Infodemic: Τι σημαίνει ο όρος που επινόησε ο ΠΟΥ και ποιες είναι οι προσπάθειες κατά των fake news και της παραπληφόρησης σχετικά με τα εμβόλια.
Η παραπληροφόρηση σκοτώνει. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επινόησε τον όρο infodemic για την υπερ- και παρα-πληροφόρηση που κατακλύζει τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα: η συνωμοσιολογία αλλά, κυρίως η προπαγάνδα κατά ορισμένων εμβολίων, έχουν καθυστερήσει και δυσχεράνει την προσπάθεια τερματισμού της πανδημίας. Συνήθως δεν πρόκειται για συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά για την καλλιέργεια αμφιβολιών και αβεβαιότητας: ακούγονται ανεύθυνες δηλώσεις, ερωτηματικά και υπαινιγμοί -έτσι, εξαπλώνεται ο σκεπτικισμός, ενώ στιγματίζονται πολιτικοί, επιστήμονες και φαρμακευτικές εταιρείες. Όλα αυτά παρατείνουν την πανδημία και προκαλούν περισσότερα θύματα.
Στις 21 Απριλίου ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι η εκστρατεία εναντίον της infodemic είναι εξίσου σημαντική με εκείνη των εμβολιασμών καο ονόμασε την προσπάθεια τερματισμού της παραπληροφόρησης "Stop the Spread". Το BBC θα συνεργαστεί σε αυτή μέσω της τηλεόρασης, του ιστοτόπου και των ηλεκτρονικών του εφαρμογών καλώντας το κοινό να «διπλοτσεκάρει τις πληροφορίες» και «να μην πιστεύει ό,τι αναρτά ο καθένας στα social media.»
Έχει προηγηθεί η πρωτοβουλία "Reporting Misinformation" που ξεκίνησε στη Βρετανία τον περασμένο Αύγουστο, η οποία είχε σκοπό, όπως λέει ο επικεφαλής Επικοινωνίας της βρετανικής κυβέρνησης Alex Aiken, «την κινητοποίηση όλων μας εναντίον της infodemic». Η "Reporting Misinformation" έφτασε σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας 5 γλώσσες -αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, αραβικά και ρωσικά- και εξηγώντας τους στην αρχή του 2020 τι ήταν ο κορονοϊός, γιατί έπρεπε να φοράμε μάσκες και ποιες από τις «θεραπείες» που προτείνονταν στα κοινωνικά δίκτυα δεν ήταν μόνο ανώφελες αλλά επικίνδυνες. Στη συνέχεια, όταν βγήκαν στην αγορά τα εμβόλια, η "Report Misinformation" προσπαθούσε να αποκαταστήσει την αλήθεια για εμβόλια και να αντιμετωπίσει τις προκαταλήψεις, τις φαντασιώσεις και τις φοβίες.
«Η εμπιστοσύνη στην επιστήμη και στις απτές αποδείξεις είναι ουσιώδης για να νικήσουμε την COVID-19», λέει ο διευθυντής του ΠΟΥ δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus. «Η infodemic έχει δημιουργήσει μεγάλα ποσοστά διστακτικότητας έναντι των εμβολιασμών, πράγμα που αποβαίνει σε βάρος όλων μας.» Σύμφωνα με τα δεδομένα του Ιανουαρίου 2021 που συνέλεξε το Johns Hopkins Centre for Communication Programs σε 23 χώρες -από τότε πολλά ίσως έχουν αλλάξει- δείχνουν ότι μόνο το 63% των ατόμων είναι πρόθυμα να κάνουν το εμβόλιο. Ωστόσο, για να επιτύχουμε ανοσία αγέλης χρειαζόμαστε τουλάχιστον 75% εμβολιασμένους.
Στο πλαίσιο του περιορισμού των fake news, το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ δημιούργησε ένα διαδικτυακό παιχνίδι, το Go Viral! μέσω του οποίου μπορεί κανείς να επισημάνει και να μειώσει την αξιοπιστία των fake news κατά 21%. Αποκαλύπτοντας τις πιο διεισδυτικές τακτικές της infodemic, οι παίκτες βλέπουν πώς οι πραγματικές ειδήσεις απαξιώνονται μπροστά στην υπερπροβολή ψευτογιατρών και ψευτοφαρμάκω, καθώς και το πώς εξαπλώνονται οι φημολογίες και οι θεωρίες συνωμοσίας: στη συνέχεια, χρησιμοποιούν μια ηλεκτρονική εφαρμογή του ΠΟΥ που λέγεται "COVID-19 mythbusters" για να διαψεύσουν την αναληθή είδηση ή προειδοποίηση.
Αν και το ποσοστό των αρνητών είναι γενικά μικρό, το ποσοστό των αναποφάσιστων έχει, στην πράξη, εξίσου ολέθριες συνέπειες. Παρά την άνευ προηγουμένου συνεργασία των επιστημόνων, την άνευ προηγουμένου συμβολή των εθελοντών και την άνευ προηγουμένου οργάνωση των εμβολιασμών, η παραπληροφόρηση, με το να γίνεται viral, έχει ζημιώσει αυτές τις μεγάλες διεθνείς επιτυχίες.
22°
