Αντίο, Marc Ferro - Πέθανε ο μεγάλος Γάλλος ιστορικός

Ο Marc Ferrο πέθανε προχθές, πλήρης ημερών, από επιπλοκές του Covid-19 στο σπίτι του στο παρισινό προάστιο Saint Germain en Laye. Ήταν ο πρωτοπόρος ιστορικός της Σχολής των Annales που μελέτησε τον κινηματογράφο και γενικότερα την εικόνα ως τεκμήριο της ιστορίας, ενώ ειδικεύτηκε στην ιστορία της Ρωσίας και Σοβιετικής Ένωσης, των πολεμικών συγκρούσεων του 20ού αιώνα και της αποικιοκρατίας, την οποία έβλεπε «σαν κάτι περισσότερο από μια σχέση θύτη και θύματος». Επί 12 χρόνια παρουσίαζε στο τηλεοπτικό κανάλι Arte την περίφημη σειρά «Παράλληλη ιστορία», η οποία έφερε κοντά στο ευρύ κοινό τα ιστορικά γεγονότα και τον αντίκτυπό τους στο σήμερα μέσω μιας τολμηρής μεθοδολογίας παράλληλων αφηγήσεων. Ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς ιστορικούς του 20ού αιώνα –εξέδωσε το τελευταίο του βιβλίο το 2020 σε ηλικία 95 ετών– ανοίγοντας νέους δρόμους στην πρόσληψη της ιστορίας, καθώς και ένας από τους πιο αγαπημένους καθηγητές της Ecole des Hautes Etudes στο Παρίσι.  

Ο Marc Ferro γεννήθηκε το 1924. Πήρε μέρος στη γαλλική Αντίσταση στην περιοχή της Γκρενόμπλ. Το 1943, η μητέρα του, που ήταν Εβραία, βρήκε τον θάνατο στο Άουσβιτς: ο ίδιος γλίτωσε από τον αντισημιτισμό του καθεστώτος του Vichy χάρη στη μεσολάβηση του Maurice Merleau-Ponty. Μετά από δέκα χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε διάφορες πόλεις, μεταξύ των οποίων στο Οράν την εποχή του πολέμου της αλγερινής ανεξαρτησίας, ο Marc Ferro έκανε διδακτορικές σπουδές με καθηγητή τον μεγάλο ιστορικό Fernand Braudel και με μια διατριβή γύρω από «το πραξικόπημα του Λένιν το 1917». Στη συνέχεια, ασχολήθηκε με τον Ψυχρό Πόλεμο και τη διαλεκτική των ΗΠΑ-ΕΣΣΔ φέρνοντας στο γαλλικό πανεπιστήμιο το φρέσκο αεράκι που χρειαζόταν η διδακτική της ιστορίας. Η γαλλική παιδεία τού οφείλει τη ριζική αλλαγή του βλέμματος πάνω στα ιστορικά γεγονότα και τη μεταρρύθμιση του μαθήματος από την απομνημόνευση χρονολογιών στην κατανόηση των γεγονότων μέσω της χρήσης οπτικού υλικού: «επίκαιρα», ντοκυμαντέρ, ταινίες μυθοπλασίας, φωτογραφίες και αρχεία.