Σύγχρονος Πατριωτισμός

Με Ενοχλεί

Με ενοχλεί το μονοπώλιο του πατριωτισμού.

Με ενοχλεί η αποστροφή που νιώθουν ορισμένοι όταν ακούν τη λέξη.

Με ενοχλεί η ταύτισή του με τον εθνικισμό.

Με ενοχλεί ότι για κάποιους ακούω, σήμερα ακόμη, τις λέξεις «έχω ερωτηματικά».

Πέρασε ή δεν πέρασε ακόμη η εποχή της «εθνικοφροσύνης»;

Μα την αλήθεια, από ποιον να ζητήσω το πιστοποιητικό σήμερα;

Άλλο πατριωτισμός και άλλο κομματικός οπαδισμός.

Αυτόν τον οπαδισμό αναζητούν να επιβάλλουν. Γιατι έτσι η υποταγή είναι ευκολότερη. Η υποταγή στο κόμμα.

Πατριωτισμός - Εθνικισμός

Για ορισμένους η ταύτιση με τον εθνικισμό είναι συνειδητή, σκόπιμη και ηθελημένη.

Για κάποιους είναι αποτέλεσμα σύγχυσης. Για τους πολλούς, όμως,  είναι μια αδόκιμη ταύτιση.

Σε μια εποχή μάλιστα που χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά να τον ερμηνεύσουμε και να τον οριοθετήσουμε. Όχι μόνο να τον ερμηνεύσουμε, αλλά να τον αγκαλιάσουμε. Να τον πιστέψουμε.

Εντός συνόρων και χωρίς τη αυτή τη φορά να κοιτάμε αναγκαστικά τους άλλους προς ανατολάς η προς βορρά για να αυτοπροσδιορισθούμε σαν πατριώτες.

Σήμερα νιώθω την ανάγκη να προσπαθάσω να εξηγάσω γιατί ο πατριώτης-πολίτης είναι ο αναγκαίος, ο απαραίτητος πολίτης στη σημερινή Ελλάδα.

Ναι, ο σύγχρονος πατριωτισμός χρειάζεται περισσσότερο από ποτέ στη χάρα που γέννησε τη λέξη, την έννοια.

Στη χώρα όμως, όπου ακόμη και σήμερα, ο πατριωτισμός ταυτίζεται βέβηλα με τον εθνικισμό.

Ο σύγχρονος Αισχύλος

Διαβάζω ξανά τους Πέρσες.

Το μεγαλείο της Δημοκρατίας των ελεύθερων πολιτών, απέναντι στις μυριάδες των ανελεύθερων Περσών.

Οι Έλληνες δεν είχαν «επώνυμους». Κανένας, μα κανένας στρατηγός τους δεν μνημονεύεται. Ούτε καν ο Θεμιστοκλής.

Ατέλειωτα όμως τα ονόματα στρατηγών και αυλικών και συμβούλων του Ξέρξη. Όλοι χάθηκαν.

Νιώθω όμως σήμερα ότι το κορυφαίο έργο του Αισχύλου, η μητέρα όλων των τραγωδιών για μένα, αφορά μόνο στους Έλληνες.

Νικητές και ηττημένοι είναι μόνο οι Έλληνες.

Ο αγγελιοφόρος εξηγεί την ήττα. Μιλά για τον κομπασμό, τη χλιδή και την έπαρση. Το λάθος.

Μιλά για εκείνους που έκαναν λάθη στον σχεδιασμό του μακρινού τους ταξιδιού, που ανοίχτηκαν έξω από τα νερά τους. Για εκείνους που τόλμησαν να τα βάλουν με τα στοιχεία της φύσης και τον θεό με τη ζεύξη του Ελλησπόντου.

Για τον σημερινό Αισχύλο ναι, είμαι σίγουρος δεν υπάρχουν πια Πέρσες.

Είμαστε μόνοι μας απέναντι στη συνείδησή μας.

Αλήθεια, ο σύγχρονος Αισχύλος τι λόγια θα έβαζε σήμερα στο στόμα του Αγγελιοφόρου, όταν φέρνει εκείνος τα άσχημα νέα στη βασίλισσα Ατόσσα;

Αλήθεια, πού είναι σήμερα ο Ξέρξης για να αναλάβει τις ευθύνες του;

Ο Αισχύλος δεν θα μπορούσε να διανοηθεί τον υπαίτιο της καταστροφής και της συμφοράς να εμφανίζεται με έπαρση ή να προσπαθεί να δικαιολογηθεί.

Στη σκηνή εμφανίζεται κουρελιασμένος, ψυχικά και σωματικά. Χωρίς βέλη. Με άδεια τη φαρέτρα.

Ένας ταπεινωμένος βασιλιάς. Ένας ταπεινωμένος ηγέτης.

Δεν τόλμησε ο Ξέρξης να πει «οι άλλοι φταίνε» ή «αισθάνομαι δικαιωμένος».

Έπαρση, παραίσθηση της δύναμης, αλαζονεία, απληστία, πνεύμα υποταγμένο και όχι ελεύθερον.

Αυτό τιμωρήθηκε στην τραγωδία του Αισχύλου.

Δημοκρατία και πατρίδα

Η Δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει αν όλοι δεν νιώθουν ελεύθεροι, ίσοι και υπεύθυνοι.

Δεν είναι απλά το πολιτικό σύστημα που στηρίζεται στις ελεύθερες εκλογές και στην λειτουργία πολλών κομμάτων.

Δημοκρατία σημαίνει ο καθένας να νιώθει, να πιστεύει, ότι μπορεί μόνος του, με την ψήφο του, με την ελευθερία της επιλογής του, να αλλάξει την πορεία της πατρίδας του.

Να άλλη μια λέξη που τόσο ταλαιπωρήθηκε αυτά τα χρόνια. Πόσοι δεν ομιλούν στο όνομά της και πόσοι δεν τηνχρησιμοποιούν καταχρηστικά;

Ένα ρητορικό ερώτημα: αν όλα αυτά γίνονται σήμερα για την σωτηρία της Πατρίδας, τότε τι έγινε και τι δεν έγινε για να μη xρειάζεται σάμερα να τη σώσουμε;

O Πέρσης Ξέρξης ανέλαβε την ευθύνη. Ο Έλληνας Ξέρξης; Δηλαδή εσύ, εγώ, ο άλλος, οι άλλοι;

«Έχουμε δικαιωθεί από τις εξελίξεις».

Ναι, επιστρέφουμε δικαιωμένοι. Είχαμε σχέδιο. Η εκστρατεία έγινε βάσει σχεδίου.

Άλλοι οι υπαίτιοι για τη συμφορά. Όλοι οι άλλοι εκτός απο μένα, εκτός από μας.

Πατριώτης δεν είναι μόνο αυτός που είναι έτοιμος και πρόθυμος να σώσει.

Είναι πιο πολύ αυτός που δρα, που ενεργεί για να μην έχει η Πατρίδα του ανάγκη να σωθεί.

Ναι, αυτός δικαιώνεται. Ποιος είναι; Πού πολέμησε; Ποιον νίκησε στη δική του Σαλαμίνα; Αυτόν περιμένω να ακούσω από τον Αγγελιοφόρο.

Ο σημερινός πατριωτισμός

Δεν έχω ορισμό. Δυσκολεύομαι να τον περιγράψω.

Γράφω τις σκέψεις μου, έτσι όπως μου έρχονται. Να πώς θα ήθελα να τον αναγνωρίσω και να τον χαιρετίσω:

Η ανάληψη της ευθύνης για εκεί που βρεθήκαμε.

Σήμερα, τώρα, όχι πριν 2.500 χρόνια. Ναι, τότε ήσαν πατριώτες. Με τους δικούς τους όρους και τους δικούς τους όρκους.

Δεν αρκεί να γιορτάζουμε τη Σαλαμίνα και τον Μαραθώνα.

Η πρόταξη του συλλογικού συμφέροντος αντί του προσωπικού, του παραταξιακού, του κομματικού.

Δημοκρατία των ίσων ευκαιριών στην παιδεία, στην υγεία, στην εργασία, στη ζωή.

Δημοκρατία των ίσων ευκαιριών στη Δικαιοσύνη, απέναντι στο νόμο και στις συνέπειές του, στην εφαρμογή του.

Δημοκρατία των αρίστων και όχι των αρεστών.

Πιστεύει κανείς σήμερα ότι αυτή την Δημοκρατία την έχουμε η ότι έστω θα την κατακτήσουμε;

Πιστεύω στον πατριωτισμό της δύσκολης μάχης. Τον πατριωτισμό που αναγνωρίζει τα λάθη του και χρησιμοποιεί την αλήθεια για να τα διορθώσει.

Με ενοχλεί τώρα περισσότερο από ποτέ να ακούω τόσα άδεια λόγια περί Πατρίδας.

Μα εκείνοι λένε ότι δικαιώθηκαν. Και εμείς οι πολλοί ότι θα δικαιωθούμε.

Αυτός είναι ο πατριωτισμός της πλειοδοσίας των ολίγων.

Αυτός κυριαρχεί και σήμερα.

Να γιατί συνεχίζω να αναζητώ το σύγχρονο πατριωτισμό. Εντός των συνόρων.

Τον αναζητώ σε μια κοινωνία ελεύθερων να σκεφθούν, να αποφασίσουν και να δράσουν πολιτών.

Τον αναζητώ στην κοινωνία του υπεύθυνου πολίτη, του πολίτη που λογοδοτεί και απαιτεί να λογοδοτούν και εκείνοι.

Τον αναζητώ σε εκείνους που παρεμβάλλονται μεταξύ του πολίτη και των Θεσμών. Σε εκείνους που με αντιπροσωπεύουν, χωρίς να με εκπροσωπούν.