Madonna’s Rebel Heart

Η βασίλισσα της pop ήρθε στην Ελβετία χωρίς ρολόι. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση η συναυλία ήταν να ξεκινήσει στις 20:00. Ένας DJ βγήκε για support παίζοντας τόσο χλιαρή μουσική όσο στους διαδρόμους των supermarkets. Σχεδόν κανείς δε χόρευε, οι περισσότεροι κάναμε βόλτες εκτός αρένας χαζεύοντας στο τεράστιο φουαγιέ με τα περίπτερα και τρώγοντας hot dogs στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του Hallenstadion.

Στις 21:30 τα φώτα της πλατείας ανάβουν. Η Madonna πουθενά. Η ώρα περνάει, το κοινό αρχίζει να εκνευρίζεται - είναι Ελβετοί και η σχέση τους με τον χρόνο και τη συνέπεια είναι ιδιαίτερη. Δειλά αλλά με αυξανόμενη ένταση κτυπούν παλαμάκια, την καλούν στη σκηνή. Λίγο μετά γιουχάρουν κανονικά.

Με περίπου τρεις ώρες καθυστέρηση η βασίλισσα της pop εμφανίζεται στη σκηνή χωρίς καμία διάθεση απολογίας και μάλιστα κάπως εκνευρισμένη. Μέσα στη μούρη του κοινού που προ ολίγου την αποδοκίμαζε φωνάζει: Are you bitches in my gang?

Το κοινό σαστίζει! Από θυμωμένοι Ελβετοί μετατρέπονται αίφνης σε υποχείρια της απόλυτης αυτοκράτειρας αναφωνώντας με όλη τους τη δύναμη ένα YEΕΕΕΕS που υπερκαλύπτει τον ήχο της μουσικής από τα μεγάφωνα. Η κυριαρχία αυτής της γυναίκας που για περισσότερο από τριάντα χρόνια μονοπωλεί την πρωτοκαθεδρία της μουσικής βιομηχανίας είναι αδιαμφισβήτητη.

Η Madonna δεν ικανοποιείται. Θέλει να υποτάξει πλήρως το κοινό της και μάλιστα να βάλει το ίδιο να υπογράψει τη συνθηκολόγηση δια βοής. Και δε σταματά εκεί. Τουλάχιστον πέντε φορές το καλεί να αποδείξει ότι δεν ισχύει το στερεότυπο που θέλει τους Ελβετούς βαρετούς και πάντα στην ώρα τους γιορτάζοντας μαζί της σε μια συναυλία άνευ προηγουμένου. Let’s fuck the stereotypes!

Η Madonna αναμφίλεκτα έχει εξουσία και όχι μόνο αυτή που της αναγνωρίζουν τα διεθνή μέσα, οι περί τα 300 εκατομμύρια πωλήσεις δίσκων, η τεράστια εμπορική επιτυχία των περιοδειών της με περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύριο έσοδα και η αναγνώριση της ως της πιο επιτυχημένης γυναίκας καλλιτέχνιδος όλων των εποχών από το Guinness Book of World Records.

Τι είναι όμως αυτό που την κάνει να κυριαρχεί στο κοινό της για τόσα χρόνια; Γιατί σίγουρα οι φωνητικές και χορευτικές της ικανότητες δεν αρκούν για να εξηγήσουν το φαινόμενο Madonna.

Στην πολύχρονη καριέρα της παίζει με τον πιο επιδέξιο τρόπο το παιχνίδι των μεταμορφώσεων. Ενώ οι περισσότεροι από εμάς δεν ήμασταν, δεν είμαστε και δε θα γίνουμε πολύ παραπάνω από γιοι, κόρες, γονείς, ένα επάγγελμα, μία θρησκεία, μία εθνικότητα ή ό,τι άλλο μας επιτρέπεται στο πλαίσιο μίας καθημερινότητας εκείνη μπαίνει και βγαίνει με άνεση σε μία σειρά από ετερόκλιτες ταυτότητες χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς.

Έχει χαρίσει στον κόσμο μερικά από τα καλύτερα pop τραγούδια όλων των εποχών και κάθε ένα είναι μια καινούργια εικόνα. Από το «Material girl», μια απομίμηση του κλασικού «Diamonds are a girl’s best friend» και της Marilyn Monroe, που ταυτόχρονα εκθειάζει και κριτικάρει την καταναλωτική κουλτούρα της εποχής μας, στο «Justify my love» που περισσότερο ενδιαφέρον έχει ως video-clip παρά ως τραγούδι, μια ωδή στο σαδομαζοχισμό που οδήγησε το MTV να απαγορεύσει την αναμετάδοση του τον πρώτο καιρό της κυκλοφορίας του. Από το «Like a prayer» που χωρίς φόβο και πάθος διασταυρώνει δύο θεματικές ενότητες, φαινομενικά ασύμβατες μεταξύ τους, το σεξ και την θρησκεία, στο «Music» που ανέβηκε στο Νο. 1 του Billboard το 2000 και απέδειξε ότι η Madonna είναι η απόλυτη trend-setter της μουσικής βιομηχανίας, μια super-hero mommy στα στριπτιζάδικα του Los Angeles. Και από το «Express yourself» που κάνει λόγο για τη γυναικεία απελευθέρωση και προτρέπει τις γυναίκες να διεκδικήσουν αυτό που πραγματικά επιθυμούν, στο «Hung up» που αποτελεί μια νοσταλγική επιστροφή της Madonna στα dance floors από όπου ξεκίνησε.

Σε όλο το φάσμα της καριέρας της δεν έπαψε ποτέ να μεταμορφώνεται. Όπως έχει η ίδια πει σε συνέντευξη της στο περιοδικό Rolling Stone πρωτίστως την ενδιαφέρει να σπάει τα στερεότυπα που προκαλούν καταπίεση. Έτσι στήνει μια παρέλαση στερεοτυπικών εικόνων για τη θρησκευτική και σεξουαλική καταπίεση, το καταναλωτικό πρότυπο και τη θέση της γυναίκας. Την ίδια ώρα όμως που μας εκθέτει στην εικόνα ενός στερεότυπου, ταυτόχρονα την ειρωνεύεται δίνοντας γραμμές διαφυγής μέσα από το χιούμορ και την γκροτέσκ αισθητική των στίχων, της μουσικής και των video-clips. Συγκεντρώνει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ενός κοινωνικού στερεοτύπου και τα συνενώνει σε μία φόρμα χωρίς περιεχόμενο.

Και εξηγούμεθα για να μην παρεξηγούμεθα. Καμία εικόνα δε σημαίνει τίποτα παρά μόνο την άρνησή της. Η Madonna μασκαρεύεται διάφορες στερεοτυπικές ταυτότητες και τις αποδομεί. Η δική της ταυτότητα ωστόσο παραμένει επιμελώς ένα μυστήριο. Αποκτά έτσι την ιδιότητα της πανταχού παρούσας. Μεταρσιώνεται σε πραγματική θεά. Ανεβαίνει στη σκηνή με χάρη και τόλμη και στέκεται αγέρωχη μπροστά σε τριάντα χιλιάδες εξαγριωμένους θεατές. Είναι σίγουρη για την κυριαρχία της και δεν ορρωδεί να παίξει με τη διάθεση τους. Οσμίζεται εν τη γενέσει τη μετανεωτερική τάση και την κάνει καλλιτεχνική πρακτική.

Ρευστοποίηση των ταυτοτήτων και αποδόμηση του νοήματος, η σύγχρονη διαφημιστική τακτική στην υπηρεσία της δημιουργίας ενός πολιτιστικού προϊόντος.

Η συναυλία έχει έξι θεματικές ενότητες οι οποίες είναι εικαστικά εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους και μέσα σε αυτές υπάρχουν υποενότητες με πολλές αλλαγές κοστουμιών και σκηνικών. Ένα πολιτισμικό συνονθύλευμα του οποίου την αυλαία ανοίγουν δέκα χορευτές ντυμένοι δήμιοι στα χρώματα του χρυσού και του μαύρου και με τεράστια δόρατα στα χέρια υποδέχονται τη Madonna που κατεβαίνει στη σκηνή μέσα σε ένα ατσάλινο κλουβί. Από τη σκηνή περνούν γκέισες, πολεμιστές, καλόγριες, μηχανικοί αυτοκινήτων, μια σκηνή ντίσκο, ερωτικές σκηνές μεταξύ στρέιτ και γκέι ζευγαριών, εικονικές ταυρομαχίες, λατίνοι εραστές με πολύχρωμα κοστούμια, ένα τσούρμο τσιγγάνοι και ριψοκίνδυνοι ακροβάτες που αιωρούνται πάνω σε μακριά κοντάρια. Η τελευταία ενότητα βρίσκει τη Madonna κουστουμαρισμένη να τραγουδά με μια μικρή κιθάρα σε άπταιστα-δεν-τα-λες γαλλικά το διάσημο «La vie en rose». Οι πλέον εξελιγμένοι τεχνολογικοί και αναπαραστατικοί μηχανισμοί δημιουργούν έναν καταιγισμό φωτεινών εντυπώσεων μέσα στην αρένα που αν δε σε κάνουν να παραμιλάς κάνουν σίγουρα το σαγόνι σου να πέφτει.

Το τέλος του show πλησιάζει, εκείνη τραγουδάει το hit του δέκατου  τρίτου της άλμπουμ της «Unapologetic Bitch». Ξαφνικά επιλέγει από το κοινό έναν νεαρό άνδρα και τον ανεβάζει στη σκηνή για να χορέψει μαζί του. Κάνουν δυο φιγούρες μαζί και μετά τον βάζει να χορέψει μόνος του ενώπιον της ίδιας, των υπόλοιπων χορευτών αλλά και των τριάντα χιλιάδων θεατών.

Ένας άνδρας μπαίνει έτσι στη θέση του αντικειμένου από μια γυναίκα. Mια ακόμα πρωτοπορία της. The tables are turned! Η γυναίκα δεν αναπαρίσταται πια ως θύμα των αντρών, είναι εκείνη που εξουσιάζει. Στον νεαρό άνδρα δε δίνεται κανένα δικαίωμα λόγου. Μπορεί να πει μόνο το όνομά του και αρθρώνοντας το είναι σαν να βάζει την υπογραφή του σε BDSM συμβόλαιο. Το κοινό ταυτίζεται, φαντασιώνεται την εξουσία να ασκείται πάνω του, αποχαυνώνεται από τη διέγερση της διαστροφής.

Κάπου εδώ η Madonna αποχωρεί. Το κοινό εκλιπαρεί για λίγο ακόμα. Η βασίλισσα της pop επιστρέφει στη σκηνή ντυμένη την ελβετική σημαία και τραγουδά χαρωπά μια από τις πρώτες της επιτυχίες το «Holiday» καλώντας μας να ξεχάσουμε τα βάσανα μας, να γιορτάσουμε ανέμελοι, να πάμε διακοπές, να χαλαρώσουμε λιγάκι.

Η τελετουργία κλείνει μεγαλοφυώς με έναν εμπαιγμό και μια ειρωνεία in our faces!

God bless Madonna!