Στη φάρμα του Ναρλή, στη Σίφνο, ζήσαμε μια μοναδική εμπειρία αναζήτησης της τροφής
Μπορεί να αγαπάς πολύ ένα νησί ή και όλα τα νησιά γενικότερα. Να είσαι έτοιμος για κάθε θυσία προκειμένου να περάσεις έστω και μια σταλιά μέρες στην καλοκαιρινή αγκαλιά τους. Όμως, είσαι άνθρωπος της πόλης. Από κείνους που τα νησιά τα γνωρίζουν επιδερμικά, στην καλύτερη στιγμή της ζωντάνιας τους. Δεν έχεις ζήσει τη χειμωνιάτικη σιωπή, τα μποφόρ, το καράβι που δεν έρχεται και δύσκολα θα υποψιαστείς τα ενδότερα της γραφικής μαντιλοφορεμένης γιαγιούλας που θα φωτογραφήσεις στο καλντερίμι για το επόμενό σου ίνσταγκραμ. Κανείς πάλι, πίσω από τις αγαπημένες σου παραλίες δεν θα έρθει να σε μυήσει στη γη, στο χώμα, στον κόπο και τα μυστικά του νησιώτη αγρού, και για πάντα θα σου διαφεύγει η ζωή μιας ντομάτας που ξυπνά από έναν σπόρο για να έρθει κάποτε στο πιάτο σου. Όσο κι αν αυτά συμβαίνουν λίγα βήματα μακριά από το τελευταίο σου μακροβούτι. Η αγροτική καθημερινότητα δεν περιλαμβάνεται σε κανέναν τουριστικό οδηγό ή μάλλον, τώρα τελευταία, κάτι αρχίζει να γίνεται. Η γενικότερη ανησυχία για το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη, γέννησε έννοιες που όλοι αγαπάμε να λατρεύουμε, όπως τα food miles, το farm to table, τη σωτηρία των παλιών σπόρων, τη βιωσιμότητα, την ανακύκλωση, το no food waste. Για να ανήκεις στην εποχή σου ως ψαγμένος και ορθός -πολιτικά ή όχι-, αυτά όλα οφείλουν να αποτελούν κομμάτι της νέας σου θρησκείας. Μόνο που λίγοι υποψιάζονται πως όλα τούτα είναι τόσο παλιά όσο ο παλιός κόσμος, πως όλα αυτά συμβαίνουν αδιάλειπτα εδώ και αιώνες σε κάθε χώρα αυτής της γης -ακόμη και στο αγαπημένο σου νησί- που εσύ γνωρίζεις κυρίως ως πλαζ, εστιατόρια, μπαρ, θέες στο ηλιοβασίλεμα. Για την πίσω, υποφωτισμένη Ελλάδα του οικογενειακού πρωτογενή τομέα, σαν να λέμε αυτή που φτιάχνει το αγγούρι που δεν θα φτάσει ποτέ στο σούπερ-μάρκετ, όλα τούτα είναι η ζωή και η καθημερινότητά της.
Λίγα βήματα κατηφόρα από την πολυκοσμία της Απολλωνίας, το Κάτω Πετάλι διατηρεί ακόμη το παραδοσιακό, νησιώτικο χρώμα του. Εκεί, ο Γιώργος Ναρλής με τη Ντίνα, τη γυναίκα του που κάνει για δέκα, συνεχίζουν για τρίτη γενιά τη ζωή του οικογενειακού χωραφιού. Σιφνιός ο Γιώργος, η μαμά αγρότισσα, ο μπαμπάς πετροκόπος, από παιδί φόρτωνε τα ζαρζαβάτια στο γαϊδουράκι και τα πουλούσε στα χωριά. Μοίρα-μοιραία του νησιώτη, στα 15 έφυγε στον Πειραιά να σπουδάσει ναυτικά, μπαρκάρισε σε 30 χώρες μέσα σε 5 χρόνια, ένα ναυάγιο τον έφερε πίσω στο νησί. Έφτιαξε τα δικά του ενοικιαζόμενα, δούλεψε και σαν μηχανικός αυτοκινήτων, μέχρι που αποφάσισε να ξαναζωντανέψει το οικογενειακό αγρόκτημα και να το μοιραστεί με μια πρωτότυπη ιδέα φιλοξενίας. Με κράτηση, αποφασίζεις να έρθεις για πρωινό, μεσημεριανό ή δείπνο.
Όλα ξεκινούν από τη γη, από το μποστάνι. Με τη μύηση στη μαγική, άνυδρη καλλιέργεια. Όλα τα φυτά έχουν το όνομα και το ταμπελάκι τους και ο Γιώργος έχει όλη τη διάθεση, το πάθος για την ακρίβεια, να σου εξηγήσει το μυστήριο, το πώς η γη μπορεί να βλασταίνει χωρίς σταγόνα νερό, για να δώσει το πιο νόστιμο αποτέλεσμα, το ντοματάκι ή τη μελιτζάνα που φέρνουν δάκρυα στα μάτια. Άμαθος εσύ, μπορεί να πατάς όπου να'ναι, πάνω σε κάτι που θυμίζει τοσοδούλι χορταράκι, το οποίο, όμως, για τούτους εδώ τους ανθρώπους μπορεί να'ναι το σπίτι της ντοματιάς, της γλυστρίδας, της κολοκυθιάς ή ακόμη κι ένα μικροσκοπικό ντοματίνι που μόλις ανοίγει τα μάτια στον κόσμο. Ασύλληπτο αν έρχεσαι από μέρη, όπως εγώ, όπου δεν ξέρουμε τί να τα κάνουμε τα νερά που κυλούν ανεξέλεγκτα από το βουνό, εκεί όπου οι ντοματιές γίνονται δυό μέτρα και όλο το χρόνο πασχίζουμε να δαμάσουμε ζούγκλες αντάξιες του Αμαζονίου.
Εδώ αντιλαμβάνεσαι τον Θεό των μικρών πραγμάτων, την πολύτιμη σταγόνα, το ίχνος της χλωροφύλλης που καλείται να σε θρέψει. Με άλλα λόγια τον τιτάνιο αγώνα του ξερονησιού να επιβιώσει, με τον νοστιμότερο τρόπο -ιδού το παράδοξο! Το οποίο θα βιώσεις μόλις καθίσεις στο μοναστηριακό τραπέζι, στη σκιά της πετρόκτιστης κουζίνας-μουσείου της παλιάς σιφναίας ζωής. Πλάι στις γάστρες και τους ξυλόφουρνους που ετοιμάζουν τη συνέχεια ενός αξέχαστου δείπνου.
Το διπλανό εργαστήρι του γιού, φτιάχνει τα παραδοσιακά σκεύη -μπορείς κι εσύ να παρακολουθήσεις εδώ μαθήματα κεραμεικής. Μέσα από μια αόρατη και αδιόρατη σύνδεση, το ατζούρι, το αγγούρι, το ντοματάκι, η πιπεριά που σου σερβίρει ο Γιώργος, δεν θα είχαν την ίδια θεϊκή γεύση σερβιρισμένα σε άλλο σκεύος. Ο Τόπος είναι ενότητα, εντοπιότητα που συνδέει τα πάντα. Στη συνέχεια, θα δοκιμάσεις τη ρεβυθάδα που ψήνεται όλη νύχτα σφραγισμένη, το κατσικάκι- μαστέλο, ρεβυθοκεφτέδες ή ό,τι άλλο από την παραγωγή. Γεύση που σου μιλά στον εγκέφαλο, σαν την πρώτη γεύση της δημιουργίας. Θα τελειώσεις με μελόπιτα ή με γλυκά του κουταλιού και φρούτα από το κτήμα.
Πάνω στην ταράτσα, στεγνώνουν τα όσπρια, ρουφώντας τον ανελέητο ήλιο που τους δανείζει τη γεύση του. Συστήνομαι με το μικρόσπερμο, σιφνέικο ρεβύθι με τη βελούδινη νοστιμιά που φτιάχνει τη διάσημη ρεβυθάδα του νησιού και ξέρω ότι στην Αθήνα, με τα ρεβύθια του σούπερ-μάρκετ αποκλείεται να την ξαναφτιάξω. Η γεύση του κάθε τόπου, δεν ταξιδεύει, δεν μεταφέρεται και δεν της αρέσει, τελικά, να ξενιτεύεται.
Διαλέγοντας λαχανικά και κεραμεικά από το μικρό κατάστημα στην είσοδο, σκέφτομαι πόσες θεωρείες μπορεί να αναπτύξει στα γραφεία της πόλης ο κάθε ανιδείκευτος, από μας, οικολόγος. Μόνο η επαφή με τον καλλιεργητή που θα σου διδάξει την επιστήμη της δια-τροφής, μόνο το άγγιγμα της γης, η ίδια η γνωριμία με το φυτό ή το ζώο μπορούν να διαμορφώσουν την πιο σωστή άποψη για όλα όσα ταλαιπωρούν το μυαλό μας με το τί θα γίνει τελικά μ'αυτόν τον πλανήτη που αρρωστήσαμε. Μια βόλτα από το αγρόκτημα του Γιώργου και της Ντίνας μπορεί να σου επιφυλλάσσει, εκτός από νοστιμιά και πολλές απαντήσεις για όσα δεν ήξερες και δεν είχες και κανέναν να ρωτήσεις.
22°
