Τα προϊόντα θέρμανσης καπνού προκαλούν μικρότερη αγγειακή και καρδιακή επιβάρυνση σε σύγκριση με το κάπνισμα συμβατικού τσιγάρου
Στις μέρες μας παρατηρείται αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου και των νέων προϊόντων θέρμανσης καπνού (Heat-not-Burn Cigarette).
Με αφορμή πρόσφατη μελέτη για τις επιπτώσεις του καπνίσματος συμβατικού τσιγάρου ή των νέων καπνικών προϊόντων, ο Δρ. Ιγνάτιος Οικονομίδης MD,PhD, FESC, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή, μας ενημερώνει σχετικά με τα ευρήματα/αποτελέσματα.
Επιδημιολογική μελέτη, που διεξήχθη σε πληθυσμό 12.696 ενήλικων ατόμων στην Αγγλία, από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο του 2017, έδειξε ότι το 9,3% γνώριζε τα προϊόντα θέρμανσης καπνού και το 1,7% τα είχε δοκιμάσει. Περίπου 200.000 άτομα στην Ελλάδα έχουν μεταβεί από το συμβατικό καιόμενο τσιγάρο στο νέο προϊόν θέρμανσης καπνού σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας παραγωγής τους. Η μακροπρόθεσμη επίδραση, στο έτος ή και σε περισσότερα έτη, των προϊόντων θέρμανσης καπνού στην καρδιαγγειακή λειτουργία και στην επίπτωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων, όπως το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο, δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, τονίζει ο Δρ. Οικονομίδης.
Στο εργαστήριο Προληπτικής Καρδιολογίας της Β΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου «Αττικόν», συνεχίζει ο Δρ. Οικονομίδης, μελετήσαμε την επίδραση των προϊόντων θέρμανσης καπνού σε χρόνιους καπνιστές. Συγκεκριμένα ερευνήθηκε η μεταβολή της αρτηριακής σκληρίας, της ενδοθηλιακής λειτουργίας, του καρδιακού έργου και της στεφανιαίας εφεδρείας. Διενεργήθηκαν μετρήσεις του εκπνεόμενου μονοξειδίου του άνθρακα και μετρήσεις της συστολικής και αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον, μετρήθηκε με βιοχημικούς δείκτες το οξειδωτικό φορτίο και η ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων, που συμβάλλουν στην αρτηριακή θρόμβωση. Οι μετρήσεις αυτές διενεργήθηκαν μετά το κάπνισμα ενός συμβατικού τσιγάρου καπνού και διαδοχικά μετά την πάροδο μίας ώρας μετά τη χρήση μίας ράβδου καπνού των νέων προϊόντων θέρμανσης καπνού (οξεία φάση). Οι ίδιες μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν και με το πέρας ενός μηνός χρήσης μόνο των προϊόντων θέρμανσης καπνού και συγκρίθηκαν με εκείνες των χρόνιων καπνιστών συμβατικού τσιγάρου (χρόνια φάση).
Τα αποτελέσματα της μελέτης στην οξεία φάση έδειξαν μία σημαντική επιβάρυνση της αγγειακής λειτουργίας μετά το κάπνισμα ενός συμβατικού τσιγάρου καπνού. Παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση του εκπνεόμενου μονοξειδίου και ενεργοποίηση των θρομβωτικών μηχανισμών. Επιπλέον, αυξήθηκαν σημαντικά οι δείκτες του οξειδωτικού φορτίου, με αποτέλεσμα τη μεταβολή της ισορροπίας μεταξύ των προ-οξειδωτικών και των αντιοξειδωτικών συστημάτων μέσα στο κύτταρο. Η αύξηση αυτή μπορεί να προκαλέσει κυτταρικό θάνατο ή στην καλύτερη περίπτωση σοβαρή κυτταρική δυσλειτουργία με αποτέλεσμα να ευνοείται η αρτηριακή σκλήρυνση και η θρόμβωση στα στεφανιαία αγγεία, που τελικά οδηγεί στο οξύ στεφανιαίο επεισόδιο.
ς μεταβολές στους αγγειακούς και βιοχημικούς δείκτες μετά τη χρήση μιας ράβδου καπνού των νέων προϊόντων θέρμανσης καπνού στο ίδιο άτομο. Ένα μήνα μετά τη χρήση μόνο των προϊόντων θέρμανσης καπνού, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των δεικτών του οξειδωτικού φορτίου, καθώς και της ενεργοποίησης των μηχανισμών θρόμβωσης. Παρόμοια ευρήματα διαπίστωσε πρόσφατη μελέτη Ιταλών επιστημόνων. Επιπλέον στη δική μας μελέτη, δηλώνει ο Δρ. Οικονομίδης, παρατηρήσαμε βελτίωση των δεικτών της αγγειακής και μυοκαρδιακής λειτουργίας και της στεφανιαίας εφεδρείας ροής μετά από ένα μήνα διακοπής του συμβατικού τσιγάρου και χρήσης νεότερων καπνικών προϊόντων.
Η σημαντική αυτή βελτίωση των τιμών όλων των δεικτών της καρδιαγγειακής λειτουργίας στη μηνιαία αξιολόγηση μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα προϊόντα θέρμανσης καπνού προκαλούν μικρότερη αγγειακή και καρδιακή επιβάρυνση σε σύγκριση με το κάπνισμα συμβατικού τσιγάρου.
Βέβαια, απαιτούνται ακόμη πολλές μελέτες προκειμένου να αποσαφηνιστεί ο ρόλος που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν τα νέα προϊόντα θέρμανσης καπνού στη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας. Η έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί και στο κατά πόσο τα νέα προϊόντα θέρμανσης καπνού δεν προσελκύουν μη καπνιστές, ιδιαίτερα εφήβους και παιδιά, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν καπνιστική συμπεριφορά. Επίσης, θα πρέπει να διερευνηθεί εάν η χρήση τους επηρεάζει αποτρεπτικά και αρνητικά τους καπνιστές συμβατικού τσιγάρου, που σκοπεύουν να διακόψουν το κάπνισμα, και αν τελικά η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει στην απενοχοποίηση της συνήθειας του καπνίσματος ειδικά στις νέες ηλικίες.
Δρ. Ιγνάτιος Οικονομίδης MD,PhD, FESC, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή Υπεύθυνος Εργαστηρίου Υπερηχοκαρδιογραφίας και Προληπτικής Καρδιολογίας, Νοσοκομείο Αττικό Nucleus member of ESC WG A
Ως επιστημονική κοινότητα στόχος μας είναι η διακοπή του καπνίσματος σε οποιαδήποτε μορφή. To ηλεκτρονικό τσιγάρο με τη χρήση υγρών με διαδοχικά μειούμενη περιεκτικότητα σε νικοτίνη έχει χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος διακοπής καπνίσματος με παρόμοια αποτελέσματα με τις εγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές (π.χ. τσίχλες νικοτίνης). Η χρήση των νέων προϊόντων θέρμανσης καπνού δεν αποτελεί μέθοδο διακοπής καπνίσματος. Όμως χρόνιοι καπνιστές, οι οποίοι δοκίμασαν τους επιστημονικά ενδεδειγμένους τρόπους διακοπής καπνίσματος και απέτυχαν περισσότερες από μία φορά, θα μπορούσαν δυνητικά να χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, ώστε να μειώσουν τη βλάβη στην υγεία τους από το κάπνισμα συμβατικού καπνίσματος. Από αυτούς του καπνιστές αποκλείονται ορισμένες ομάδες πληθυσμού, όπως οι έφηβοι, οι έγκυες και τα παιδιά. Η πολιτική «μείωσης κίνδυνου» με την αλλαγή από τη χρήση συμβατικού τσιγάρου στη χρήση νεότερων καπνικών προϊόντων έχει υιοθετηθεί από χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Ιαπωνία, χώρες με μεγάλο αριθμό καπνιστών και νοσηρότητα και θνητότητα από το κάπνισμα.
Στόχος της Επιστημονικής Ομάδας του Εργαστηρίου Προληπτικής Καρδιολογίας στο νοσοκομείο «Αττικόν» είναι η πρόληψη και η προαγωγή της υγείας του ατόμου και του συνόλου. Κατά την προσπάθεια αυτή, και λαμβάνοντας υπόψη τα ερωτήματα και τις απορίες των ασθενών μας, αφού πλέον το κάπνισμα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως χρόνια νόσος, μελετήσαμε κατά τα έτη 2016-2018 και την επίδραση των προϊόντων ατμίσματος, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, στην καρδιαγγειακή λειτουργία. Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύθηκαν προσφάτως στο Ιατρικό Περιοδικό Circulation, έδειξαν ότι η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου προκαλεί μικρότερη αύξηση των τιμών της αρτηριακής σκληρίας και του φορτίου του οξειδωτικού στρες σε σύγκριση με το κάπνισμα ενός μόνου συμβατικού τσιγάρου.
