Η αρχιτεκτονική ομάδα AREA (Architecture Research Athens) διακρίθηκε πρόσφατα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Europan 13 στην Πορτογαλία. Οι αρχιτέκτονες κατέλαβαν την τρίτη θέση (ειδική μνεία) ενώ την πρώτη και δεύτερη θέση κατέλαβαν δύο ομάδες από την Ιταλία. Η τελετή βράβευσης θα λάβει χώρα την ερχόμενη Δευτέρα, 11 Απριλίου στο πολιτιστικό κέντρο Μπελέμ (Centro Cultural de Belém) στη Λισαβόνα.
Ο διαγωνισμός αφορούσε την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη στον παραθαλάσσιο οικισμό Αζένια ντο Μαρ (Azenha do Mar) στις ακτές του Ατλαντικού. Η πρόταση της ομάδας με τίτλο "ΑMPHIBIA" βασίζεται στην ευέλικτη ενσωμάτωση πρωτότυπων τουριστικών υπηρεσιών στο μικρό οικισμό και την ταυτόχρονη ανάπτυξη αγροτικών και αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Στον αντίποδα των σύγχρονων ξενοδοχειακών μονάδων μεγάλης κλίμακας, η πρόταση εμπλουτίζει τις υπάρχουσες δραστηριότητες της κοινότητας με στόχο να δημιουργήσει ένα βιώσιμο τουριστικό πρότυπο, ένα αμφίβιο δίκτυο που συνδέει εργασία και παραγωγή με αναψυχή και χαλάρωση.
Ο διαγωνισμός Europan γίνεται κάθε δύο χρόνια σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και αφορά θέματα αστικού σχεδιασμού. Φέτος συμμετείχαν 15 ευρωπαικές χώρες και ανάμεσα σε συνολικά 1305 προτάσεις από 45 διαφορετικές χώρες, η ομάδα AREA ήταν η μόνη ελληνική ομάδα που διακρίθηκε.
Πρόκειται για τη δεύτερη συνεχόμενη διάκριση της AREA, αφού πριν δύο χρόνια είχε βραβευτεί στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας, με την πρόταση "Συνάντησε τον Πλησίον σου" που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην 8η Μπιενάλε Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων. Η ομάδα αποτελείται από τους αρχιτέκτονες Στυλιανή Δαούτη, Γιώργο Μητρούλια και Μιχάλη Ραυτόπουλο καθώς και τον σπουδαστή Ιάσονα Χουσσεΐν.
AMPHIBIA: a handmade proposal for a hands-on community!
Η Αζένια ντο Μαρ είναι ένα μικρό ψαροχώρι καταμήκος της διάσημης ακτής Rota Vicentina στη νοτιοδυτική Πορτογαλία. Παρά το πανέμορφο τοπίο και τη μεγάλη επισκεψιμότητα από τουρίστες, ο πληθυσμός και η οικονομική δραστηριότητα της μικρής κοινότητας διαρκώς συρρικνώνεται.
Η μελλοντική βιωσιμότητα της κοινότητας της Αζένια ντο Μαρ θα πρέπει να βασιστεί στον πιο ισχυρό μηχανισμό επιβίωσης της ιστορίας της: τη δυνατότητά της να προσαρμόζεται τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα, με άλλα λόγια την "αμφίβια" φύση της. Ο όρος "Αμφίβια", προερχόμενος από το ελληνικό "αμφίβιος", αυτός δηλαδή που ζει διπλό βίο, διευρύνει τις προοπτικές της κοινότητας πέρα από το δίπολο στεριά-θάλασσα, ώστε να συμπεριλάβει νέους, αμφίβιους τρόπους ζωής, ανθεκτικούς και ευέλικτους στην αλλαγή των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών.
Αφετηρία της πρότασης είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι: οι ρόλοι τους, βασισμένοι σε ένα μικρόκοσμο οικονομικών και τουριστικών δραστηριοτήτων, όπως ψαράδες, αγρότες και περιπατητές, επαναπροσδιορίζονται ως νέοι "αμφίβιοι" ρόλοι. Ψαράδες-περιπατητές, κάτοικοι-ξενοδόχοι, αγρότες-ξεναγοί είναι μερικά παραδείγματα που καταργούν τα όρια μεταξύ ντόπιων και επισκεπτών και δημιουργούν ένα νέο δίκτυο οικονομικής δραστηριότητας που γεφυρώνει τοπικούς πόρους με υπερτοπικές ανάγκες.
Μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία σχεδιασμού καλλιεργείται ένα δίκτυο τοπικής γνώση, όπου οι ίδιοι οι κάτοικοι εμπλέκονται στην ανάπτυξη της κοινότητας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού μέσα από εργαστήρια και ανοιχτές συνελεύσεις στο νέο info-point στην παραλία, που παραχωρείται στην κοινότητα και αποτελεί κέντρο πληροφόρησης τόσο για τους παραθεριστές όσο και για τους κατοίκους.
Παραγωγικές δραστηριότητες μικρής κλίμακας συμβάλλουν στην σταδιακή πύκνωση του οικισμού, σε συνδυασμό με νέες κοινόχρηστες εγκαταστάσεις: κοινοτικοί κήποι, εργαστήρια, υπαίθριοι χώροι στάθμευσης, υπάιθρια αγορά και κέντρο διανομής οπωροκηπευτικών, παιδότοποι και τέλος το παραθαλάσσιο μέτωπο με χώρους αναψυχής και κοινοτικής παραγωγής. Ο εμπλουτισμός του οικισμού με τα νέα αυτά προγράμματα δημιουργεί ένα αμφίβιο δίκτυο που συνδέει εργασία και παραγωγή με αναψυχή και χαλάρωση.
Το υπάρχον οδικό δίκτυο του οικισμού συμπληρώνεται από ένα δευτερεύον δίκτυο μονοπατιών. Βασισμένα στο παλιό δίκτυο υπηρεσίας, που μέχρι τώρα χρησιμοποιούνταν από τους ψαράδες για την πρόσβασή στον κήπο εξωτερικά του σπιτιού, τα μονοπάτια αυτά χάρη στη μικρή τους κλίμακα επιτρέπουν την επαφή ανάμεσα στους ντόπιους και τους επισκέπτες.
Νέες τυπολογίες διαμονής, από μόνιμες κατοικίες μέχρι ξενοδοχειακά δωμάτια, βασίζονται στο παραδοσιακό πορτογαλικό "μόντε": μια απλή δομή από δωμάτια σε σειρά με δίρριχτη στέγη. Η ισόγεια γραμμική οργάνωση είναι ιδανική για την επαφή όλων των δωματίων με τους εξωτερικούς χώρους, ενώ προσφέρει μεγάλη ευελιξία στη διαμόρφωση εναλλακτικών σεναρίων κατοίκησης: Από ενοικιαζόμενα δωμάτια και συνδυασμούς διαμονής και εργασίας, μέχρι ξενοδοχειο και κατοικίες ηλικιωμένων ή ακόμα και μικρό φέρρυ επισκεπτών, ένα θαλάσσιο "μόντε" με υποδομές θαλασσοθεραπείας. Η υβριδική αυτή συνθήκη θολώνει τη διαφορά μεταξύ μόνιμων κατοίκων και εποχιακών παραθεριστών και επισκεπτών, ενώ επιτρέπει την εύκολη μετατροπή και βιωσιμότητα των κατοικιών στο μέλλον.
7°
