Κώστας Πnγαδάς: Θα ήθελα τα έργα µου να θεραπεύουν την ανθρώπινη ψυχή

Μπορεί η τέχνη να «θεραπεύσει»; Με μια σειρά πρωτότυπων έργων ο διεθνής εικαστικός Κώστας Πηγαδάς αναδεικνύει τη δύναμη της εικόνας ως μέσο οπτικής θεραπείας. Πρόκειται για μια εικαστική παρέμβαση με τον παράξενο τίτλο «Phytobiosomes», σε έναν απρόσμενο χώρο, στο Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν, που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 19 Μαΐου 2025.

Η τοποθέτηση της έκθεσης σε έναν χώρο υγείας δεν είναι τυχαία. Κάποιοι από τους θεατές της έχουν την ιδιαιτερότητα να είναι και ασθενείς. Για τον Κώστα Πηγαδά αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς επιθυμία του είναι να συνδέσει το σώμα, τη φύση και τη θεραπεία. Η τέχνη εδώ δεν περιορίζεται σε διακοσμητικό ρόλο, αλλά καλείται να συμβάλει ενεργά στην ψυχολογική ανακούφιση, την ενίσχυση της ελπίδας, ακόμα και στη θεραπευτική διαδικασία. Ο όρος «οπτική θεραπεία» παίρνει μια ουσιαστική διάσταση: η εικόνα γίνεται μέσο ενσυναίσθησης, συμβολισμού και επανένωσης με την εσωτερική μας φύση.

Αυτή η εγκατάσταση, που λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ της φύσης και του ανθρώπινου οργανισμού, αγγίζοντας ερωτήματα γύρω από την υγεία, την αυτάρκεια και την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη ζωή σε φυσικό και ψυχικό επίπεδο, ενισχύει τον διάλογο μεταξύ τέχνης και ιατρικής επιστήμης, φέρνοντας την έννοια της θεραπείας σε ένα βαθύτερο, συμβολικό επίπεδο. Ζητήσαμε από τον Κώστα Πηγαδά να μας πει περισσότερα.

Ο Κώστας Πηγαδάς μιλάει για τη σειρά Phytobiosomes - Φυτοβιοσώματα

«Η σειρά “Phytobiosomes” είναι εμπνευσμένη από την επιστημονική πραγματικότητα, προκαλώντας μια εμπειρία οπτικά και γνωστικά διεγερτική και προάγοντας την ευεξία, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει την ψυχική και σωματική υγεία. Μας υπενθυμίζει ότι είναι ευεργετικό να εκτρέπουμε περιστασιακά το βλέμμα μας από το άμεσο τεχνολογικό μας παρόν, όπου το μυαλό και το σώμα χωρίζονται, και να αναλογιζόμαστε την ποιητική τους επανένωση.

» Ο τίτλος “Φυτοβιοσώματα” δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την επιμελήτρια της έκθεσης Θάλεια Βραχοπούλου, η οποία ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Τα έργα μου συνομιλούν με οργανικά στοιχεία, τονίζουν τον αυτοδημιουργούμενο αμφίδρομο θεραπευτικό κύκλο της φύσης, δηλαδή τα φυτοβιοσώματα. Τα βιοσώματα είναι αυτοδιαιωνιζόμενες μονάδες μέσα στο κύτταρο, που επικοινωνούν προκειμένου να ρυθμίσουν τις σωματικές διαδικασίες. Τα έργα με τίτλο όργανα του σώματος (Πνεύμονες, Καρδιά, Εγκέφαλος κ.λπ.) παρουσιάζουν τη φαρμακευτική γενιά των μεθόδων θεραπείας της ίδιας της φύσης. Από την αποσύνθεση των οργάνων του σώματος αναδύονται φυτά, των οποίων η θεραπευτική αξία ήταν γνωστή από την αρχαιότητα ως φαρμακευτική. Αυτή η φυσική διαδικασία ανακύκλωσης της έμφυτης φαρμακευτικής προσπάθειας, αποδεικνύεται μέσω ενός συνδυασμού ασώματων οργάνων και φυτικής ζωής, με χρήση φυσικών υλικών και ψηφιακών μέσων, σε μια ενδιαφέρουσα αντίθεση.

» Χρησιμοποιώ πολλούς διαφορετικούς τρόπους για να εκφράσω την ανατομία. Πρώτα αγοράζω δεδομένα και σαρώσεις από νοσοκομεία και ιατρικά ιδρύματα. Μετά δουλεύω σε προγράμματα 3D. Δημιουργώ μοντέλα 360 και μπορώ να εκτυπώσω από αυτά και να κάνω βίντεο και AR. Τέλος, τα μετατρέπω σε σχέδια και πίνακες ζωγραφικής.

» Θεωρώ ότι το Ντυνάν είναι ιδιαίτερα κατάλληλος ως χώρος για τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις μου. Είναι ιδανικός τόπος συγχώνευσης της επιστήμης, της ιατρικής και της τέχνης. Τα νοσοκομεία είναι το κατεξοχήν περιβάλλον της ιατρικής θεραπείας και θα ήθελα τα έργα μου, με τη σειρά τους, να «θεραπεύουν την ανθρώπινη ψυχή». Την τελευταία δεκαετία το έργο μου βασίζεται στη θεραπευτική δύναμη της εικόνας. Προσπαθώ να δημιουργήσω μια σύνδεση μεταξύ τέχνης και επιστήμης. Αυτός είναι ο λόγος που με ενδιαφέρει τόσο πολύ να εκτίθεται η δουλειά μου σε νοσοκομεία και κλινικές.

» Έχει αποδειχθεί πως η τέχνη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον πόνο, το άγχος, το στρες και την ικανοποίηση των ασθενών στο περιβάλλον της υγειονομικής περίθαλψης. Και ενώ παλαιότερα τα νοσοκομεία έβριθαν από θρησκευτικές εικόνες, που στόχευαν στον νου και την ψυχή των ασθενών, σήμερα κερδίζει το ερώτημα για τον ρόλο της τέχνης στα νοσοκομεία.

» Ζούμε απομακρυσμένοι από το φυσικό περιβάλλον και τις ευεργετικές του ιδιότητες, που κάποτε βοηθούσαν στη ρύθμιση του νευρικού μας συστήματος. Ωστόσο, κατά την εξέλιξή μας, όταν επιστρέφουμε στη φύση, η συμβίωση που αναπτύσσουμε μαζί της επανέρχεται στη μνήμη μας και λειτουργεί αυτόματα».