Παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον την προσπάθεια του Σταύρου Θεοδωράκη για τη δημιουργία του νέου, που θα αντικαταστήσει το παλιό. Θεωρώ σημαντικό το εγχείρημα, πλην όμως δεν με πείθει ο τρόπος με τον οποίον αυτή παρουσιάζεται στην κοινωνία. Αντιγράφω από την ιστοσελίδα μίας εκ των επιφανέστερων πολιτικών που διαθέτει η χώρα μας, «Το παλιό πεθαίνει, το νέο γεννιέται. Με γνώση, εμπειρία και νεανική ορμή, να τολμήσουμε μια νέα αρχή για την Ελλάδα μας. Ο Αντόνιο Γκράμσι έλεγε ότι ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος πασχίζει να γεννηθεί … τώρα είναι η εποχή των τεράτων. Η εποχή των τεράτων –ο ορισμός που ο Γκράμσι δίνει στον όρο «κρίση»– οριοθετείται ανάμεσα στο θάνατο του παλιού και στη γέννηση του καινούργιου. Είναι το λεγόμενο κενό εξουσίας, σκοπού, νοήματος, οράματος. Είναι η εποχή που η Ελλάδα ζει σήμερα, η εποχή που η Ελλάδα αλλάζει».
Το νέο, όμως, δεν θα είναι παράγωγο παρθενογένεσης ή αποκλειστικά και μόνον πολιτών που δεν είχαν έως πρότινος ασχοληθεί με την πολιτική, αλλά συσπείρωσης όλων των υγειών στοιχείων, που χαρακτηρίζονται από εμπειρία, εντιμότητα, ικανότητα και αποτελεσματικότητα, με πολίτες που έχουν όραμα, φρεσκάδα στη σκέψη και καινοτόμες προτάσεις για μεταρρυθμίσεις. Από την προσπάθεια δεν περισσεύουν πολίτες, οι οποίοι διετέλεσαν υπουργοί, βουλευτές ή πολιτευτές έως πρότινος. Το νέο δεν χαρακτηρίζεται από αποκήρυξη του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος και από δηλώσεις, συχνά άνευ περιεχομένου, περί αποκλεισμού των πολιτικών.
Στην ομιλία του στη Θεσσαλονίκη ο ΣΘ αναφέρθηκε, πρωτίστως, στην μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης. Με τις θέσεις του συμφωνεί κάθε προοδευτικός πολίτης. Αναφέρθηκε και στην «ανεργία, την μαύρη εργασία, τα λουκέτα, τα χωράφια που εγκαταλείπονται, τους επιστήμονες που ψάχνουν μεροκάματα στην Αλβανία ή την Ολλανδία, τα διαλυμένα νοσοκομεία και πανεπιστήμια». Πράγματι έτσι είναι. Οι διαπιστώσεις, όμως, δεν αρκούν. Το νέο, για να είναι πειστικό, θα πρέπει να είναι και τεκμηριωμένο. Το νέο οφείλει να ανιχνεύσει τα αίτια αυτής της παρακμής και να παρουσιάσει τεκμηριωμένες προτάσεις, που θα καθορίσουν τους επόμενους στόχους.
Μία από τις κύριες αιτίες της διαπιστωμένης κατάρρευσης της κοινωνικής και οικονομικής ζωής είναι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, που έχει την αφετηρία του στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Κατά τη διάρκεια της θητείας της Άννας Διαμαντοπούλου στο υπουργείο παιδείας (Οκτώβριος 2009-Φεβρουάριος 2012) πραγματοποιήθηκαν και προγραμματίσθηκαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την άρση των αβελτηριών και των παραλείψεων δεκαετιών. Σε μία σειρά άρθρων, που έχουν δημοσιευθεί στα ΝΕΑ και στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ή έχουν αναρτηθεί στους ιστότοπους www.athensvoice.gr και www.todiktio.eu, αναφέρω ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται επειγόντως μεταρρυθμίσεις στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος. Η επαναφορά των προτύπων πειραματικών σχολείων, στα οποία θα εισέρχονται μαθητές μετά από εξετάσεις και θα διατηρείται η μαθητεία τους σε αυτά, ανάλογα με τις επιδόσεις τους, η συγχώνευση Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και ερευνητικών κέντρων για τη δημιουργία ιδρυμάτων με κρίσιμη μάζα επιστημόνων και σαφή προσανατολισμό στην αριστεία και στην καινοτομία, η ενθάρρυνση των νέων να σπουδάζουν σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, αντί να συνωστίζονται σε πανεπιστημιακά τμήματα, και η σύνδεση όλων αυτών με την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα είναι μονόδρομος. Η αποτυχία της Κυβέρνησης να στηρίξει ή υλοποιήσει αυτές τις αλλαγές, αλλά και η δηλωμένη αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ σε μεταρρυθμίσεις φέρνουν στο προσκήνιο την υποχρέωση του νέου, που κυοφορείται, να σχεδιάσει, να αφομοιώσει υπάρχουσες μελέτες και να προτείνει μεταρρυθμίσεις στην Εκπαίδευση.
Οι μονοψήφιοι αριθμοί εισαχθέντων σε ορισμένα τμήματα ΤΕΙ, αλλά και τα μικρά ποσοστά αποφοίτησης μαρτυρούν την αποτυχία του Σχεδίου ΑΘΗΝΑ, αλλά και την απερισκεψία με την οποία έγινε η αύξηση των εισακτέων στα ΑΕΙ κατά 21,43% (70.305 για το 2014 έναντι 57.895 το 2013). Μόλις προχθές πληροφορηθήκαμε με έκπληξη ότι το Υπουργείο Παιδείας, αντί της χωροταξικής αναδιάταξης των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων, σχεδιάζει την ίδρυση νέου ερευνητικού κέντρου με έδρα την Κομοτηνή και ινστιτούτα διάσπαρτα σε όλη τη Θράκη (Κομοτηνή, Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα). Μήπως αυτό έχει σχέση με την εκλογική περιφέρεια του υφυπουργού;
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Global Competitiveness Report 2013-14, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 91η θέση μεταξύ 148 χωρών, όσον αφορά στην ανταγωνιστικότητα, παραμένοντας στην τελευταία θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών, ενώ η Τουρκία στην 44η θέση και η Πορτογαλία στην 51η θέση. Ειδικά στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση στην διαθεσιμότητα επιστημόνων και μηχανικών, αλλά στην 117η θέση στην καινοτομικές δυνατότητες και στην 119η θέση στην διασύνδεση και συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και παραγωγικών επιχειρήσεων.
Οι μεταρρυθμίσεις και η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου των πολιτών δεν επιτυγχάνεται με την συσσώρευση δεκάδων χιλιάδων νέων ανθρώπων στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ και την ίδρυση νέων ερευνητικών ινστιτούτων για την ικανοποίηση της εκλογικής πελατείας. Έχουμε σχεδιάσει μία κοινωνία, στην οποία σχεδόν 1 στους 30 πολίτες θα έχει εκπαιδευτεί ως μηχανικός, όταν στις προηγμένες χώρες η αναλογία είναι σχεδόν 1 ανά 400 κατοίκους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τους νομικούς, τους γιατρούς και τους θετικούς επιστήμονες. Αυτή είναι και μία από τις αιτίες που οι μηχανικοί, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι επιστήμονες δεν βρίσκουν εργασία στη χώρα μας και την αναζητούν σε τρίτες χώρες. Η Ελλάδα δεν μπορεί να συντηρεί (τόσο οικονομικά όσο και με στελεχικό δυναμικό) 22 πανεπιστήμια και 14 ΤΕΙ με 500 Τμήματα σε 69 πόλεις, όπως δεν μπορεί να διατηρεί στην Ανωτάτη Εκπαίδευση τμήματα που θα έπρεπε να εντάσσονται στην επαγγελματική διετή κατάρτιση. Η πολιτική αυτή εκμαυλίζει τις τοπικές κοινωνίες και απενεργοποιεί ολόκληρες γενιές νέων ανθρώπων, απονέμοντάς τους άχρηστα ή άνευ περιεχομένου πτυχία.
Εν μέσω της πρωτοφανούς κρίσης για τη χώρα μας, φαίνεται πως χάνουμε το καράβι της Μεταρρύθμισης στην Εκπαίδευση, που θα είχε μεσοπρόθεσμη συνέπεια η μεν ανάπτυξη να έχει σταθερά ανοδική πορεία η δε ανεργία σταθερά καθοδική πορεία. Η υπονόμευση του νομοθετημένου ή έτοιμου για νομοθέτηση έργου της Άννας Διαμαντοπούλου για τον ορθολογικό χωροταξικό επανασχεδιασμό της ανωτάτης εκπαίδευσης (άρθρο 8, ν.4009/2011), την αναμόρφωση της τεχνικής εκπαίδευσης και την ανακατανομή των εισακτέων στην Μεταλυκειακή Εκπαίδευση επέφερε στασιμότητα στην μεταρρυθμιστική πορεία. Η κρίση έπρεπε να μας οδηγήσει σε βαθιές τομές. Η απογοήτευση εντείνεται περισσότερο, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για κατάργηση του νόμου 4009/2011, επαναφορά της φοιτητικής συμμετοχής στην εκλογή πανεπιστημιακών οργάνων, κατάργηση των χρονικών ορίων φοίτησης (υποβληθέν νομοσχέδιο από 9/2012), είσοδο όλων από το Λύκειο στην Ανωτάτη Εκπαίδευση (Θ. Φωτίου 8/2014) και, ασχέτως οικογενειακού εισοδήματος, δωρεάν σίτιση και στέγαση στους φοιτητές και σπουδαστές και σίτιση στους μαθητές (Θ. Φωτίου 10/2014) με ετήσιο κόστος άνω των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Εάν ο Σ. Θεοδωράκης πιστεύει στις ανωτέρω αναφερόμενες βαθιές τομές, δεν έχει παρά να γίνει πιο συγκεκριμένος στον πολιτικό λόγο του και να πει τα πράγματα με το όνομά τους. Εάν όμως συνεχίσει να αποφεύγει το πολιτικό κόστος σε θέματα, όπως τα ανωτέρω, τότε το εγχείρημά του θα μας αφήσει αδιάφορους.
15°
