Janis Joplin ηχογράφησαν τις ευχές τους για τα 30ά γενέθλια του John Lennon και του τα έστειλαν σε κασέτα. Ο Lennon είπε ότι έλαβε την κασέτα μετά το θάνατό της!
Την τελευταία ημέρα των ηχογραφήσεων του Pearl που ήταν η 1η Οκτωβρίου, η Joplin ηχογράφησε το «Mercedes Benz» και στις 3 Οκτωβρίου άκουσε την instrumental σύνθεση του Nick Gravenites «Buried Alive in the Blues» το οποίο συμφώνησε να το συμπεριλάβει στο άλμπουμ της βάζοντας του στίχους. Ο παραγωγός της Paul Rothchild συμφώνησε και είπαν να το ηχογραφήσουν την επομένη 4 Οκτωβρίου.
Την επομένη, η Joplin δεν εμφανίστηκε στο Sunset Sound Recorders όπου την περίμεναν για να το τραγουδήσει και το απόγευμα ο road manager, John Cooke, πήγε στο Landmark Motor Hotel του Χόλιγουντ όπου έμενε για να την αναζητήσει. Εκεί είδε την Porsche της παρκαρισμένη κι ανέβηκε στο δωμάτιό που ήταν το Νο 105 για να τη βρει. Και τη βρήκε νεκρή πεσμένη δίπλα στην πόρτα του δωματίου της.
Η επίσημη αιτία θανάτου ήταν υπερβολική δόση ηρωίνης, με χρήση αλκοόλ. Ο θάνατός της θεωρήθηκε ατύχημα και η υπόθεση έκλεισε. Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις γραφτήκαν και ειπώθηκαν πολλά για τις ημέρες πριν και μετά το θάνατό της. Η στενή φίλη της Peggy Caserta και ο τότε σύντροφός της Seth Morgan, είπαν ότι τους είχε ζητήσει να μείνουν μαζί της εκείνη τη νύχτα αλλά δεν έγινε κάτι τέτοιο. Η Caserta δεν επικοινώνησε μαζί της το επόμενο πρωί, κι όταν κάλεσε το ξενοδοχείο της είπαν ότι η Joplin είχε ζητήσει να μην της περνούν τηλέφωνα στο δωμάτιο.
Το σώμα της αποτεφρώθηκε και η στάχτη του σκορπίστηκε στον Ειρηνικό ωκεανό.
Η Janis κυκλοφόρησε 4 άλμπουμ στην καριέρα της, τα 2 με τους Big Brother and the Holding Company και τα 2 δικά της. Εκτός των πάμπολλων συλλογών που έχουν κυκλοφορήσει και ο γράφων συνιστά το διπλό Anthology που κυκλοφορήσαν το 1980 μόνο στην Ευρώπη, το τριπλό cd «Janis» (1993) και το «18 Essential Songs» (1995), πολύ καλό είναι το «Live at Winterland '68» ηχογραφημένο στο ομώνυμο χώρο του Σαν Φρανσίσκο τον Απρίλιο του 1968 όπου έπαιξαν μαζί με τους Booker T. and the MG’s. To συγκρότημα μόλις είχε τελειώσει μια περιοδεία του στην ανατολική ακτή μαζί με τους Β. Β. King και Albert King και είχε επιστρέφει στο Σαν Φρανσίσκο. Πολύ καλή η ερμηνεία της, πολύ καλή η μπάντα εκείνα τα δύο βράδια. Αν ενδιαφέρεστε λίγο παραπάνω για την καριέρα της αλλά και για αύξηση της δισκοθήκης σας, καλό θα ήταν να αποκτήσετε αυτό το live. Άλλο καλό live της είναι το «In Concert» (1972) ηχογραφημένο σε διάφορες πόλεις της Αμερικής και του Καναδά.
Μια άλλη μετά θάνατον κυκλοφορία της είναι το «Love, Janis» (2001) όπου η Catherine Curtin διαβάζει τα γράμματά της στους γονείς της και στην αδελφή της και είναι διανθισμένη και με τραγούδια της («Down on Me», «Piece of My Heart», «Summertime» κ.α.). Αν δεν διαβάσεις προσεκτικά το ένθετο μπορεί εύκολα να την πατήσεις και να νομίζεις ότι η φωνή που ακούς είναι της Joplin! Νομίζω ότι η δισκογραφική εταιρεία θα χτύπαγε το κεφάλι της που δεν έχει την ίδια την Janis Joplin να διαβάζει τα γράμματά της για να κάνει ένα δίσκο τύπου «An American Prayer» των Doors.
Η JanisJoplin στην Ευρώπη: Η άγνωστη ιστορία
Εκείνο που είναι παντελώς άγνωστο είναι η μικρή περιοδεία που έκανε τον Απρίλιο του 1969 στην Ευρώπη, παίζοντας στο Στοκχόλμη, Παρίσι, Κοπεγχάγη, Φρανκφούρτη ενώ στις 12 Απριλίου έπαιξε στο Royal Albert Hall σε μια αποθεωτική συναυλία όπου σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των αγγλικών μουσικών εφημερίδων, όλοι είχαν σηκωθεί και χόρευαν. Τη συναυλία της άνοιξαν οι Yes!
Μεγάλο μέρος εκείνης της περιοδείας παρουσιάστηκε στη βιντεοκασέτα κι αργότερα dvd, με τίτλο «Janis» που κυκλοφόρησε τη δεκαετία του 1980. Το ντοκιμαντέρ/ταινία είναι του καναδού σκηνοθέτη Howard Alk και του μάνατζέρ της Αlbert Grossman Εκτός από μεγάλα αποσπάσματα από την ευρωπαϊκή περιοδεία της, το «Janis» περιέχει την εμφάνισή της στο Dick Cavett show αλλά κι από το Woodstock. Πραγματικά αξίζει να δείτε την Janis το 1969 καλεσμένη στην εκπομπή του Tom Jones, This is Tom Jones να ερμηνεύουν μαζί το «Raise your Hand»!
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία για το «Raise Your Hand» που ηχογραφήθηκε πρώτη φορά από τον Eddie Floyd το 1967. Η Joplin δεν το έχει συμπεριλάβει στους δίσκους της παρά μόνο στην εμφάνισή της στο Woodstock κι αργότερα στη συλλογή «Janis» (1993). Το κομμάτι έχει διασκευαστεί πολλές φορές αλλά η πιο γνωστή είναι αυτή του Bruce Springsteen and the E Street Band στο ιστορικό live τους 1975-1985.
ΤιέκανανοιBig Brother And The Holding Company ότανηJanis Joplin έφυγε
To 1970 με τη συμμετοχή του Nick Gravenites στα φωνητικά ηχογραφούν το άλμπουμ «Be a Brother» (Νο 179 στην Αμερική) που πέρασε απαρατήρητο και την επόμενη χρονιά το «How Hard It Is» (1971) όπου υπάρχει η σύνθεση του Gravenites, «Buried Alive in the Blues».
Το συγκρότημα διαλύεται αλλά το 1984 κυκλοφορεί το live άλμπουμ Cheaper Thrills με την Joplin στα φωνητικά! Πρόκειται για 13 τραγούδια της πρώτης περιόδου του συγκροτήματος, ηχογραφημένα τον Ιούλιο του 1966 στο California Hall του Σαν Φρανσίσκο.
HJanisJoplin και ο κινηματογράφος
Ο κινηματογράφος έχει στρέψει 2 φορές το πρόσωπο του στη ζωή και στην καριέρα της Janis Joplin. Η πρώτη ήταν το 1979 όταν η ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε η Bette Midler με τίτλο «The Rose» βασίστηκε στη ζωή της αλλά δεν ήταν αυτοβιογραφική και το soundtrack όπου τραγουδούσε η Middler κι επιμελήθηκε ο παραγωγός Paul A. Rothchild δεν είχε τραγούδια της.
Η Bette Midler προτάθηκε για Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου αλλά δεν το πήρε. Η δεύτερη φορά που το Χόλιγουντ ασχολήθηκε με την Janis Joplin ήταν σχετικά πρόσφατα, το 2015 όταν η σκηνοθέτης Amy J. Berg γύρισε το ντοκιμαντέρ «Little Girl Blue». Στην ταινία της/ντοκιμαντέρ, η Berg έχει σύγχρονο υλικό από ανθρώπους που ήλθαν σε επαφή μαζί της αλλά κι αρχειακό υλικό με τους Jimi Hendrix, Otis Redding, Yoko Ono, Cass Elliott και την ίδια την Joplin!
ΤιήταντοMonterey International Pop Music Festival
Το Monterey International Pop Music Festival διοργανώθηκε το τριήμερο 16, 17 και 18 Ιουνίου 1967 στο Monterey της Καλιφόρνια. Ήταν ο προάγγελος του Woodstock και η σαφής ένδειξη του Καλοκαιριού της Αγάπης όπως ονομάστηκε το μουσικό κίνημα εκείνης της εποχής. Συμμετείχαν οι Jimi Hendrix Experience, Who, Ravi Shankar, ο Otis Redding, οι Mamas and the Papas, Byrds, Jefferson Airplane, Blues Project, Grateful Dead, οι Big Brother and the Holding Company οι οποίοι δεν είχαν κυκλοφορήσει ακόμα δίσκο και άλλοι. Οι Big Brother and the Holding Company εμφανίστηκαν την τρίτη ημέρα, την Κυριακή 18 Ιουνίου. Οι εμφανίσεις των καλλιτεχνών καταγράφτηκαν τόσο σε ταινία από το σκηνοθέτη D.A. Pennebaker όσο και σε δίσκο αλλά ποτέ δεν πήραν τη διάσταση των αντίστοιχων του Woodstock.
Έως τότε, η παρουσία της Janis Joplin στο συγκρότημα ήταν απλά μια καλή παρουσία και με αυτό τον τρόπο την αντιμετώπιζαν και οι μουσικοί του συγκροτήματος. Η εξαιρετική ερμηνεία της στο Monterey ήταν αυτή που έκανε όλους να τη δουν κι ακούσουν με άλλο μάτι και …αυτί. Ο ντράμερ Dave Getz είχε πει: «Στην αρχή δεν είχε ξεκινήσει τόσο δυναμικά. Σιγά σιγά με κάθε εμφάνισή της, η ερμηνεία της και η φωνή της γινόντουσαν όλο και καλύτερα κι εκείνη την ημέρα ήταν η καλύτερη απ’ όλες!». Η ερμηνεία της στο «Ball and Chain» ήταν αυτή που άλλαξε την πορεία της! Τα τραγούδια που ερμήνευσαν εκείνη την ημέρα ήταν τα «Down on me», «Harry», «Roadblock» και το «Ball and Chain» που είναι διασκευή με πρώτη εκτέλεση αυτήν της Big Mama Thorton. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το στιγμιότυπο που έχει καταγράψει ο φακός του Pennebaker με την τραγουδίστρια των Mamas and the Papas, Cass Elliott να λέει αμέσως μετά το τέλος της εμφάνισής της: «Wow! That’s really heavy!». Τα λόγια της δεν ακούγονται, αλλά διαβάζοντας τα χείλη της στο 5:30 του βίντεο, «Ball and Chain».
Janis Joplin trivia: Ήξερεςότι…
H Mainstream Records ξεκίνησε τις εργασίες της το 1964 από τον Bob Shad. Μεταξύ των καλλιτεχνών που κυκλοφόρησε ήταν οι Sarah Vaughan, Clark Terry, Jim Hall, Carmen McRae, Zoot Sims και φυσικά οι Big Brother and the Holding Company. H εταιρεία έκλεισε το 1978 και ο Shad πέθανε το 1985. Το 1990 η κόρη του Tamara και ο πρώην υπεύθυνος της BBC Records, Humphrey Walwyn ξανάνοιξαν την εταιρεία.
Το πρώτο demo που ηχογράφησε όταν πήγε στο Σαν Φρανσίσκο, ήταν με τον μετέπειτα μπασίστα των Jefferson Airplane, Jorma Kaukonen και τη γυναίκα του.
H πρώτη κυκλοφορία του «Cheap Thrills» το 1968 έγινε σε στερεοφωνική και μονοφωνική έκδοση (σ.σ. ακόμα δεν είχε επιβληθεί ο στερεοφωνικός ήχος). Σήμερα η μονοφωνική έκδοση του είναι εξαιρετικά σπάνια, ενώ είχε προβλεφτεί να κυκλοφορήσει και σε quadraphonic μίξη αλλά δεν βγήκε ποτέ στα καταστήματα.
Το 2009 η Sony Music κυκλοφόρησε μια σειρά διπλών cd με καλλιτέχνες που είχαν εμφανιστεί στο Woodstock, όπως Sly and the Family Stone, Johnny Winter, Santana, Jefferson Airplane και Janis Joplin με γενικό τίτλο The Woodstock Experience. Το κάθε cd περιείχε την εμφάνισή του καλλιτέχνη στο Woodstock, μια αφίσα, ένα πλούσιο ένθετο και ένα studio άλμπουμ του καλλιτέχνη. Στην περίπτωση της Joplin, το άλμπουμ που συνόδευε τη live εμφάνισή της ήταν το «I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama!»
To Winterland Ballroom ή σκέτο Winterland κτίστηκε το 1928 και πέραν των άλλων χρήσεων του, έγινε παγοδρόμιο γι’ αυτό πήρε και αυτό το όνομα (σ.σ. αρχικά λεγόταν New Dreamland Auditorium). Απλό το 1971 με τη συμβολή του διοργανωτή Bill Graham ο χώρος άρχισε να δουλεύει μόνο για συναυλίες. Εκεί ο Martin Scorsese κινηματογράφησε το Last Waltz των Band. H τελευταία συναυλία που δόθηκε στο Winterland πριν κατεδαφιστεί το 1985 και γίνει πολυκατοικίες, ήταν αυτή των Grateful Dead η οποία διήρκεσε 8 ώρες!
