Μάρτα Μέσαρος: Μια κινηματογραφική εμπειρία που δεν πρέπει να χάσει κανένας σινεφίλ

«Το να θέλει μια γυναίκα να γυρίσει ταινίες ήταν ανέκδοτο. Όλοι οι άντρες γέλαγαν μαζί μου». Η παραπάνω φράση της πρωτοπόρου Μάρτα Μέσαρος είναι μία από τις πολλές που θα κρατήσετε καλά φυλαγμένη στη μνήμη σας για αρκετό καιρό αφότου παρακολουθήσετε κάποια ταινία της στο αφιέρωμα που διοργανώνει για την κινηματογραφική διαδρομή της η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Ουγγαρίας.

Η Μάρτα Μέσαρος έκανε το σκηνοθετικό ντεμπούτο της στις μυθοπλασίες μεγάλου μήκους σε ηλικία 37 ετών στα τέλη των 60s με το «Κορίτσι» («The day has gone» ή «The girl» όπως είναι γνωστότερη σήμερα η ταινία) παρότι ασχολιόταν από τα μέσα των 50s με τα ντοκιμαντέρ και τις μικρού μήκους ταινίες. Το στιβαρό φιλμ έκανε μεγάλη αίσθηση στην Ουγγαρία καθώς η ιστορία του είναι βασισμένη στο χαρακτήρα μιας γυναίκας, της Έρσι, που είναι μεγαλωμένη σε ορφανοτροφείο, διώχνει τη μοναξιά της με περιστασιακές σχέσεις κι αναζητά τη βιολογική της οικογένεια. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατά η Κάτι Κόβακς, μία από τις πιο δημοφιλείς τραγουδίστριες της Ουγγαρίας.

Για σχεδόν μισό αιώνα η Μέσαρος δεν έπαψε στιγμή να υπηρετεί την έβδομη τέχνη με έργα που δοκιμάζουν τις αντοχές και τα όρια ηθικής της κοινής γνώμης. Μόνιμη πυξίδα της «κάποιες κοινότυπες ιστορίες με πρωταγωνίστριες γυναίκες» καθώς εκείνο που την ενδιαφέρει είναι να δείχνει τα πράγματα μέσα από τη γυναικεία ματιά. Η ταινία «9 Mήνες» του 1976 είναι η πρώτη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου που απεικονίζει με ρεαλισμό τη γέννηση ενός μωρού, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις στη χώρα της αλλά κέρδισε την εκτίμηση της διεθνούς κριτικής. Η ηθοποιός Λίλι Μονόρι ήταν έγκυος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και επέτρεψε την κινηματογράφηση της γέννησης του γιου της ύστερα από επιθυμία της Μέσαρος.

Στους «Κληρονόμους» του 1980, που ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα, η Γαλλίδα σταρ Ιζαμπέλ Ιπέρ πρωταγωνιστεί στην ερωτική ιστορία ενός ιψενικού τρίγωνου που σχηματίζεται στα μέσα της δεκαετίας του ’30 –την εποχή της ανόδου του φασισμού στην Ευρώπη– ενώ στην πολυβραβευμένη ημι-αυτοβιογραφική τριλογία της «Τα ημερολόγια», η Μέσαρος εμπλέκει την προσωπική της ιστορία με την ιστορική μνήμη.

Όπως έχει παραδεχτεί και η ίδια, οι ταινίες της κινούνται γύρω από τρεις βασικές θεματικές: την αγάπη, τη ζωή και την κοινωνία. Η δημιουργικότητά της αντλεί έμπνευση από τα σκληρά παιχνίδια που της έπαιξε η ζωή (η απώλεια του πατέρα στις σταλινικές εκκαθαρίσεις, το ορφανοτροφείο κ.ά.) ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην απόφασή της να ακολουθήσει την κινηματογραφική καριέρα χωρίς ποτέ να εγκαταλείψει την αισιοδοξία ή τη δίψα της για περιπέτεια.

Στο αφιέρωμα που θα παρουσιαστεί ταυτόχρονα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, 19-24 Ιανουαρίου, θα προβληθούν 12 μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας και ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της καταξιωμένης δημιουργού. Επίσημος προσκεκλημένος της εκδήλωσης είναι ο Γκιόργκι Ράντουλι, διευθυντής του Εθνικού Κινηματογραφικού Ινστιτούτου της Ουγγαρίας, ο οποίος θα επισκεφθεί και τις δύο πόλεις για να προλογίσει και να μιλήσει στο κοινό για το έργο και την προσωπικότητα της Μάρτα Μέσαρος. Ο Γκιόργκι Ράντουλι θα βρίσκεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος το Σάββατο 21 και την Κυριακή 22 Ιανουαρίου.

Η ATHENS VOICE είναι χορηγός επικοινωνίας.