3+3 λόγοι που δείχνουν ένα πολύ καλό φθινόπωρο και χειμώνα

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, η ελληνική κοινή γνώμη κατακλύζεται από εκτιμήσεις ότι επίκειται ένα «θερμό» πολιτικά φθινόπωρο, το οποίο θα επακολουθήσει ένας ακόμα πιο «θερμός» χειμώνας.

Τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι εκτιμήσεις αυτές διαψεύστηκαν. Το ίδιο εκτιμώ ότι θα διαψευστούν και φέτος, κι αυτό γιατί το γενικότερο περιβάλλον της ελληνικής οικονομίας είναι συγκριτικά καλύτερο από τις προηγούμενες χρονιές της ύφεσης.

Το διεθνές περιβάλλον

Στηρίζω τις παραπάνω εκτιμήσεις σε τρείς ευνοϊκούς εξωτερικούς παράγοντες, οι οποίοι υποβοηθούν στην επανεκκίνηση της οικονομίας:

1. Υποτίμηση του ευρώ. Όσο βελτιώνεται η αμερικανική οικονομία, τόσο συνεχίζεται η μείωση του μηνιαίου προγράμματος παροχής ρευστότητας (tapering), και τόσο προσεγγίζουμε χρονικά προς το σημείο που θα ξεκινήσει η άνοδος των επιτοκίων δολαρίου.

Αυτή η προοπτική, αυξάνει την ελκυστικότητα των επενδύσεων σε δολάριο και υποβοηθά τη σταδιακή διολίσθηση του ευρώ, σε επίπεδα κοντά ή περί το 1,30 (από τα υψηλά του έτους που είχε ανατιμηθεί περί το 1,39).

Η υποτίμηση του ευρώ, σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές αλλαγές και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των ελληνικών ιδιωτικών επιχειρήσεων, αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων & υπηρεσιών, και διευκολύνει την αύξηση των εξαγωγών, του εξωτερικού τουρισμού και του δείκτη κύκλου εργασιών της ελληνικής βιομηχανίας και μεταποίησης.

2. Γεωπολιτικές εξελίξεις. Οι κρίσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, ισχυροποιούν το γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας στην περιοχή. Και αυτό γιατί η Ελλάδα είναι η χώρα του ευρώ και του ΝΑΤΟ με τη μεγαλύτερη εγγύτητα στο «θέατρο των επιχειρήσεων».

Ένα κρίσιμο θέμα αφορά την επίδραση των γεωπολιτικών αναταραχών στις τιμές της ενέργειας (πετρέλαιο & φυσικό αέριο). Μέχρι στιγμής, οι τιμές ενέργειας δεν έχουν αυξηθεί κι αυτό δικαιολογείται από την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων ανά τον κόσμο, τα οποία έχουν μειώσει το ρόλο του ΟΠΕΚ και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Η κατάσταση στις τιμές πετρελαίου μπορεί να αλλάξει εάν η γεωπολιτική αναταραχή επεκταθεί στη Σαουδική Αραβία ή τα εμιράτα του κόλπου.

Σε γενικές γραμμές, οι γεωπολιτικές αναταραχές διευκολύνουν τη διολίσθηση του ευρώ αλλά δημιουργούν προβλήματα σε τμήματα των εξαγωγών και του εξωτερικού τουρισμού (Ρωσία).

Ταυτόχρονα όμως, εντείνουν τη μετακίνηση κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και αναδεικνύουν την Ελλάδα ως παράγοντα σταθερότητας και σημαντικό επενδυτικό προορισμό στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, & Μέσης Ανατολής (safe heaven).

Αυτό αποδεικνύεται κι από το γεγονός ότι, κατά το 1ο εξάμηνο του 2014 διαπιστώνεται αύξηση των ξένων άμεσων επενδύσεων στο ύψος των 935,8 εκατ. ευρώ (από 256,3 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα του 2013). Επίσης, παρατηρείται, σημαντική εισροή ξένων κεφαλαίων για επενδύσεις σε ελληνικές μετοχές και ομόλογα ύψους 4,5 δις ευρώ, ενώ πέρσι το αντίστοιχο ποσό ήταν αρνητικό (-7,4 δις ευρώ δηλ εκροές).

3. Η ώρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η γενικότερη επιβράδυνση της μεταποιητικής και βιομηχανικής δραστηριότητας που παρατηρείται στην Ευρώπη κατά το μήνα Αύγουστο, αυξάνει την πίεση προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να λάβει περισσότερες πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση παροχής ρευστότητας προς την ευρωπαϊκή οικονομία.

Με λίγα λόγια, από τη στιγμή που τα συμβατικά όπλα παροχής ρευστότητας μέσω της μείωσης των επιτοκίων έχουν εξαντληθεί, πλησιάζει η ώρα για τη χρήση των μη συμβατικών όπλων, στην ίδια κατεύθυνση με αυτή που κινήθηκε η Κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), φυσικά προσαρμοσμένων στις ευρωπαϊκές ιδιαιτερότητες. Αυτή η εξέλιξη, διευκολύνει την διολίσθηση του ευρώ (θετικό για εξαγωγές, τουρισμό και παραγωγή) και δημιουργεί ένα ιδιαίτερα θετικό περιβάλλον και για το κρίσιμο θέμα της διαπραγμάτευσης του χρέους, στο βαθμό βέβαια που η ελληνική πλευρά τηρήσει τα συμφωνηθέντα και διατηρήσει την πολιτική σταθερότητα.

Η ελληνική οικονομία

Οι παραπάνω εξελίξεις βρίσκουν την ελληνική πλευρά σε ένα πολύ καλό σημείο. Πιο συγκεκριμένα, έχουν εξισορροπηθεί οι ανισορροπίες που δημιούργησαν την κρίση χρέους, (δημοσιονομικά ελλείμματα, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) κι έχει καλυφθεί σημαντικό έδαφος σε σχέση με την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος και την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας του.

Με βάση τα παραπάνω, τα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι από το 2ο τρίμηνο του 2014, έχουμε εισέρθει στον ενάρετο κύκλο της οικονομικής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, ανακοινώθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν του 2ου τριμήνου του 2014 μειώθηκε κατά -0,2% σε ετήσια βάση. Επειδή, ιστορικά η πρώτη ανακοίνωση για το ΑΕΠ είναι κάπως συντηρητική, εκτιμώ ότι ο τελικός αριθμός, ο οποίος θα ανακοινωθεί το φθινόπωρο, θα είναι θετικός. Είναι αυτό αρκετό για την οικονομία και κυρίως για την απασχόληση? Οπωσδήποτε όχι.

Είναι όμως και μία σειρά από επί πλέον στοιχεία, τα οποία αυξάνουν την αισιοδοξία και δείχνουν ότι η αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας, θα ενταθεί το 2ο εξάμηνο του 2014. Πιο συγκεκριμένα:

1. Το ύψος τους πρωτογενούς πλεονάσματος του κρατικού προϋπολογισμού (2,28 δις ευρώ, το οποίο είναι υψηλότερο κατά 1,5 δις ευρώ από τον προϋπολογισμό), αφήνει το περιθώριο για

- περαιτέρω αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά τους υπόλοιπους μήνες του 2014. Αυτό θα συμβεί , γιατί ιστορικά έχει καταγραφεί ότι τα δημόσια έσοδα αυξάνονται σημαντικά κατά το 2ο εξάμηνο, λόγω των πληρωμών των ετήσιων φορολογικών υποχρεώσεων, της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης (με την κατάργηση του αφορολόγητου για τους επαγγελματίες και της φορολόγησης των επιπέδων επιφανειών) και της αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας - τουρισμός / ναυτιλία / εξαγωγές ) και

-αφήνει το περιθώριο για μειώσεις της φορολογίας σε πολίτες και επιχειρήσεις καθώς και για μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις της αποπληρωμής οφειλών των προηγούμενων χρόνων.

2. Τον Ιούνιο του 2014 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα 1,4 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 53% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013, κυρίως λόγω της ανόδου του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών (τουρισμός). Αυτό σημαίνει ότι στην ελληνική οικονομία εισέρχονται περισσότερα κεφάλαια απ ότι εξέρχονται, κι αυτό θα ενταθεί κατά το 2ο εξάμηνο του 2014 (λόγω της κορύφωσης της τουριστικής περιόδου, της χαμηλής ισοτιμίας ευρώ που θα υποβοηθήσει τις εξαγωγές και τις επενδύσεις).

3. Οι επί μέρους θετικές εξελίξεις στην οικονομία αντανακλώνται στην αύξηση της δραστηριότητας στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στην παραγωγή και στις εξαγωγές, ως αποτέλεσμα των διαρθρωτικών αλλαγών και της διολίσθησης του ευρώ. Πιο συγκεκριμένα κατά τον μήνα Ιούνιο:

-ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών της Βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 10,5% σε ετήσια βάση,

-ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη μεταποιητική Βιομηχανία κατά 4,6% σε ετήσια βάση (για 2ο μήνα στη σειρά).

Επίσης, κατά το 1ο εξάμηνο του 2014 είχαμε αύξηση σε ετήσια βάση

-των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 8,26%,

-των εισπράξεων από τον τουρισμό κατά 13,4%,

-των εισπράξεων από τη ναυτιλία κατά 7,8%,

Συμπέρασμα

Κατά τη γνώμη μου, το «τσουνάμι» των παραπάνω θετικών οικονομικών εξελίξεων θα συμπαρασύρει και τις πολιτικές εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμώ ότι η κρίσιμη μάζα των βουλευτών (180) θα εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας από αυτή τη Βουλή. Επίσης, με βάση την ανυπαρξία αξιόπιστου Plan B, κατά τη γνώμη μου κανείς φιλόδοξος διεκδικητής της πρωθυπουργίας δεν επιθυμεί να έχει στην ατζέντα της ενδεχόμενης πρωθυπουργίας του, την «καυτή πατάτα» της διαπραγμάτευσης για το χρέος. Στο πλαίσιο αυτό θα προτιμήσει απλά να φθείρει την παρούσα κυβέρνηση, μέσω της αντιπολίτευσης της συμφωνίας (έστω κι αν τελικά την υπογράψει).