Οδοιπορικό στην Κολομβία: Μπογκοτά και βορειότερα

→ Διαβάστε εδώ το πρώτο μέρο του ταξιδιού | Λίμα: Οδοιπορικό στην πρωτεύουσα του Περού

Αν και περισσότερο λάτρης της θάλασσας αντί του βουνού, από τη Λίμα προτίμησα τη Μπογκοτά της Κολομβίας: ως όνομα με διασκεδάζει, γεμίζει το στόμα, είναι χορταστικά εξωτικό. Αμφότερες ονομασίες έχουν τη ρίζα τους σε τοπικά ινδιάνικα τοπωνύμια. Αλλά ηχητικά, η Λίμα παραπέμπει σε εικόνα μυγιάγγιχτης ξινής κυρίας, ενώ η Μπογκοτά σε μια γενναιόδωρα ευτραφή καταβροχθίζουσα μπουγάτσα (δεν απέχει πολύ από την εικόνα των κατοίκων, ιδίως των οπισθίων πάνω στα μηχανάκια). Μιλώντας για δίκυκλα: κράνος παντού στην πρωτεύουσα, αλλά καταργούνται στην ύπαιθρο. Επίσης η ποδηλασία ως άθλημα δίνει και παίρνει.

Τροπικοί; Ας γελάσομεν! Στα 2.500 μέτρα και περιτριγυρισμένη από καταπράσινους ορεινούς όγκους που ξεπερνάνε τα 3.000, η πρωτεύουσα της Κολομβίας δεν είναι ζεστή. Θα ανακάλυπτα τον παράγοντα υψόμετρο έτι μεγαλοπρεπέστερα αργότερα και νοτιότερα… Με είχαν πάντως προϊδεάσει αναγνώσματα σύγχρονων Κολομβιανών συγγραφέων, που διαδραματίζονται σε μια ψυχρή βροχερή Μπογκοτά. (Συνιστώ τον Βάσκες, σε εξαιρετική μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη).

Με Μάνο και Αλέξη (δεινό ταξιδευτή-φωτογράφο), τρίο πλέον. Τρεις ήταν και οι Ευρωπαίοι τυχοδιώκτες- εξερευνητές τον 16ο αιώνα που, αναζητώντας τον τοπικό χρυσό ιππότη (El Dorado), κατέληξαν ταυτόχρονα από διαφορετικούς δρόμους στην περιοχή και ίδρυσαν τη Μπογκοτά. (Υπό την αιγίδα του ισπανικού θρόνου, τα βρήκαν μεταξύ τους. Αλλά πέθαναν στην ψάθα…)

Προσαρμογή. Κυριολεκτικά: Στα συνήθη (κάρτα SIM, συνάλλαγμα) προστέθηκε ένας «προσαρμοστής» στις δικές τους πρίζες.

Καντελερία: στο ιστορικό κέντρο, παλιά σπίτια αποικιακού ρυθμού. Ένα είδος Πλάκας, λίγες ταβέρνες αλλά κάμποσα καφέ και αρτοπωλεία με κρουασάν. Ο περίφημος τοπικός καφές κατά κανόνα ξινουλός.

Αξιοθέατα: κεντρική πλατεία Μπολιβάρ (όπως και πάμπολλες πλατείες ανά την Κολομβία). Ο Βενεζουελάνος τη καταγωγή επαναστάτης απελευθερωτής κατάφερε τον 19ου αιώνα να φτιάξει ανεξάρτητο κράτος που περιλάμβανε με σημερινούς όρους 4 χώρες: Παναμά, Κολομβία, Βενεζουέλα, Ισημερινό. Όμως, τοπικές ιδιαιτερότητες και φυγόκεντρες δυνάμεις οδήγησαν στην απόσχιση Βενεζουέλας και Ισημερινού. Ακολούθησε, αρχές του 20ού αιώνα, ο Παναμάς (δάκτυλος ΗΠΑ). Η σημερινή Κολομβία είναι ό,τι απέμεινε - η έκτασή της όμως υπερβαίνει το άθροισμα Γαλλίας Ισπανίας Πορτογαλίας.

Πέραν του καθεδρικού ναού, των επιβλητικών διοικητικών κτιρίων και των γραφικών δρόμων στο κέντρο, προτείνεται από τους οδηγούς η επίσκεψη στο ύψωμα Μονσεράτ: πας με τελεφερίκ έχοντας υπομείνει μεγάλη ουρά, βλέπεις άχαρη εκκλησία και πανοραμική θέα, επιστρέφεις. Πιο αξιόλογο το Μουσείο Χρυσού, μέρος αλυσίδας ανά την επικράτεια, υπό την αιγίδα της κεντρικής Τράπεζας. Πλήθος εκθέματα χρυσοχοΐας και κεραμικής από την προϊσπανική περίοδο. Η πρωτοβουλία αναδεικνύει αυτούς τους πολιτισμούς ως συστατικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας. 

Ανάλογη φιλοσοφία διέπει το φύρδην μίγδην Εθνικό Μουσείο, στο κτίριο παλαιών φυλακών, που τονίζει τη συμπερίληψη, την υπέρβαση της βίας: διότι στις διαχρονικές αιματηρές συγκρούσεις Συντηρητικών-Φιλελεύθερων (η τελευταία, δεκαετία του 1940-50) επικάθησαν μέχρι πρόσφατα το αντάρτικο και οι πανίσχυροι βαρόνοι κοκαΐνης˙ επιχειρείται τώρα να προβληθεί εικόνα κανονικότητας- εσωτερικά και εξωτερικά. Οι ειρηνευτικές προσπάθειες του νυν προέδρου κατατείνουν σε ένα εύρυθμο κράτος που, σε συνθήκες μεγάλης ανισότητας, να μεριμνά για τις φτωχές λαϊκές μάζες: όπως αυτές που κατοικούν στα υψώματα γύρω από την πόλη, λ.χ. στην Ciudad Bolivar που οι άλλοι δύο της παρέας πήγαν να επισκεφτούν. Την ίδια ώρα, εγώ σεργιάνιζα στις γειτονιές βορείως του κέντρου, απορώντας με τα αναρίθμητα πεντακάθαρα πανεπιστήμια, δημόσια και ιδιωτικά (ορισμένα στεγάζονται σε παλιά κτίρια, όπως μοναστήρια). Με εντυπωσίασαν επίσης η παρουσία σκύλων και η φιλοζωία.

Έπεται ενοικίαση αυτοκινήτου. Βορείως της Μπογκοτά, εφιαλτική κυκλοφοριακή συμφόρηση. Επίσκεψη στον υπόγειο καθεδρικό ναό του Άλατος, μέσα σε στοές εγκαταλειμμένου αλατωρυχείου: θέαμα εντυπωσιακό, αλλόκοτο. Στη συνέχεια, πορεία προς Βορρά: δρόμοι με πολλές λακκούβες, η νύχτα επιδεινώνει την κατάσταση. Άφιξη στη γραφικότατη κωμόπολη Villa de Leyva: του 16ου αιώνα, εξαιρετικά συντηρημένη, με το κουκλίστικο στοιχείο υπαρκτό αλλά όχι ενοχλητικό, με τον τουρισμό παρόντα αλλά με μέτρο. Η μεγάλη κεντρική πλατεία πραγματικά υπέροχη, σωστό σκηνικό. Καλντερίμια παντού. 

Στα περίχωρα, την επομένη, πεζοπορία στους αγρούς: επίσκεψη σε εκκεντρική βίλα κτισμένη όλη από κεραμικά (παραπέμπει στον Γκαουντί) και σε προ-ισπανικό αρχαιολογικό χώρο με διάσπαρτους φαλλούς-σύμβολα γονιμότητας. Τουρίστες γιοκ - εξαιρουμένων κάτι Ρώσων που αίφνης  ξεπρόβαλαν από ένα βανάκι.

Στο πάρκο της πόλης, ανδριάντες ηρώων της ανεξαρτησίας. Σε σπίτι-μουσείο, η ζωή και το έργο ντόπιου επαναστάτη (ισπανικής καταγωγής), που φυλακίστηκε επειδή μετέφρασε και διέδωσε τη Χάρτα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αίσθηση οικειότητας: ίδια εποχή, παράλληλες ιδεολογικές διαδρομές με την Ελλάδα – όπως ο εισαγόμενος Διαφωτισμός.

Επόμενος σταθμός, μέσα από βουνά και λαγκάδια, η βορειότερη, υψομετρικά χαμηλότερη (1300μ), θερμότερη Barichara: διατηρητέα κωμόπολη και αυτή, μεταγενέστερη αλλά πάντα με αποικιακό ρυθμό και ένα κοκκινωπό χρώμα ώχρα πανταχού παρόν. Ο ξενώνας παλιό κτίριο με πάτιο: στο παρελθόν διανυκτέρευαν εκεί ιεραπόστολοι. Το βράδυ, ακούοντας γρύλους, διερωτώμαι κατά πόσον είναι γηγενείς ή εισήχθησαν και αυτοί από τους Ισπανούς.

Δυο μέρες μετά, απαιτητική πολύωρη διαδρομή προς Δυσμάς. Road trip. Μας είχαν πανικοβάλει, αλλά χάρη στην πρωινή έγερση, την αποφασιστικότητα και τον σχετικά καλό δρόμο (τσουχτερά διόδια) αισίως φθάσαμε στο Μεδεγίν. Νταλίκες θηριώδεις, με φουγάρα. Σαμαράκια για να επιβραδύνεις. Τοπίο θαυμάσιο, καταπράσινο: αν δεν υπήρχαν εδώ-εκεί μπανανιές, θα νόμιζες ότι ήσουν στην Ελβετία. Κάποια στιγμή, διασχίζεις τον εμβληματικό πλωτό ποταμό Μαγκνταλένα, σημαντική αρτηρία που ιστορικά συνδέει την ενδοχώρα με την Καραϊβική. Εκεί κοντά (αλλά φευ όχι στις όχθες του), κάναμε μεσημεριανή στάση: υποστήκαμε υγρή ζέστη (χαμηλότερο υψόμετρο) και μάλλον άγευστα ποταμίσια ψάρια.

Άφιξη στο κατάλυμα νύχτα, στην άγνωστη μεγαλούπολη Μεδεγίν, χάρη σε ένα άλλο τρίο, θαυματουργό: οδηγός-συνοδηγός-πλοηγός GPS. Εγώ αραχτός στο πίσω κάθισμα (back seat non-driver).

Συνεχίζεται…