Οβιγκανισμός δεν είναι άλλη μια τάση ή άλλη μια διατροφική παραξενιά που ήρθε για να περάσει. Είναι η υπέρ-τάση που πρωταγωνιστεί πλέον στο ευρωπαϊκό σκηνικό της τροφής και ένας τρόπος να αλλάξουμε τον κόσμο μέσα από το πιάτο μας.
Από εκεί ξεκίνησαν όλα
Σε έναν κόσμο που η θρησκεία, οι ιδεολογίες και τα κόμματα μαζί με την αγία πυρηνική οικογένεια έχουν πια πεθάνει, ο βιγκανισμός εμφανίζεται στην Αμερική της δεκαετίας του ’90 σαν μια αντίδραση της νεολαίας των 15-35 στα χάλια της σύγχρονης κοινωνίας. «Ο κάθε άνθρωπος οφείλει να σέβεται τον εαυτό του και την αξιοπρέπειά του. Να μην κάνει τίποτα που θα βλάψει το σώμα ή το μυαλό του. Με άλλα λόγια, να μην είναι διπρόσωπος και ψεύτης, εθισμένος σε ουσίες και να μην κάνει έρωτα όταν απουσιάζει το συναίσθημα». Ο βιγκανισμός από την αρχή του ταυτίστηκε με την anarcho/new/post/punk rock σκηνή και τη screamo, που τον επέβαλλαν στους στίχους και τα φεστιβάλ τους. Τεράστιες διοργανώσεις, όπως το τσέχικο Fluff Festival, στήνουν καντίνες με φυσικούς χυμούς και ένα καινούργιο τζανκ με βαθύτερο νόημα, σε μια νέα ροκιά, που δεν πίνει, δεν καπνίζει, δεν παίρνει ναρκωτικά και της αρκεί η καλή συνείδηση για να «φτιαχτεί» με πάθος. Το 2021, η βίγκαν θεά Billie Eilish πείθει τον οίκο Oscar de la Renta να αποκηρύξει τα γουναρικά, και την ίδια χρονιά το Met Gala στρώνει τον πρώτο αποκλειστικά βίγκαν μπουφέ του.
Σέβομαι τα ζώα και τα συμπονώ, δεν θέλω τίποτα ζωικό στο πιάτο, στα καλλυντικά, στο ντύσιμο, στο ντεκόρ του σπιτιού – θα ψάξω μέχρι και το πατάκι του μπάνιου μου μπας και περιέχει κάποιο ζωικό παράγωγο στην επεξεργασία του. Δεν θα φάω λευκή ζάχαρη γιατί την επεξεργάζονται με ζωικό άνθρακα και δεν θα πιω κρασί που περιέχει ζελατίνη, ιχθυόκολλα ή κάτι ζωικό στα απόκρυφα της συνταγής του.
Έχω τον τρόπο να σώσω τον πλανήτη, γιατί η επιλογή της τροφής μου μπορεί να μειώσει κατά 70% τους ρύπους και να εξοικονομήσει 1 τρις ετησίως από την υγειονομική περίθαλψη.
Συμπονώ τον εαυτό μου, συμπονώ τους άλλους, συμπονώ τον πλανήτη, συμπονώ τα ζώα, τα δικαιώματα των άλλων. Δεν ψηφίζω αχαλίνωτο σεξ με τον οποιοδήποτε, τις σχέσεις μου τις θέλω γερές και μακροχρόνιες.
Μπορώ και επιλέγω να απέχω: από το κοτόπουλο στον φούρνο με πατάτες, μέχρι το αλκοόλ και το σεξ – στα πιο σκληροπυρηνικά μου.
Κάθε μέρα θέλω να γίνομαι καλύτερος. Αυτοβελτίωση, η λέξη κλειδί!
Συμπερίληψη, ενσυναίσθηση! Δεν με νοιάζει σε τι φύλο ανήκεις και δεν ανέχομαι τη σεξουαλική παρενόχληση.
Θέλω ο καθένας να ζει όπως του αρέσει, μισώ την γκετοποίηση και τον σεξισμό.
Η σφαγή του μοσχαριού που προορίζεται για μπριζόλα στα κάρβουνα είναι πράξη πολιτική και απολύτως καπιταλιστική. Και εγώ δεν αντέχω τον καπιταλισμό.
Με νοιάζει να τρώω υγιεινά, σε συγκεκριμένες ώρες και συγκεκριμένα γεύματα, να νιώθω καλά με το σώμα μου.
Μακριά από μένα τα δερμάτινα μπουφάν, τα μάλλινα κασκόλ, τα γούνινα παλτό, οι βόλτες στο τσίρκο. Μισώ τη βία και τον πόνο, σκέφτομαι θετικά!
Αφού είσαι βίγκαν γιατί τρως μπέργκερ, πίτσα και μπουτάκια κοτόπουλο;
Ο νεο-βιγκανισμός μας ήρθε από δυτικές κοινωνίες, μέσα από μια σχεδόν εφηβική γενιά, που ήπιε τον πρώτο της καφέ στα Starbucks, που μεγάλωσε με μπέργκερς, πίτσες, ραβιόλι σε κονσέρβα, πανκέικς, αναψυκτικά και τα άπαντα, γενικώς του ντελίβερι. Η υπερ-εργαζόμενη μαμά της δεν τύλιγε ντολμαδάκια, η γιαγιά δεν έστελνε φασολάδα σε ταπεράκι, οπότε στη νέα της διατροφή απλώς συνέχισε να τρώει τα όσα την ανάθρεψαν, αλλάζοντας τη συνταγή. Το ψυγείο του νεο-βίγκαν είναι γεμάτο μπιφτέκια, φιλέτα κοτόπουλο και μπέικον που δεν είναι μπιφτέκια, μπέικον και κοτόπουλο, τυριά που δεν είναι τυριά, μαγιονέζα, κέτσαπ και τζατζίκι που δεν είναι μαγιονέζα, κέτσαπ και τζατζίκι. Κυρίως τρέφεται με υποκατάστατα που διατηρούν το σχήμα της παιδικής τους διατροφής, αλλά με διαφορετικό νόημα και πλαστική γεύση. Μια ολόκληρη, νέα βιομηχανία τροφίμων τρίβει τα χέρια της και ναι μεν το σεϊτάν ή αλλιώς η γλουτένη που φτιάχνει το βίγκαν κρέας είναι φυσική, κανένας ειδικός όμως ακόμη δεν μας είπε πόσο υγιεινό παραμένει μετά τα πρόσθετα γεύσης και τη χημική επεξεργασία που υφίσταται. Η νέα γενιά βίγκαν δεν έχει απογαλακτιστεί από την καντίνα και το street food, σκάει ένα σκασμό λεφτά στα δικά της παντοπωλεία και όσον αφορά τα καθ’ ημάς, μόλις ανακάλυψε με ενθουσιασμό πως η Ελλάδα ήταν πάντα βίγκαν χώρα και ότι στη λαϊκή μπορείς να ψωνίσεις σε μαγικές τιμές το μενού της εβδομάδας.
Γειτονιά φοιτητική, εναλλακτική και νεανική, γειτονιά της καινοτομίας, καρδιά της πρωτοπορίας και κάθε καινούργιας ιδέας, με ταξιδιώτες της παγκόσμιας πρωτοπορίας, είναι φυσικό τα Εξάρχεια να αγκαλιάσουν πρώτα και με ενθουσιασμό τη βίγκαν γεύση. Ας μην ξεχνάμε ότι κοντά 20 χρόνια πριν, η εξαρχειώτικη Mystic Pizza μας πρότεινε πρώτη πίτσα από αλεύρι κάνναβης. Eνίοτε, οι φράξιες διαφωνούν μεταξύ τους, ο βιγκανισμός όπως και κάθε κίνημα στην Ελλάδα έχει την πολυφωνία του αλλά τα μαγαζιά της γειτονιάς μοιράζονται ειρηνικά τελικά, συνταγές για ενεργειακούς χυμούς και απόψεις. Το Bamboo Vegan (Ζ. Πηγής 36, 2103300018) είναι ο ναός του πανκ/εναλλακτικού/ ακτιβιστή βίγκαν. Με πανκ βραδιές κάθε Παρασκευή αλλά και κέτερινγκ για πάρτι, γάμους και φυσικά πικ νικ, το Β.V. είναι ταυτόχρονα κέντρο συνάντησης για ένα σάντουιτς, μια πίτα με σπιτικό φύλλο ολικής, κούκις ή σοκολατένιο κορμό, ένα σμούθι, αλλά και ένα αξιόπιστο μπακάλικο με κατεψυγμένα, τυριά, σάλτσες και όλα όσα χρειάζεται ένα ψυγείο φυσικής διατροφής. Η Up Kυτταρική θρέψη (Ακαδημίας 91, 2114025900) δεν αρκείται στον όρο βίγκαν ή υγιεινή διατροφή, το πάει λίγο πιο πέρα, πιστεύοντας πως η φυσική τροφή (φρούτα, ξηροί καρποί, λαχανικά, βολβοί και δημητριακά), πέρα από την υγεία, αναπτύσσει μια ηθική στάση απέναντι στα ζώα. Μαχόμενος βιγκανισμός και εδώ, με δεκάδες διαφορετικούς χυμούς, μπάρες, σαλάτες, super bowls, παστέλια, τσιπς και λοιπά σνακς, γλυκά, μπέργκερς και σάντουιτς, πόριτζ και δεκάδες λύσεις για το πρωινό. Πίσω από κάθε προϊόν κρύβεται μια φιλοσοφία που αποσκοπεί στο να σε μεταμορφώσει σε Ποπάι, θρέψη, ενέργεια, αναφορές στη δίαιτα του Ασκληπιού και νοστιμιά, όλα στο ίδιο πακέτο. Η Cookoomela Grill (Θεμιστοκλέους 43-45 και Καλλιγά 6, Γκύζη), από την όχθη του μαχόμενου βιγκανισμού και αυτή, κατάφερε τη δική της επανάσταση ή αλλιώς, να φέρει και εμάς τους μη βίγκαν στο κατώφλι της για το πρώτο σουβλάκι της Αθήνας με βίγκαν προσανατολισμό. Επική πίτα με γύρο μαριναρισμένων μανιταριών, σος γιαουρτιού, μαγιονέζα, τσένταρ, φρέσκα μυρωδικά, όλα φυτικής προέλευσης, με μπόνους τις ονειρεμένες πατάτες που τηγανίζονται με τη φλούδα τους. Αν δεν είσαι του μανιταριού έχει και κεμπάπ από φακές και μπέργκερς, στο πρώτο μαγαζί που είδε αλλιώς ένα τυλιχτό της απολύτου νοστιμιάς και σε διασπώμενη συσκευασία. Πέρα, βέβαια, από τα χαρακτηρισμένα μαγαζιά, τα Εξάρχεια δεν ξεχνούν ποτέ τον βίγκαν στο μενού τους, όπως το Μ2 (Α. Μεταξά 2, 2155019787), το πρώτο τσιπουρο-ποτάδικο που σκέφτεται με οικολογική λογική τον μεζέ του, αποκλείοντας το κρέας από τα πιάτα του.
Η οργάνωση του βίγκαν μενού
Όσο και αν τα βίγκαν προσανατολισμού μαγαζιά κερδίζουν πια όλες τις γειτονιές της πόλης δεν είναι αυτονόητο για τον κάθε προσήλυτο πως στο break της δουλειάς θα πεταχτεί απέναντι να βρει κάτι που θα τιμά τη διατροφή του, χωρίς ψιλά, ύποπτα γράμματα στην ούγια. Επιπλέον, η ισορροπημένη διατροφή, σε σαφείς ώρες είναι το πάθος του, οπότε, περνά το Σαββατοκύριακο ετοιμάζοντας το μενού της εβδομάδας. Υλικά σε layers κλείνονται σε βαζάκια, του πρωινού, του μεσημεριανού και του βραδινού. Φεύγοντας το πρωί, παίρνεις το βαζάκι γάλα αμυγδάλου, δημητριακά, φρούτα του δάσους, σιρόπι αγαύης, κάσιους, ανακατεύεις και... έτοιμο το πρωινό. Αντιστοίχως, το βαζάκι σαλάτα, μαγιονέζα, νουντλς θα σε χορτάσει το μεσημέρι και πάει λέγοντας. Και αν παρατήρησες πως αυτή η διατροφή δεν έχει τίποτα το ελληνικό, ναι, είναι ιντερνάσιοναλ βίγκαν και είναι πολλοί αυτοί που ανακαλύπτουν αργά –αλλά με ενθουσιασμό– πως οι γίγαντες στον φούρνο (ουάου!) είναι βίγκαν!
Όσα αγαπά η βίγκαν διατροφή
Το σεϊτάν που πλάθει μπιφτέκια, λουκάνικα και chicken nugets, χωρίς να αγγίξει κανένα ζωντανό αυτού του πλανήτη.
Το αβοκάντο που πάει με όλα!
Φελάφελ, φελάφελ και πάλι φελάφελ και ξανά φελάφελ.
Τη σόγια που φτιάχνει από μακαρονάδα με κιμά μέχρι μπιφτέκια και μουσακά.
Τις φακές, τα φασόλια και όλα τα όσπρια, κυρίως όταν γίνονται μπέργκερ ή σαλάτες.
Τις φύτρες, το ταμπουλέ και το ρύζι ολικής.
Τρελαίνεται για ινδικό νταλ και σαλάτα κινόα.
Δώσε μου kale και γάλα καρύδας και πάρε μου την ψυχή!
Λουκάνικο, σαλαμάκι, μπέικον και παριζάκι από πρωτεϊνες σόγιας, σιταριού και καρυδόψυχα.
Tυριά από φυτικές πρωτεϊνες, κάσιους, σόγια και λάδι καρύδας.
Τόφου και φιστικοβούτυρο.
Γάλα από σόγια, αμύγδαλο και εν γένει, κάθε καρπό.
Σπόρους τσία και λιναρόσπορο.
Τα spreads τυριών και το ψωμί του μπέργκερ.
Το σιρόπι αγαύης (όλο το ξεχνάμε αλλά το μέλι δεν είναι βίγκαν).
Οτιδήποτε σε bio, από το μαρούλι μέχρι τα συμπληρώματα διατροφής.
Την asian νοστιμιά ενός buddha bowl.
Τον fair trade καφέ.
Τα τούρμπο smoothies, τα κοκτέιλ χωρίς αλκοόλ, τη ρακή και τα φυσικά κρασιά.
Τη βιολογική, οργανική κάνναβη.
Κυρίως όμως:
Μαγιά σε σκόνη που πασπαλίζει τα πάντα ως άλλη βίγκαν χρυσόσκονη!
O βιγκανισμός που όλοι αξίζει να δοκιμάσουμε all around
Μπορεί τα Εξάρχεια να έχουν το όνομα αλλά το ιστορικό κέντρο ανθεί και λουλουδίζει με πολλές επιλογές, όσο οι βίγκαν βρίσκουν τη νοστιμιά που τους αξίζει στις νέες πιάτσες του Κεραμεικού, των Πετραλώνων και από τη Γλυφάδα μέχρι το Μαρούσι. Πριν ακόμη διαδοθεί ο βίγκαν όρος, το Avocado (Νίκης 30, 2103237878) έφερε στην Αθήνα μια χορτοφαγική, γκουρμέ κουζίνα που αγαπά τα poke bowls, τα ξεχωριστά wraps, τις μακαρονάδες και τα αγαπημένα παντζάρια στον φούρνο με αβοκάντο πάνω σε σοτέ σπανάκι με φρέσκα μυρωδικά. Το αγαπούν τουρίστες, μεγαλύτερες ηλικίες με ανησυχίες και εστέτ κοινό γενικότερα. Από τους πρώτους διδάξαντες και η λατρεμένη Feyruz (Καρόρη 23, 2130318060) που έδωσε μια μακροβιοτική, χορτοφαγική άποψη στην ανατολίτικη κουζίνα, χωρίς να πειράξει τίποτα από τη νοστιμιά της, με τα λαχματζούν, τις μαγικές σούπες, τα χούμους και τα ταμπουλέ της. Το Veganaki (Αθ. Διάκου 38, 2109244322) θα το αγαπήσεις για το φωτεινό ντεκόρ και τα μωσαϊκά του, για τον μουσακά με τις κόκκινες φακές, για το μοσχοβολιστό παστίτσιο με βίδες, τα σουτζουκάκια και τις σούπες του, στην πιο βίγκαν εκδοχή του μαμαδίστικου φαγητού. Η Γη (Γρ. Λαμπράκη 69, Γλυφάδα, 2109648512) δίνει μια πιο γκουρμέ εκδοχή της φυσικής κουζίνας, προτιμά τη χαμηλή θερμική επεξεργασία, το μαρινάρισμα και ό,τι δεν θα καταστρέψει τη θρεπτική αξία της άψογης πρώτης ύλης του. Το αγαπάμε για τις βελούδινες βελουτέ και τα ασιατικά wraps από μήλο, μπανάνα και λιναρόσπρο που γεμίζουν με λαχανικά τεριγιάκι, τις μακαρονάδες και τα γλυκά του. Το Local Green (Περικλέους 30-32, 2103214500) αγαπήθηκε αμέσως για το υπέροχο location, τη μους σοκολάτα-αβοκάντο του αλλά και για τα grain bowls του – ιδιαίτερα αυτό με το ψητό κουνουπίδι με το κόκκινο λάχανο, τα καβουρδισμένα αμύγδαλα και το πλιγούρι. Στο Mother Vegan (Δημητρακοπούλου 95, 2168090622) θα πας για τις σπιτικές πίτες, αλλά και για το τόφου μπέργκερ με το μαγικό ψωμί της Bettyʼs. Το Erthe (Χειμάρρας 6, Μαρούσι, 2106105288) είναι το βασίλειο της χορταστικής σαλάτας, παρέα με ένα τσάι από βότανα ή ένα τονωτικό σμούθι. Το Peas (Φαλήρου 40, Κουκάκι, 2109218875) φτιάχνει δικό του σεϊτάν και τέμπε, τέλειο μπέργκερ με φακές και κινόα, σουβλάκι με τόφου και εξαίρετα γλυκά, όπως η άπαιχτη ωμοφαγική του μηλόπιτα. Από το Mama Τierra (Aκαδημίας 84, 2114114420) αποκλείεται να βγεις πεινασμένος! Από σνακ για το ποτό, σούπες, σαλάτες, πιάτα από όλο τον κυρίως asian πλανήτη, μπέργκερς και μακαρονάδες, ε, κάπου θα βρεις τη γεύση σου. Και ας μην ξεχνάμε το πρώτο βίγκαν ξενοδοχειακό εστιατόριο στο Nikiʼs Athens (Νίκης 27, 2103220916), που κατάφερε να γίνει μεσημεριανό στέκι όλων μας με μια εξαιρετική κουζίνα από την πλευρά της hawaian, indonesian νοστιμιάς.
Αν το φαγητό ήταν δύσκολο για τους πρώτους βίγκαν, το γλυκό ήταν σωστό μαρτύριο. Ο γλυκός δρόμος χρειάστηκε χρόνο για να ανοίξει, να πειραματιστεί, να δοκιμαστεί μέχρι να βρει τη γεύση και την υφή μιας πρωτόγνωρης ζαχαροπλαστικής που παιδεύτηκε πολύ για να κατακτήσει την τελειότητα. Ευτυχώς, τα καταφέραμε!
Ένας μποξέρ και ένας πολίστας, πειραματίστηκαν τα χρόνια του εγκλεισμού για να ανοίξουν στη συνέχεια τα Sugar Killer, τον απόλυτο γλυκό-βίγκαν προορισμό της πόλης. Παγωτά χωρίς γάλα και ζάχαρη, λαχταριστά σιροπιαστά, τιραμισού, πορτοκαλόπιτα, τσιζ κέικ και ένα κολασμένο cinamon roll γεμιστό με παγωτό, για μια επιχείρηση που κερδίζει ραγδαία τα τέσσερα σημεία της πρωτεύουσας. Στο Cats & Monsters (Πατούσα 4, Εξάρχεια) το παγωτό φτιάχνεται από σόγια, βρώμη ή αμύγδαλο και οι γεύσεις ακολουθούν τα γούστα της κάθε εποχής. Ήρθε ο καιρός για παγωτό μηλόπιτα. Το νου σου… λειτουργεί εθιστικά! Στο Little Darling (Eθν. Μακαρίου119, Αργυρούπολη), η Μάχη Δημοκίδου, βίγκαν η ίδια, ετοιμάζει ωμοφαγικά γλυκά, χωρίς ζάχαρη και γλουτένη, με βιολογικές κυρίως πρώτες ύλες. Αξίζει να δοκιμάσεις τις τάρτες, τις τούρτες και τα μάφινς με γλάσο σοκολάτας. Η Έρη Καρακούση έγινε γνωστή φτιάχνοντας γλυκά για μπάντες της πανκ σκηνής, μέχρι να χαρίσει και σε μας τη διάσημη babka της, αλλά και δίπατες τούρτες με frosting, πανκέικς και τάρτες. Eri bakes vegan (στο Ιnstagram). H Kελλίνα Δημητριάδη και η Εριέττα Κούρκουλου, στο Holy Llama (Γρ. Κυδωνιών 8, Υμηττός) κατάφεραν να βρουν την ιδανική εκδοχή του κλασικού κρουασάν και του τσουρεκιού, ο κορυφαίος Αλέξανδρος Παβλόβ δημιουργεί την πιο αιθέρια, γκουρμέ εκδοχή για ένα βίγκαν γλυκό, όπως το cruffin με κρεμ πατισιέρ και φράουλα. Η Αρετή Κυριώτου, στο Wild Souls (Βουλής 36) φτιάχνει τα δικά της βούτυρα από καρπούς και τα πιο αγνά γλυκά, όπως το wild cheese cake με βούτυρο κάσιους και βασιλικούς χουρμάδες, χειροποίητη τούρτα γενεθλίων χωρίς ζάχαρη και χημικά γλυκαντική ή τάρτα μπανόφι; Η Λίζα Βαβούρη στο Yum Guilt Free (Ξενοφώντος 40, Γλυφάδα) φτιάχνει γλυκά με ήθος βασισμένα στο σύκο και τον χουρμά. Το Slim Bites (Π. Ιωακείμ 37) κατάφερε να γίνει αλυσίδα, φτιάχνοντας τα πρώτα αθηναϊκά γλυκά με στέβια. Προχωρώντας στη βίγκαν εποχή τους, θα δοκιμάσεις οπωσδήποτε γλυκό εσπεριδοειδών με yuzu και choco praline. Το Keenkies (Θεμιστοκλέους 56, Εξάρχεια) το γλυκό του το θέλει πλούσιο και πληθωρικό, προσιτό και καθόλου στημένο, όπως ένα τσιζ κέικ Lila Pause ή ένα νεοϋορκέζικο τσιζ κέικ με φράουλες. Από παγωτό, το Plan(e)t Ice Cream και το Django φτιάχνουν το δικό τους ελληνικό, αγνό plant based παγωτό και σορμπέ.
Τι νέα από το μέλλον;
Με ένα πρώτο γαλλικό αστέρι Michelin στην Κλερ Βαλέ και το Ona του Μπορντό, τη διάσημη Cordon Bleu σχολή μαγειρικής να ανοίγει το πρώτο της πρόγραμμα για βίγκαν ζαχαροπλαστική, τους ταξιδιωτικούς πράκτορες να απειλούν όλους τους τουριστικούς προορισμούς πως αν δεν συμπεριλάβουν την έγνοια για τον βίγκαν πελάτη θα δουν μαύρες μέρες, καθότι οι βίγκαν διαθέτουν μια μαγική δικτύωση στα σόσιαλ μίντια που διαγράφει αμέσως από τις λίστες της όποιον πάει να την ξεπετάξει με μια μερίδα γίγαντες και ψητά λαχανικά, ένα μυκονιάτικο Κoukoumi ή αλλιώς το πρώτο βίγκαν μπουτίκ ξενοδοχείο της Ευρώπης, ένα Vegan Festival στην Τεχνόπολη και οικογένειες που πλέον μεγαλώνουν με φυσική διατροφή τα μωρά τους από την κούνια, ο νεοβιγκανισμός ήρθε για να μείνει, να συμπεριλάβει σε μια φρέσκια διατροφή όχι μόνο τους μάχιμους νεο-βιγκανιστές, αλλά και όσους υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές, όσους νοιάζονται για έναν «πράσινο» πλανήτη, αλλά και όσους θέλουν να προσέξουν τη διατροφή τους στον επιβαρυμένο τούτο κόσμο. Με μια έννοια, όλοι είμαστε βίγκαν!
16°
