Διαλέγουν τα ρούχα τους και ξαγρυπνούν ντυμένοι πάνω από τις κουβέρτες, λαχταρώντας να έρθει το πρωί για να πιάσουν καλή θέση στο σαλόνι. Αυτή είναι η καθημερινότητα για πολλούς ηλικιωμένους στα γηροκομεία της Αθήνας που περιμένουν με ανυπομονησία το δίδυμο που εφαρμόζει το Θάλλω, ένα πρόγραμμα ψυχαγωγίας που υλοποιείται με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ποια είναι όμως αυτά τα παιδιά και πώς ξεκίνησαν αυτή τη πρωτοβουλία;
Η Κωνσταντίνα Μαλτέζου και ο Νότης Παρασκευόπουλος, που είναι μαζί τα τελευταία χρόνια, ηθοποιοί στο επάγγελμα, μια μέρα αποφάσισαν να αλλάξουν την οπτική του κόσμου για τους ανθρώπους που μένουν στα γηροκομεία και να αποδείξουν ότι δεν είναι ταμπού να είσαι κατάκοιτος ή να πάσχεις από άνοια. Έλαβαν την κατάλληλη εκπαίδευση, μελέτησαν την κατάσταση στα γηροκομεία, δούλεψαν σκληρά πάνω στο μοντέλο ψυχαγωγίας που ήθελαν να προτείνουν, εξέτασαν ιστορικά ηλικιωμένων στις μονάδες και πλέον κάθε πρωί βρίσκονται σε διαφορετική μονάδα με ηλικιωμένους στην Αττική.
Πρόκειται για την πρώτη ανεξάρτητη πρωτοβουλία στην Ελλάδα, που εφαρμόζει μάλιστα καινοτόμες πρακτικές διεγείροντας όλες τις αισθήσεις και ανασύροντας μνήμες μέσα από μπαχαρικά, υφάσματα κ.ά. «Με αυτό τον τρόπο μια γυναίκα από την Αγία Παρασκευή αναγνώρισε το ύφασμα του νυφικού της σε κάποιο από τα δικά μας και της χαρίσαμε το κομμάτι από το εν λόγω ύφασμα» λέει ο Νότης.
Το ψυχαγωγικό μοντέλο που υλοποιούν, ενεργοποιεί και προκαλεί έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, απομακρύνει τη σκέψη από τον πόνο, μειώνει το στρες και βοηθά στη μάχη εναντίον της κατάθλιψης. Ταυτόχρονα, διεγείρει την αυτοσυγκέντρωση και τη μνήμη, δύο από τις πιο βασικές νοητικές λειτουργίες. Αυτό γίνεται με τη «μέθοδο απομονωμένης ακρόασης», μια προσέγγιση που έχει να κάνει με τη συγκινησιακή φόρτιση κατά την απομονωμένη ακρόαση, που συχνά λειτουργεί ως έναρξη για κουβέντα και ενισχύει την εξωστρέφεια του ηλικιωμένου. Σε κάποιες περιπτώσεις, ηλικιωμένοι με αλτσχάιμερ είχαν πρόσφατη ψευδή μνήμη, κάποιοι που δεν μιλούσαν, τραγούδησαν, άλλοι που δεν κινούνταν, χόρεψαν».
Ο Νότης επισημαίνει και την αμφίδρομη σχέση που έχει όλο αυτό, καθώς όλοι περνούν όμορφα πρωινά και απογεύματα, γελούν και συγκινούνται. «Με αρκετούς από τους ανθρώπους που γνωρίσαμε, έχουμε πια μια σχέση και ένα δέσιμο που δύσκολα ξεχνιέται και ακόμη πιο δύσκολα το αφήνεις πίσω σου. Επίσης τους προσεγγίζουμε ανθρώπινα. Δεν τους αφήνουμε να καταλάβουν ότι χρησιμοποιούμε διαφορετικούς χειρισμούς λόγω της κατάστασής τους. Μιλάμε μαζί τους για τη ζωή, για την επικαιρότητα, για γαστρονομία, για τον θάνατο. Κι από τη μεριά τους δεν λείπει το αστείρευτο χιούμορ. Η κυρία Μαρία λέει: “Δεν θα πεθάνω, αν δεν βρω πρώτα γκόμενο”. Η κυρία Αλεξάνδρα από το Μοσχάτο λιγουρεύεται όλο μπίρες και λουκάνικα. Συχνά κάνουν χορογραφίες με τα πι».
Όσο για την κατάσταση στα γηροκομεία είναι λίγο πολύ γνωστή. Πέρα από τα οικονομικά προβλήματα και τις ελλείψεις προσωπικού, πολλές φορές το πρόβλημα είναι και η φιλοσοφία. «Δεν γίνεται να τους ξεχνάς μπροστά από μια τηλεόραση με ένα πρόγραμμα που δεν τους ενδιαφέρει. Ούτε να τους βάζεις τυχαία μουσική στη διαπασών και να περιμένεις ότι αυτό θα τους κάνει καλό»μας λέει η Κωνσταντίνα.
Το Θάλλω υλοποιείται σε συνολικά 8 μονάδες την εβδομάδα στις οποίες επωφελούνται πάνω από 300 ηλικιωμένοι. Στόχος της ομάδας είναι η σταδιακή ένταξη ακόμη περισσότερων μονάδων, ενώ το 2019 σχεδιάζουν και επισκέψεις εκτός Αττικής. Ακόμα το Θάλλω απασχολεί και εθελοντές στους οποίους παρέχει εκπαίδευση.
Παράλληλα ετοιμάζουν μια παράσταση που βασίζεται σε ιστορίες ηλικιωμένων που έχουν συναντήσει όλα αυτά τα χρόνια στα γηροκομεία τα οποία επισκέπτονται. Ο τίτλος του έργου είναι «Μενεξέδες και Ζουμπούλια», και η πρεμιέρα έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ, στο θέατρο Θησείον. «Μέσα από την παράστασή μας, προσεγγίζουμε με ιδιαίτερη προσοχή το ζήτημα της στερεοτυπικής εικόνας που έχουμε για την τρίτη ηλικία σε μια προσπάθεια να την απενεργοποιήσουμε και ταυτόχρονα να αφυπνίσουμε την κοινή γνώμη για τις εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου». (Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο Guide της Athens Voice)
Έχουμε φάει τόσες φάπες, τόση ανασφάλεια και πίεση πανταχόθεν, που αναζητάμε πια λίγη χαρά, λίγη χριστουγεννιάτικη τρέλα, λίγο τζέρτζελο, απ’ όπου κι αν προέρχεται
15°
