Συνέντευξη με τον Βασίλη Καραμητσάνη, πρόεδρο του Animasyros, του κινηματογραφικού φεστιβάλ animation της Σύρου.
Από τις 23 έως και 27 Σεπτεμβρίου ο νους (και τα μάτια) μας θα είναι πάντα στο νησί. Της Σύρου. Για τις ταινίες του Animasyros. Μιλήσαμε με τον Βασίλη Καραμητσάνη για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του φεστιβάλ.
Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται! Εννοώ πως το Animasyros ξεκίνησε μέσα στην κρίση, κατάφερε να μπει στα δέκα σημαντικότερα φεστιβάλ του είδους και να που ο Covid- 19 το ξαναβάζει σε συνθήκη αλέρτ: φέτος θα λειτουργήσετε με ένα υβριδικό Phygital concept! Κατά πόσο θεωρείτε πως η πανδημία αλλοιώνει τους στόχους σας, δεδομένου πως μάθατε πάντα, από την αρχή σας, να λειτουργείτε υπό ιδιαίτερες συνθήκες: φερειπείν και η Σύρος, που δεν είναι μητροπολιτική αλλά να που τα κατάφερε. Από την άλλη, είστε εξπέρ στο να υπερβαίνετε τις αντιξοότητες με γκερίλα (αν μου επιτρέπετε) πρακτικές στο παρελθόν που σας δικαίωσαν. Πόσο δύσκολα επομένως είναι τα πράγματα και κατά πόσο το παλιό μότο «η κρίση είναι και ευκαιρία» μπορούμε να πούμε πως βοηθά, ενισχύει ή μπλοκάρει τα σχέδιά σας;
Είναι αλήθεια ότι ξεκινήσαμε το 2008 με προσδοκία να κάνουμε ένα μικρό φεστιβάλ για την τέχνη της εμψύχωσης (animation) στη νησιωτική περιφέρεια της χώρας. Στην πορεία, συνάντησαμε πλήθος δυσκολίες που συνδέονται βεβαίως με την κάπως απρόβλεπτη πορεία της χώρας κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας. Έτσι, συναντήσαμε μπροστά μας απεργίες, απαγορευτικά του Λιμεναρχείου, capital controls, επικείμενες εκλογές και πολλά άλλα απρόβλεπτα που έκαναν την πορεία μας μια μικρή περιπέτεια. Φέτος, μια χρονιά που η ανθρωπότητα ζει στη δίνη της πανδημίας, έπρεπε να προσαρμόσουμε αποφασιστικά τη δομή του φεστιβάλ στις νέες συνθήκες. Όπως, άλλωστε, έκαναν και όλες οι πολιτιστικές δράσεις στον κόσμο. Δεν είδαμε ποτέ αυτή τη δυσκολία επιπόλαια, ούτε αισθανθήκαμε ποτέ σίγουροι για το τελικό αποτέλεσμα. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος θεωρούμε ότι οι δυσκολίες είναι μέσα στο πρόγραμμα και προσπαθούμε να αντλούμε δύναμη και αισιοδοξία για να τις αντιμετωπίσουμε. Ο συνδυασμός σε ισότιμο πλέον επίπεδο της φυσικής με την ψηφιακή διεξαγωγή των οπτικοακουστικών φεστιβάλ είναι μια πραγματικότητα που θεωρώ ότι θα μείνει ως προίκα για το μέλλον της εξέλιξης των κινηματογραφικών θεσμών. Όπως κάθε συλλογική δράση, έτσι κι η δική μας προσπάθεια έχει ως ταυτότητα τις ευκολίες και τις δυσκολίες της, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της, τη λογική και το συναίσθημα του φεστιβάλ.
59 days / Animasyros
Πόσοι βλέπετε και προτείνετε; 3000 ταινίες από 100 χώρες διαβάζω πως σας έστειλαν εικόνες-σπεκ προς διαλογή. Να υποθέσω πως πέρα από τη μελαγχολία και τις δυσκολίες της πανδημίας, αυτός ίσως και να ήταν ένας παρηγορητικός τρόπος για να αισιοδοξείς και να αντλείς κουράγιο;
Υπάρχει μια ειδική ομάδα προγραμματιστών που ασχολούνται από πολύ νωρίς με τη διαμόρφωση του προγράμματος στο φεστιβάλ. Κάθε ετήσια έκδοση του Animasyros απασχολεί αρκετούς ανθρώπους με ενδιαφέρον και ειδικότητα στο animation που βλέπουν όλες τις ταινίες που υποβάλλονται διαδικτυακά. Δεν είναι εύκολο το έργο της επιτροπής επιλογής και φέτος έγινε ακόμη δυσκολότερο, καθώς οι υποβολές ταινιών σημείωσαν αριθμό που δεν είχε προηγούμενο, παρ' όλη τη μελαγχολία και τη γενική αντιξοότητα που έφερε η πανδημία. Προσωπικά δεν συμμετέχω στην ομάδα των προγραμματιστών τα τελευταία χρόνια και δεν έχω ίδια εμπειρία. Το σίγουρο είναι ότι μου μεταφέρεται από την ομάδα η συναρπαστική και συνάμα απαιτητική εμπειρία να συναντάς τον πλουραλισμό των συναισθημάτων και των ερεθισμάτων που χαρίζει το παγκόσμιο animation.
The Day After/ Animasyros
Τιμώμενη χώρα φέτος θα είναι η Τσεχία. Πώς καταλήξατε σε αυτήν;
Η Τσεχία έχει τεράστια παράδοση στο animation ήδη από τη δεκαετία του ‘60. Εμείς στο αφιέρωμα αυτό θέλαμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση στη σύγχρονη τσεχική δημιουργία, δείχνοντας ταινίες φοιτητικές τελειοφοίτων της περίφημης σχολής FAMU, ανάμεσά τους και το πολυβραβευμένο «Daughter» της Daria Kashcheeva. Στο πλαίσιο της δικτύωσής μας με άλλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ, το Anifilm της Τσεχίας ετοίμασε μια επιλογή με τις καλύτερες σύγχρονες δημιουργίες της χώρας της τελευταίας διετίας. Ιδιαίτερο ρόλο στην επιλογή του αφιερώματος έπαιξε και η πολύ καλή σχέση και συνεργασία που αναπτύξαμε με το Τσέχικο Κέντρο Αθηνών, που είναι ένας πολύ δραστήριος φορέας στον τομέα της πολιτιστικής διπλωματίας στην Ελλάδα.
Daughter / Animasyros
Το νησί σας, η Σύρος, είναι παράδειγμα «μικρής κλίμακας»: καταφέρατε να δράτε και να ελίσσεστε παράγοντας έργο αξιόμαχο. Η Ελλάδα είναι επίσης μια «μικρή κλίμακα» σε σύγκριση με το διεθνές περιβάλλον. Κατά πόσο το παράδειγμα της Σύρου, με κατάλληλες αναγωγές, θεωρείτε πως μπορεί να εφαρμοστεί ως εξελικτικό άλμα και για τη χώρα μας συνολικά; Βρίσκετε κάποια κοινά χιντς;
Από το ξεκίνημα της προσπάθειάς μας στη Σύρο αντιληφθήκαμε τις ιδιαιτερότητες που έχει η μικρή κλίμακα. Σταδιακά συναισθανθήκαμε τη μαγεία της και τη μοναδικότητά της. Όντως, η Σύρος, οι Κυκλάδες αλλά και -όπως ορθώς αναφέρετε- όλη η Ελλάδα αποθεώνουν με τρόπο ξεχωριστό τη μικρή κλίμακα. Εμείς, από κάποια στιγμή και πέρα, αποφασίσαμε να επενδύσουμε σε αυτή, να εξαγάγουμε χρήσιμες κατευθύνσεις για την ανάπτυξη του φεστιβάλ και για τη διαφοροποίησή του από τον διεθνή ανταγωνισμό. Εννοώ δηλαδή τα σημαντικά φεστιβάλ animation παγκοσμίως. Ποτέ δεν ξεχνούμε τη δυσκολία που έχει η νησιωτικότητα, ο μικρός πληθυσμός, αλλά και η λιγότερο ανεπτυγμένη οπτικοακουστική αγορά της χώρας. Αλλά, παράλληλα, είμαστε ευγνώμονες, γιατί καταφέραμε με λίγα μέσα να κάνουμε κάτι που στο δικό μας είδος, τα κινούμενα σχέδια, που συνδέει το ελληνικό ταλέντο με τη διεθνή εξέλιξη.
Χρύσιππος / Anamasyros
Μιλάμε ήδη για ένα «μετά» (μέλλον) που ήδη λόγω της πανδημίας είναι «τώρα». Πώς το παρόν του φετινού Animasyros μορφοποιεί το αύριό του; Και πώς το φαντάζεστε σε μια προβολή χωροχρόνου, όπου πιθανόν το εμβόλιο να μη βρεθεί σύντομα;
Πολύ ωραία ερώτηση ερώτηση που χρειάζεται κουβέντα για το τι είναι τώρα και τι ορίζουμε ως μετά. Κάθε φεστιβάλ με ετήσια περιοδικότητα πρέπει να βάζει σαν σε αλυσίδα έναν κρίκο κάθε φορά, σαν να είναι ο τελευταίος. Βεβαίως, ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός είναι το κλειδί της βιωσιμότητας για ένα πολιτιστικό εγχείρημα. Όμως, αυτός έχει ανατραπεί, ελπίζω προσωρινά, όσο διαρκεί η πανδημία του κορωνοϊού. Για μένα, αυτή τη στιγμή, ως μετά ορίζεται η Δευτέρα, 28 Σεπτεμβρίου που με βαριά καρδιά αναμένεται να επιστρέφω με το πλοίο των 16.00 από την Ερμούπολη στον Πειραιά. Ελπίζω με ένα ακόμη επιτυχημένο αν και διαφορετικό Animasyros.
Αλήθεια, υπάρχουν ταινίες που θα δείξετε και πραγματεύονται τη σημερινή πανδημική συνθήκη; Πρόλαβαν κάποιοι να εικονοποιήσουν την εποχή της αρρώστιας, όπως ήδη συμβαίνει με το έργο πολλών σύγχρονων καλλιτεχνών, που ακτινογραφούν τις επικίνδυνες μέρες σε μουσική, λογοτεχνία και εικαστικά;
Αν και η δημιουργία μιας ταινίας animation είναι ιδιαιτέρως χρονοβόρα, οι συνθήκες της πανδημίας ενέπνευσαν κάποιους δημιουργούς, Έλληνες μάλιστα κυρίως, τις οποίες θα προβάλλουμε στο φεστιβάλ. Η ταινία «59 days» της Ζίνας Παπαδοπούλου, που αποτελεί ένα animated προσωπικό χρονολόγιο της καραντίνας με χρήση της τεχνικής rotoscoping, και η ταινία «The day after C» του Πέτρου Νιαμονιτάκη, με θεματική που αγγίζει την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία. Και οι δύο ταινίες διαγωνίζονται για το βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου για την καλύτερη ελληνόφωνη ταινία.
Παρακολουθήστε το Animasyros 13 Online, δωρεάν και χωρίς εγγραφή εδώ.
Τι μας είπε η πρωταγωνίστρια του βραβευμένου στις Κάννες «Grand Tour», λίγο πριν έρθει στην Αθήνα ως επίσημη καλεσμένη του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου
17°
