Ο εμφύλιος στην Κεντροαριστερά, ο «Ηρόστρατος»* της Κουμουνδούρου και η ειρωνεία του Σουν Τζου

Τελικά, η πολιτική κρίση εμφανίζεται όχι εκεί που ο αφελής παρατηρητής αναμένει, αλλά εκεί όπου ο ασθενής κρίκος της συστημικής αλυσίδας έχει ήδη διαβρώσει τους συνδετικούς δεσμούς. Αναντίρρητα το κόμμα που υπέστη την πλέον θεαματική υποχώρηση των ποσοστών του στις Ευρωεκλογές ήταν η Νέα Δημοκρατία. Όπως και να το δει κανείς, όπως και να το αναλύσει και όποιο μέτρο σύγκρισης με προγενέστερα ποσοστά να προτείνει.

Αναμφισβήτητα το κόμμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά διαχρονικής-ενδογενούς κρίσης και με συνεχή κατηφορική πορεία στα ποσοστά του, με όποια μέθοδο καταμέτρησης της πτωτικής τάσης και να επικαλεστεί, είναι ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο, η πρώτη φάση του, αναμενόμενου ως αναπόφευκτου, εμφύλιου πολέμου στην Κεντροαριστερά-Αριστερά εκτός ΚΚΕ, ξέσπασε στην πλέον σοσιαλδημοκρατική της εκδοχή. Η «βόμβα» εξερράγη στην Χαριλάου Τρικούπη και όχι στην Κουμουνδούρου. Αλλά το ωστικό κύμα διαπέρασε συνολικά τον φλοιό που συγκροτεί τον χώρο αυτό από το ΠΑΣΟΚ έως τη Νέα Αριστερά.

Η πρώτη παρατήρηση είναι ψυχιατρικού ενδιαφέροντος. Είναι συγκλονιστική η εικόνα να καταμετρώνται τόσες πολλές υποψηφιότητες για το αξίωμα του ηγέτη σε έναν καθ’ όλα υποθετικό, ακόμα, ηγετικό θώκο, όταν η όποια διαδικασία ενωτικής συγκρότησης ενός πολιτικού μετώπου αποτελεί και θα αποτελεί, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, το απόλυτο ζητούμενο.

Η τόσο άμεση και χωρίς προσχήματα αμφισβήτηση του Νίκου Ανδρουλάκη ενεργοποίησε αυτόματα τα ηγετικά ανακλαστικά όλων όσοι τρέφουν την αυταπάτη πως τους ανήκει δικαιωματικά ή κληρονομικά η θέση του αρχηγού.

Το σύστημα ΠΑΣΟΚ κατέδειξε εντός 48 ωρών το πόσο ευάλωτος είναι ο μηχανισμός συγκρότησής του μετά τη σεξπηρικής διάστασης εξαναγκαστική ανθρωποθυσία, τότε στις ημέρες της μεγάλης σύγχυσης και της αδιαχείριστης οργής μπροστά στην αναπόφευκτη πτώχευση

Ήταν τόσο κωμική, τόσο «καρτούν», η ευθυγράμμιση των εξωπλανητών του κεντροαριστερού σύμπαντος σε παράλληλες τροχιές διεκδίκησης του πρώτου ρόλου. Ο πολύς Στέφανος, ο οποίος δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τον εαυτό του παρά μόνον ως πρωταγωνιστή, ανεξάρτητα από το ειδικό βάρος του ρόλου αυτού. Τα μόνιμα εξαπτέρυγα της Χαριλάου Τρικούπη από τη Μεσσηνία και την Αρκαδία έως τα ενδότερα των έσω μιας, κατά τα άλλα, καθημαγμένης παράταξης. Ο Νίκος Ανδρουλάκης να υιοθετεί επιχείρηση διάσωσής του θωρακιζόμενος πίσω από την κομματική γραφειοκρατία και, βεβαίως, την απειλή περί διαγραφών. Το σύστημα ΠΑΣΟΚ κατέδειξε εντός 48 ωρών το πόσο ευάλωτος είναι ο μηχανισμός συγκρότησής του μετά τη σεξπηρικής διάστασης εξαναγκαστική ανθρωποθυσία, τότε στις ημέρες της μεγάλης σύγχυσης και της αδιαχείριστης οργής μπροστά στην αναπόφευκτη πτώχευση. Από τότε, ο καθένας ή ο «κανένας» θα μπορούσε να φαντασιώνεται ρόλο ηγέτη πάνω από τα ερείπια.

Αυτά ως προς την ψυχιατρική διάσταση. Διότι ως προς τις πολιτικές προεκτάσεις αυτής της υπαρξιακής πλέον κρίσης της Κεντροαριστεράς - Αριστεράς εκτός ΚΚΕ (η τελευταία αυτή αναφορά είναι χρήσιμη για την πολιτική χωροταξία), υπήρξαν δύο γεγονότα σημειολογικής σημασίας. Το πρώτο, αν και εξωελλαδικής προέλευσης, η συγκρότηση «Λαϊκού Μετώπου» στη Γαλλία λειτουργεί πολλαπλασιαστικά και υπερεθνικά σε μια Ευρώπη σπαρασσόμενη και με γενικευμένη τάση αυτοχειρίας. Μια, έστω και φευγαλέα, ματιά στο απαράδεκτο πολιτικό παζάρι για το οφίκια στον αδιαφανή γραφειοκρατικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο βρίσκεται εν εξελίξει, θα έπειθε κάθε νοήμονα πολίτη πως η γραφειοκρατική ελίτ των Βρυξελλών κινείται για να διαδώσει τα κεκτημένα της εξουσίας της και όχι για να διαχειριστεί τη μείζονα κρίση αναξιοπιστίας και πολιτικής αναποτελεσματικότητας που την κατατρέχει. Με έναν πόλεμο στο ανατολικό υπογάστριό της και την ακροδεξιά άνοδο να προϊδεάζει για το πολιτικό «μη μέλλον» της Ευρώπης, η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία παραπέμπει στις τελευταίες στιγμές παρακμής και αποσύνθεσης της Ρώμης.

Η απόφαση του Εμμανουέλ Μακρόν να ενεργοποιήσει το σύνολο των πολιτικών δαιμόνων προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές προκάλεσε τη διαμόρφωση πολιτικού χάους στα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ατμομηχανής. Εντούτοις, η πραγματική απειλή που συνιστά για τη Γαλλία το ενδεχόμενο σχηματισμού ακροδεξιάς κυβέρνησης στο Παρίσι μετεκλογικά, κινητοποίησε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας και ενεργοποίησε ιστορικά ανακλαστικά που θεωρούνταν αδρανή.

Ο Αλέξης Τσίπρας, προφανώς συνειδητά και απολύτως συντονισμένα, εμφανίζεται στο προσκήνιο με μια εξωστρεφή πολιτική εκδήλωση, αλλά με χαρακτηριστικά συσπείρωσης ενός χώρου που αναμφισβήτητα «έχει φθάσει στον πάτο του κεντροαριστερού βαρελιού»

Ένα δεύτερο γεγονός που αφορά τις εσωτερικές εξελίξεις και εμπεριέχει και εξωγενή χαρακτηριστικά ήταν το συνέδριο του Ιδρύματος Αλέξη Τσίπρα. Η εκδήλωση αυτή εξελίχθηκε εκ των πραγμάτων σε μια κεντροαριστερή σύναξη όλου του συγκεκριμένου πολιτικού τόξου. Προφανώς και αυτός ήταν ο πραγματικός στόχος του εγχειρήματος ολικής επαναφοράς του Αλέξη Τσίπρα. Ήταν αυτός ο οποίος, ως Ηρόστρατος, πυρπόλησε την Κουμουνδούρου υιοθετώντας τον Κασσελάκη και όχι ως «ιστορικό λάθος», όπως επικαλούνται εσχάτως μέλη του περιβάλλοντός του σε μια προσπάθεια επεξήγησης των ανεξήγητων και απόδοσης ελαφρυντικών, αλλά όλα αυτά εκ των υστέρων. Ο Αλέξης Τσίπρας, προφανώς συνειδητά και απολύτως συντονισμένα, εμφανίζεται στο προσκήνιο με μια εξωστρεφή πολιτική εκδήλωση, αλλά με χαρακτηριστικά συσπείρωσης ενός χώρου που αναμφισβήτητα «έχει φθάσει στον πάτο του κεντροαριστερού βαρελιού».

Ως άπειρος πολιτικός τουρίστας, ο Στέφανος Κασσελάκης επανέλαβε για άλλη μια φορά τη γνωστή χορογραφία του «εντός, εκτός και επί τα αυτά» προσερχόμενος (δις) στην εκδήλωση Τσίπρα, αλλά με παράλληλες δηλώσεις πως θα διεκδικήσει αυτός (αλίμονο) την αρχηγία ενός ακόμα ανύπαρκτου ενωτικού σχήματος. Επιπόλαια ασυντόνιστος με την πραγματικότητα, πάσχει προκειμένου να «υπάρχει τηλεοπτικά». Προφανώς έχει πειστεί πως είναι και η μοναδική δραστηριότητα την οποία δύναται να διαχειριστεί με προοπτικές επιτυχίας.

Η εκδήλωση του Ιδρύματος Αλέξη Τσίπρα συνέπεσε χρονικά με την έναρξη των πρώτων εμφύλιων συγκρούσεων εμπροσθοφυλακής σε αυτόν τον πολιτικά όμορο χώρο. Προφανώς όλες αυτές οι λεπτομέρειες είχαν συζητηθεί. Η επιλογή των προσκεκλημένων αποδεδειγμένα αποτελεί επιτομή σωστής πολιτικής διαχείρισης. Οι πολιτικές «πάσες» προς τον Γιώργο Παπανδρέου, η ενωτική διεθνώς παρουσία του Φρανσουά Ολάντ, αλλά και η διά χειρός των πρωταγωνιστών της ολική επαναφορά της Συμφωνίας των Πρεσπών ως δείγμα συνετής και συνεπούς άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Τώρα που ευθυγραμμίζεται με το αυτονόητο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά όχι αναγκαστικά οι πολιτικοί υφιστάμενοί του όπως κατέδειξε η, μάλλον, burlesque εμφάνιση της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διαβαλκανική Συνδιάσκεψη των Σκοπίων προ ημερών.

Είναι, λοιπόν, διατεθειμένος ο Αλέξης Τσίπρας να υπερκεράσει τον Ηρόστρατο και, μετά τον εμπρησμό της Κουμουνδούρου, να διεκδικήσει τα σκήπτρα του «διασώστη» της Κεντροαριστεράς διεμβολίζοντας ταυτόχρονα το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ και οικειοποιούμενος το μοναχικό μικρο-όρυγμα της Νέας Αριστεράς;

Ο Σουν Τζου είχε καταλήξει εδώ και αιώνες πως «Όλος ο πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση». Αν, λοιπόν, ο πόλεμος είναι μια εκδοχή της πολιτικής, τότε η παραπλάνηση είναι το απαραίτητο «καρύκευμα» στην πολιτική. Τα αποφθέγματα του Σουν Τζου διδάσκονται, αλλά σχεδόν ποτέ οι διδασκόμενοι δεν τα ακολουθούν. Ο λόγος είναι απλός. Χρειάζεται χρόνος για να καταδειχθεί η σοφία του αποφθέγματος ενός πασίγνωστου πολεμιστή. Η έννοια του χρόνου είναι ανύπαρκτη στη σύγχρονη πολιτική.

Αυτήν την περίοδο οι παρασκηνιακές διεργασίες είναι πυκνές στο βασίλειο της Κεντροαριστεράς, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι εκδηλώσεις με χαρακτήρα πολιτικών καλλιστείων στις γνωστές πασαρέλες των τηλεοπτικών εκπομπών. Με δεδομένη την πολιτική κρίση η οποία ενέσκηψε στη Γαλλία και τη Γερμανία, την αναπόφευκτη αλλά σημειολογικά σημαντική ολική επαναφορά των Εργατικών στη Μεγάλη Βρετανία και τη σαφή τάση των ευρωπαϊκών χωρών να εμπλακούν σε παρατεταμένη περίοδο «Οικονομίας Πολέμου», καμία κοινωνία δεν θα απολαύσει καθεστώς απυρόβλητου στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Αυτή η παρατεταμένη «ρευστότητα» καταλήγει σχεδόν αναπόφευκτα σε επανειλημμένες εκλογικές αναμετρήσεις με ζητούμενο τη σταθερότητα, η οποία δεν είναι συχνά παρούσα στο ραντεβού της κάλπης. Η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση, ούτε και το εγχείρημα οικοδόμησης πολιτικών μετώπων θα παραμείνει ως αποκλειστικό χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών κοινωνιών. «Οι ευκαιρίες πολλαπλασιάζονται καθώς τις αρπάζουμε», επιμένει ο Σουν Τζου!

*Ο όρος Herostratic fame δηλώνει τη «δόξα με κάθε μέσο».