Tetris, το πιο πετυχημένο βιντεοπαιχνίδι όλων των εποχών που ήρθε από την ΕΣΣΔ

Από τα πιο διασκεδαστικά πράγματα που διάβασα τον τελευταίο καιρό ήταν η βιογραφία του Tetris στο Quartz Obsession (γραφτείτε σε αυτό το newsletter, στέλνει καταπληκτικές ιστορίες). Προσπάθησα να αποδώσω όσο καλύτερα μπορώ την ιστορία για τα 7 τουβλάκια, όλα και όλα τα συστατικά που χρειάστηκαν για ένα από τα πιο επιτυχημένα video game.

Κάνει και καλό στην πνευματική και τη ψυχική υγεία, αρκεί να μην το παρακάνεις βέβαια. 

To 1984, o Ρώσος προγραμματιστής Alexey Pajitnov δημιούργησε το Tetris, το παιχνίδι που εξαπλώθηκε σε κάθε γωνιά του κόσμου με απίστευτη ταχύτητα. Παρόλο βέβαια που έγινε αμέσως επιτυχία σε διάφορες υπολογιστικές πλατφόρμες της εποχής, έφτασε σε όλους μόνο όταν η Nintendo το «πακετάρισε» μαζί με το Game Boy το 1989. Για να γίνει αυτό βέβαια ο φίλος και συνεργάτης του Pajitnov, ο Henk Rogers χρειάστηκε να «ψήσει» τον πρόεδρο της Nintendo στις ΗΠΑ Minoru Arakawa. Ο ανταγωνισμός ήταν μεγάλος, το παιχνίδι ήταν εντελώς διαφορετικό από το Mario, το μεγαλύτερο success story της Nintendo τότε. «Αν θέλετε να αγοράσουν την παιχνιδομηχανή μόνο μικρά αγοράκια τότε να την πουλάτε μαζί με το Mario, αν θέλετε να την αγοράσουν όλοι να βάλετε το Tetris» του είπε. Και είχε δίκιο. Το Tetris (με το όνομα “From Russia with fun!” τότε), μόνο για την έκδοση του Game Boy, πούλησε τότε 35 εκατομμύρια αντίτυπα.

495 εκατομμύρια -  Οι κόπιες του Tetris που έχουν πουληθεί παγκοσμίως, οι περισσότερες από κάθε παιχνίδι
122 εκατομμύρια - Οι κόπιες του Minecraft που πουλήθηκαν το 2017, το δεύτερο best-seller παιχνίδι
425 εκατομμύρια - Οι λήψεις του Tetris μέσω κινητών
20 δισεκατομμύρια - Οι φορές που έχει παιχτεί το Tetris Battle στο Facebook
80 εκατομμύρια δολάρια - To budget για μια ταινία Tetris που γυρίζεται τώρα
999.999 - Το μεγαλύτερο σκορ στο Tetris, για πρώτη φορά το έκανε το 2009 ο Harry Hong, από τότε το έχουν καταφέρει πάνω από 20

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο ερευνητής Pajitnov δούλευε πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη (ναι, το αντικείμενο έχει μεγάλη ιστορία) στο Κέντρο Πληροφορικής Dorodnitsyn της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ στη Μόσχα. Για να τεστάρει το νέο hardware, ο Pajitnov δημιουργούσε απλές εφαρμογές για να τις «τρέξει» σε αυτό - αυτές οι εφαρμογές ήταν συνήθως παιχνίδια. Ένα από αυτά ήταν βασισμένο στα pentominoes, ένα μαθηματικό γρίφο που καλούσε τους παίκτες να περιστρέφουν 12 πλακίδια (φτιαγμένα από 5 μπλοκ το καθένα) διαφόρων σχημάτων προκειμένου να κουμπώνουν μεταξύ τους.

Ο Pajitnov απλοποίησε τα πλακίδια (4 μπλοκ το καθένα), τα μείωσε σε 7 και σκέφτηκε κάτι επαναστατικό για να μην τελειώνει το παιχνίδι ποτέ: οι ολοκληρωμένες ευθείες γραμμές να σβήνονται από την οθόνη. Δούλεψε για 3 εβδομάδες στον Electronika 60 (σοβιετικό υπολογιστή της εποχής, με μνήμη που έφτανε τα 32Kbytes) για να φτιάξει ένα λειτουργικό παιχνίδι. «Έλεγα σε όλους ότι δουλεύω πάνω στο πρόγραμμα μου αλλά στην πραγματικότητα απλά δεν μπορούσα να σταματήσω να το παίζω», είπε στον Guardian το 2014 και συμπλήρωσε ότι «Όταν και άλλοι το δοκίμασαν, ούτε αυτοί μπορούσαν να σταματήσουν. Ήταν τόσο αφαιρετικό - αυτή ήταν η μεγάλη του δύναμη, ταίριαζε σε όλους».

Το παγκόσμιο πρωτάθλημα Tetris του 2018 πραγματοποιήθηκε στο Πόρτλαντ των ΗΠΑ τον Οκτώβριο. Ο τελικός ήταν μεταξύ του 7 φορές πρωταθλητή Jonas Neubauer και του 16χρονου Joseph Saelee. Στο βίντεο υπάρχει ο τρελός αγώνας, και αν βαριέστε τρέξτε το γύρω στο 26:00 για να δείτε τις εντυπωσιακές τελευταίες στιγμές πριν την τελική νίκη.

Χρειάστηκαν χρόνια για να βγάλει λεφτά από την ιδέα του ο Pajitnov. Το παιχνίδι φτιάχτηκε ενώ εργαζόταν για την κυβέρνηση (όπως όλοι τότε) και η Σοβιετική Ένωση είχε τα δικαιώματα. Απελευθερωμένος από αυτό έδινε αντίγραφα του παιχνιδιού σε όποιον του ζήταγε. Κάπως έτσι, ο βρετανός προγραμματιστής Robert Stein το είδε σε μια εμπορική έκθεση να «τρέχει» σε ένα Apple IIe, πήρε τη συγκατάθεση από τον Pajitnov μέσω Telex και άρχισε να πουλάει παγκοσμίως δικαιώματα του παιχνιδιού, που στην πραγματικότητα δεν είχε. Όταν η Nintendo προσπάθησε να το πάρει για το Game Boy, αντιμετώπισε ένα χάος το οποίο έπρεπε να επιλυθεί μετά από διαπραγματεύσεις με το σοβιετικό κράτος (η τρελή κατάσταση αποτυπώνεται και σε ντοκιμαντέρ). Το Κρεμλίνο τελικά πήρε τα κέρδη, με τον Pajitnov να παίρνει μόνο ένα ταπεινό μισθό μέχρι το 1996 που του δόθηκαν τα δικαιώματα.

Κάνει και καλό στην πνευματική και τη ψυχική υγεία, αρκεί να μην το παρακάνεις βέβαια. Το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας το μελέτησε το θέμα. Τον πρώτο καιρό με το παιχνίδι αυξάνεται πολύ ο ρυθμός μεταβολισμού της γλυκόζης με αποτέλεσμα να καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες ενέργειας στον εγκέφαλο μας. Μετά από κάποιες εβδομάδες παιχνιδιού ο μεταβολισμός της γλυκόζης επανέρχεται στο κανονικό, ακόμα και όταν οι επιδόσεις μας βελτιώνονται. Αυτό φανερώνει ότι το Tetris μας «εκπαιδεύει» να μη χρησιμοποιούμε τα τμήματα του εγκεφάλου που δεν λειτουργούν ικανοποιητικά. Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι καλύτεροι παίκτες έχουν πολύ χαμηλούς ρυθμούς μεταβολισμού της γλυκόζης. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι βοηθάει στο σύνδρομο μετατραυματικού στρες μειώνοντας τις ενοχλητικές.