Ψυχανώμαλο; Αρρωστημένο; Νοσηρό; Στο 28λεπτο φιλμ «Σαρκοβόρος» aka Carnivore του Δημήτρη Βαβάτση οι πομπώδεις λέξεις χάνουν τη σημασία τους και οι εικόνες παγώνουν το αίμα των θεατών για να αφηγηθούν μια ιστορία ωμής εκδίκησης. Αν δεν μπορείτε το σπλάτερ, θα τα χρειαστείτε. Να το ξέρετε.
Ο μικρός Μενέλαος θα δει με τα ίδια του τα μάτια τη δολοφονία των γονιών του και την ασέλγεια στη νεκρή μητέρα του. Χρόνια μετά, θα βρει το δολοφόνο, θα κατακρεουργήσει τη γυναίκα του, αναγκάζοντας το γιο του να ασελγήσει πάνω της και μετά να ουρήσει στο πτώμα της.
Η τρίτη δουλειά του Δημήτρη Βαβάτση, μετά την «Ευλάβεια» και το «Bloody Lady», προβλήθηκε σε 20 σχεδόν διεθνή και εγχώρια κινηματογραφικά φεστιβάλ, ταξιδεύοντας σε ΗΠΑ, Μεξικό και Αυστρία, απέσπασε πέντε βραβεία και πνίγει στο αίμα κάθε απαγόρευση.
Σε έναν κόσμο όπου καθημερινά συμβαίνουν αμέτρητες αληθινές ιστορίες φρίκης, ο κινηματογραφιστής από τη Θεσσαλονίκη σκηνοθετεί τις δικές του με αχαλίνωτη φαντασία, δεξιοτεχνία και ατμόσφαιρα, δείχνοντας πως το σινεμά τρόμου μπορεί με αξιώσεις να αναπτυχθεί και στην Ελλάδα. Ο Δημήτρης Βαβάτσης, έχοντας κυκλοφορήσει πρόσφατα το νέο φιλμάκι «Eye Candy», παρουσιάζει για πρώτη φορά on-line την ταινία που προκαλεί και απαντά στα ερωτήματα που γεννά ο «Σαρκοβόρος».
Διαβάστε όσα μας είπε και δείτε το φιλμ του παρακάτω. Ακατάλληλο για ανηλίκους αλλά και ενηλίκους που δεν αντέχουν.
«Σαρκοβόρος», μια ιστορία άγριας εκδίκησης με παραπομπές σε exploitation, torture porn, splatter-gore, home invasion και ακραία στιλιζαρισμένη βία. Τι είναι αυτό που σε οδηγεί να σκηνοθετείς τέτοιες ιστορίες;
Αυτού του είδους οι ιστορίες με εξιτάρουν επειδή προσπαθώ να φέρω στο προσκήνιο τις αντικρουόμενες σκέψεις του θεατή, όσο αυτός παλεύει ανάμεσα στη λογική και στη συμπάθεια προς τον χαρακτήρα που ψυχογραφείται. Σκοπός είναι να μπει σε δίλημμα ο δέκτης και να έρθει αντιμέτωπος με την ιστορία σαν να είναι μέρος της. Θα κληθεί να διαλέξει πλευρά κα να μπει σε σκέψεις. Θεωρώ πως αυτός είναι ο στόχος για έναν σκηνοθέτη αλλά όχι ο αυτοσκοπός. Αυτοσκοπός είναι να ειπωθεί μια ενδιαφέρουσα ιστορία εκδίκησης και να σοκάρει αυτόν που την παρακολουθεί όσον αφορά τα συγκεκριμένα είδη κινηματογράφου. Προσωπικά, παρακολουθώντας τις ειδήσεις της καθημερινότητας αντιλαμβάνομαι ότι η ανθρώπινη φύση δεν έχει όρια. Συνεπώς θεωρώ πως μέσα από αυτά τα είδη κινηματογράφου αντικατοπτρίζεται η πραγματικότητα.
Στον πραγματικό κόσμο με σοκάρουν τα πάντα. Κυρίως με το πόσο εύκολα μπορεί ένας άνθρωπος να βλάψει τον διπλανό του, χωρίς να το σκεφτεί καν. Ίσως κάποιος δεν το περιμένει βλέποντας τις ταινίες μου και μένοντας στο πρώτο επίπεδο, αλλά με ενοχλεί πολύ η βία. Γι’ αυτό θέλω να την σχολιάζω μέσα από αυτά που κάνω. Παρακολουθώντας τις ειδήσεις της καθημερινότητας και κάνοντας μια βόλτα στην πόλη, θεωρώ πως μπορούν πολλά πράγματα να σοκάρουν έναν άνθρωπο.
Πόσο καιρό χρειάστηκες για να ολοκληρώσεις την ταινία και ποια ήταν τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσεις;
Η ταινία γυρίστηκε στη Θεσσαλονίκη τέλη του 2014. Είχαμε κάνει περίπου δέκα μέρες γύρισμα, μπορεί και λίγο παραπάνω, λόγω θεατρικών υποχρεώσεων των ηθοποιών. Τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσουμε, όπως είναι αναμενόμενο, ήταν το οικονομικό κομμάτι. Είχαμε βρει αρκετές υλικές χορηγίες αλλά δεν είχαμε χρηματοδοτήσεις, εκτός από μια μικρή καμπάνια στο ίντερνετ. Συνεπώς έπρεπε να βρούμε τις φθηνότερες λύσεις για όλα, γρήγορα και να νοικιάσουμε όσο το δυνατόν λιγότερο εξοπλισμό ώστε να περιορίσουμε τα συνολικά μας έξοδα. Παρόλα αυτά υπήρξαν πολλοί άνθρωποι που μας βοήθησαν με τις υλικές τους χορηγίες και με τον εξοπλισμό τους κάτι το οποίο αν δεν γινόταν ίσως και να μην υπήρχε και η ταινία. Τους ευχαριστώ όλους για τη συμβολή τους η οποία δείχνει ότι μπορούν να βρεθούν πολλοί που να πιστέψουν στο όραμα του ενός.
Θυμάσαι τη μέρα που αποφάσισες να γυρίσεις το πρώτο σου φιλμάκι; Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε να περάσεις από τη θέση του θεατή σε εκείνη του σκηνοθέτη;
Ήμουν στο γυμνάσιο όταν διάβασα σε ένα δημοσίευμα ότι τα επόμενα χρόνια θα ανοίξει τμήμα Kινηματογράφου στην Σχολή Καλών Τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Τότε ήταν που αποφάσισα ότι θέλω να το ακολουθήσω και σε θέμα σπουδών, αφού μέχρι τότε ήξερα ότι θέλω να ασχοληθώ με τη σκηνοθεσία χωρίς όμως να γνωρίζω το πώς. Το πρώτο μου φιλμάκι κατάφερα να το κάνω όσο ήμουν φοιτητής στη σχολή και ονομαζόταν «Ευλάβεια». Είχε να κάνει με το σαδιστικό παιχνίδι ενός ιερέα και ενός δικαστικού. Φοβερό μάθημα για μένα καθώς δεν είχα ξανακάνει ποτέ κάτι τέτοιο και δεν είχα συνεργαστεί με μεγάλο αριθμό ατόμων μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτό ήταν η «πρακτική» μου κατά κάποιο τρόπο. Αυτό που με οδήγησε να περάσω από τη θέση του θεατή σε αυτή του σκηνοθέτη, είναι το γεγονός ότι πάντα οι ταινίες τρόμου μου προσέφεραν πολλές συγκινήσεις. Με έκαναν να σκέφτομαι, να σοκάρομαι και να αναρωτιέμαι για τον ανθρώπινο νου. Ο φόβος νομίζω είναι ένα αρχέγονο ένστικτο που σε κάνει πιο ζωντανό και μόλις σταματήσει τότε γίνεσαι πιο ελεύθερος.
Η διεθνής ειδησεογραφία αποκαλύπτει καθημερινά αναρίθμητα αποτρόπαια εγκλήματα και υπάρχει μια διαρκής συζήτηση για την επίδραση που έχει η κουλτούρα της βίας και του θεάματος στις κοινωνίες. Πώς τοποθετείσαι;
Πιστεύω ότι η βία βρίσκεται στο DNA μας και στη φύση μας. Από τις αρχαίες κοινωνίες μέχρι τώρα, όποτε απειλείται ένας άνθρωπος ή όποτε θέλει να επιβληθεί χρησιμοποιεί τη βία. Είναι μέσα μας αυτό το πράγμα. Νομίζω ότι το βασικό στοιχείο που θα αποτρέψει κάποιον από το να χρησιμοποιήσει βία, είναι η λογική. Κατά συνέπεια, αν κάποιος δεν έχει μάθει να χρησιμοποιεί τη λογική, τότε είναι ευάλωτος σε ό,τι του πουν και ακόμα και στην κουλτούρα της βίας και του θεάματος. Αλλά αυτό το άτομο θεωρώ ότι θα αντιδρούσε έτσι ακόμα και χωρίς τα συγκεκριμένα ερεθίσματα. Για μένα η κουλτούρα της βίας στην τέχνη μόνο τα αντίθετα αποτελέσματα μπορεί να έχει καθώς μας απεικονίζει πράγματα και καταστάσεις που απευχόμαστε να μας συμβούν και τις κατακρίνουμε. Στην πραγματική ζωή η βία δεν αποτέλεσε ποτέ λύση σε τίποτα, παρά μόνο δημιουργεί προβλήματα. Τέτοιες ακραίες συμπεριφορές δεν με αφορούν.
Συμφωνείς ή όχι με την ύπαρξη ταμπού στην Τέχνη; Άραγε μπορούν να οπτικοποιηθούν οι πιο νοσηρές σκέψεις των ανθρώπων και τι μπορεί να αποκομίσει κανείς βλέποντάς τες;
Διαφωνώ κάθετα με την ύπαρξη ταμπού σε οποιαδήποτε μορφή Τέχνης. Έχουμε αρκετά ταμπού στις κοινωνίες μας-σε άλλες λιγότερα σε άλλες περισσότερα-που θα πρέπει κάπως να καταπολεμηθούν. Η Τέχνη ίσως είναι το μοναδικό μέσο που μας απέμεινε για να εκφραστούμε ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς. Ή έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Θεωρώ πως μπορούν να οπτικοποιηθούν οι πιο νοσηρές ανθρώπινες σκέψεις χωρίς όρια και χωρίς ενδοιασμούς. Αρκεί να γίνεται με συνείδηση από τους δημιουργούς και να υπάρχει περιεχόμενο, χωρίς να γίνεται μόνο προς εντυπωσιασμό και χωρίς ουσία. Και γιατί όχι να είναι και ένας τρόπος διαμαρτυρίας προς αυτά που βλέπουμε σε καθημερινή βάση να συμβαίνουν στον κόσμο. Αυτό που μπορεί να αποκομίσει κάποιος όταν τις παρακολουθεί είναι το γεγονός ότι έρχεται αντιμέτωπος με τους φόβους του και μπαίνει στη διαδικασία να σκεφτεί το καλό και το κακό. Το δίκαιο και το άδικο. Και το σημαντικότερο για μένα είναι ότι δημιουργούνται ερωτήματα που ίσως και να μπορέσουν με αυτόν τον τρόπο να απαντηθούν. Έχουμε μάθει να κατακρίνουμε δράσεις και πράξεις χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε την πραγματική τους ουσία και να τα προσπερνάμε στην κανονική μας ζωή. Πιστεύω ότι αυτό είναι το βασικότερο που αποκομίζει ένας θεατής. Να σοκαριστεί και να συνειδητοποιήσει το πόσο ειδεχθείς είναι κάποιες πράξεις. Να έρθει αντιμέτωπος με αυτές και να τις κατακρίνει με αυτόν τον τρόπο.
Μπορεί να «φαίνεται» ο σκηνοθέτης, αλλά μια ταινία είναι ομαδική δουλειά. Έχεις κάποια ομάδα με την οποία συνεργάζεσαι και πώς διευθύνεις τις δραστηριότητές σου;
Ναι, πάντα μια ταινία είναι ομαδική δουλειά. Υπάρχει ένας βασικός πυρήνας συνεργατών αλλά πάντα προσπαθώ να συνεργάζομαι και με νέα άτομα γιατί μέσα από καινούριες συνεργασίες γινόμαστε καλύτεροι και μαθαίνουμε να είμαστε ομαδικοί. Είναι πολύ σημαντικό να σε εμπιστεύονται τόσοι άνθρωποι για κάτι που γενικά δεν είναι διαδεδομένο στην Ελλάδα. Και τους ευχαριστώ πολύ όλους έναν προς έναν. Προσπαθώ να κρατάμε όλοι τις ισορροπίες και ο καθένας να ασχολείται με το αντικείμενό του. Βέβαια όλα συνδέονται και πρέπει να υπάρχει συνεχής συνεργασία όλων και από την πλευρά μου να είναι ξεκάθαρο αυτό που θέλω και που έχω στο κεφάλι μου και να αναλαμβάνω την ευθύνη για κάθε απόφαση. Θεωρώ ότι ήμουν πολύ τυχερός σε ότι έκανα με τα συγκεκριμένα παιδιά γιατί ήταν εκατό τοις εκατό εκεί και ελπίζω να τους έχω δίπλα μου σε πολλά επόμενα πρότζεκτ.
Έχεις αυτολογοκριθεί ποτέ στη δουλειά σου;
Όχι δεν έχει συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο και νομίζω ο λόγος είναι προφανής. Επειδή δεν υπάρχει κάποιος χρηματοδότης παρά μόνο εμείς, έτσι κάνουμε αυτό που μας εκφράζει χωρίς φόβο και χωρίς κάποιον να θέτει όρια. Εγώ προσωπικά δεν έχω κανένα όριο και δεν πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει.
Πόσο έτοιμη πιστεύεις πως είναι η χώρα μας για να «αγκαλιάσει» μια ταινία σαν τον «Σαρκοβόρο»;
Θεωρώ ότι η χώρα μας είναι πολύ έτοιμη για να αγκαλιάσει τέτοιου είδους ταινίες και συγκεκριμένα και τον «Σαρκοβόρο». Είναι ένα είδος που υπάρχει από τις απαρχές του κινηματογραφικού μέσου και εδώ και πολλές δεκαετίες υπάρχει μια ολόκληρη κινηματογραφική βιομηχανία στημένη γύρω από αυτό. Όπως στην Αμερική και στην Ευρώπη γενικότερα, έτσι και εδώ αυτές οι ταινίες κόβουν εισιτήρια και έχουν μεγάλο κοινό. Πιστεύω πως οι παραγωγοί πρέπει να κοιτάξουν και προς αυτήν την πλευρά γιατί και κοινό υπάρχει, και δημιουργοί και όλες οι κατάλληλες συνθήκες. Ένα κοινό δεν είναι έτοιμο όταν δεν έχει προσλαμβάνουσες. Εδώ και πολλά χρόνια οι ξένες ταινίες τρόμου βρίσκουν το ελληνικό κοινό τους. Γιατί να μην γίνει και μια προσπάθεια με ελληνικές ταινίες;
Πώς βρίσκει «πειστικό» αίμα και αληθοφανή εφέ ένας ανεξάρτητος κινηματογραφιστής στην Ελλάδα που θέλει να γυρίσει φιλμ τρόμου;
Υπάρχει έτοιμο αίμα που μπορεί να βρει κάποιος αλλά μπορείς να το δημιουργήσεις και μόνος σου με τις κατάλληλες συνταγές. Αυτό συμφέρει περισσότερο. Βέβαια πάντα χρειάζεται και η υποστήριξη από το post production που σώζει ζωές. Σε αυτό το κομμάτι οφείλω να ευχαριστήσω τη Μελίνα Γλαντζη, τη Βασιλική Κύτα Ντυλάκ και τη Λίνα Αρβανίτη για την δουλειά τους στα πρακτικά εφέ και τον Πάρη Γρηγοράκη και τον Κώστα Καρύδα για την δουλειά τους στο post production.
Ποιες είναι οι πέντε ταινίες που πρέπει να δει κάποιος, κατά τη γνώμη σου, ξεκινώντας τη σχέση του με το σινεμά του τρόμου;
Για συγκεκριμένους λόγους, με χρονολογική σειρά και με βάση το πόσο μεγάλη επιρροή είχαν στη δημιουργία ειδών και υποειδών τρόμου θα έλεγα για αρχή το «Nosferatu» του 1922. Μία ταινία του Friedrich Murnau που αποτέλεσε ένα από τα πρώτα φιλμ τρόμου στο πλαίσιο του γερμανικού εξπρεσιονισμού και κατάφερε να είναι διαχρονικό και να τρομάζει ακόμα και τώρα. Το «Ψυχώ» το 1960 του Χίτσκοκ αποτελεί νομίζω μάθημα για το κινηματογραφικό σασπενς και με τη σκηνοθεσία του, να πηγαίνει το θεατή όπου θέλει. Το «Night of the Living Dead» το 1968 αποδείχθηκε ότι ήταν ικανό στο να δημιουργήσει ολόκληρη σχολή ταινιών με ζόμπι, να σοκάρει το κοινό της τότε εποχής και να μείνει στην ιστορία ως μία από τις πιο βίαιες ταινίες με ιδιαίτερους συμβολισμούς και παραλληλισμούς για την τότε κοινωνία. Το «Texas Chainsaw Massacre» το παλιό του 1974, σίγουρα αποτέλεσε σταθμό στον τρόμο αφού με μερικά δολάρια και ένα crew από φοιτητές ο Tobe Hooper δημιούργησε το πρώτο αμερικανικό slasher και καθιέρωσε τις συμβάσεις που γνωρίζουμε για το υποείδος μέχρι σήμερα. Δημιούργησε ρεύμα και άπειρες μιμήσεις. Τέλος, με το «Suspiria» ο Dario Argento το 1976 μας δίδαξε τι σημαίνει στυλιζαρισμένη βία, απόκοσμη ατμόσφαιρα με ιδιαίτερη φωτογραφία και μια νέα ματιά στον ευρωπαϊκό τρόμο και να γνωστοποιεί στον υπόλοιπο πλανήτη το giallo σαν μαθητής του Mario Bava. Νομίζω αυτές είναι κάποιες κλασικές ταινίες που ακόμα και να μην παρακολουθεί κάποιος horror θα έπρεπε να τις έχει δει. Όπως να δει και κάτι από σκηνοθέτες σαν τον Wes Craven, Mario Bava, Lucio Fulci, Ruggero Deodato, David Cronenberg και διάφορους άλλους.
