Η σοβαρότερη συνέπεια της αστυνομικής παραβατικότητας

Μια μέρα πριν από τη χουλιγκανική συμπεριφορά των αστυνομικών στη Νέα Σμύρνη έγραφα στο twitter και το face το book για τους αστυνομικούς που έχουν γραμμένους τους νόμους τους οποίους πληρώνονται για να επιβάλλουν. Αφορμή ήταν το συχνό θέαμα των ενστόλων που, χωρίς την επιβαλλόμενη από τον νόμο μάσκα, κάνουν τα πηγαδάκια τους αδιαφορώντας εντελώς για τα μέτρα. Αιτία ήταν η εδώ και πολλά, πάρα πολλά χρόνια εχθρική στάση των ανθρώπων της ΕΛΑΣ απέναντι στη νομιμότητα. Μια εχθρική στάση που φαίνεται από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα και που ξεκινά από παραβάσεις των μέτρων κατά της πανδημίας, περνά από συμπεριφορές που ταιριάζουν μόνο σε πορτιέρη κακόφημου νυχτερινού κλαμπ και καταλήγει σε πλήρη απραξία μπροστά στην παραβατικότητα.  

Προχτές η εχθρική στάση απέναντι στο νόμο (τους κανόνες λειτουργίας, δηλαδή, της κοινωνίας) εμφανίστηκε με τη μορφή της υπέρμετρης αστυνομικής βίας.  

Αν επρόκειτο για ένα μεμονομένο ή εντελώς σπάνιο περιστατικό ίσως να μη χρειάζοταν ν’ ασχοληθούμε περισσότερο. Μόνο που η αστυνομική παραβατικότητα είναι συνεχής και ιδιαιτέρως διαβρωτική για την κοινωνία, ακόμα περισσότερο διαβρωτική από όσο είναι η παραβατικότητα των ιδιωτών.

Γιατί η πιο βασική παρενέργεια κάθε παραβατικής συμπεριφοράς ενστόλου (κι ακόμα περισσότερο κάθε χουλιγκανικής συμπεριφοράς ενστόλου) είναι το ότι θέτει σε αμφισβήτηση το, βασικό για τη δημοκρατία και την ελευθερία, δίπτυχο «νόμος και ασφάλεια». Είναι το ότι προσφέρει την ευκαιρία στους πονηρούς (και τους αφελείς που οι πονηροί παρασύρουν) να ταυτίσουν την απαραίτητη για μια κοινωνία επιβολή του νόμου με το απολύτως αντίθετό της: την αυθαιρεσία.  

Και μπορεί οι πονηροί να υπερβάλλουν με εφηβικές κραυγές για χούντες και όργια αστυνομικής βίας, αλλά η υπερβολή τους πατάει σε μια πραγματικότητα. Πατάει πάνω στην αναμφισβήτητα προβληματική σχέση που έχει με τους κανόνες η Ελληνική Αστυνομία.

Μπορεί αυτό που έγινε στη Νέα τη Σμύρνη να μην έχει καμία σχέση με χούντα ή άγρια αστυνομοκρατία (τουλάχιστον για όποιον έχει ενηλικιωθεί και ψυχολογικά εκτός από βιολογικά) αλλά είναι η απόδειξη προβληματικής και αντιεπαγγελματικής αστυνόμευσης που κάνει εξαιρετικά δύσκολη και την οποια προσπάθεια σοβαρής επιβολής των νόμων. Κάνει δύσκολη και τη σοβαρη αστυνόμευση απο αστυνομικούς που θέλουν να επιβάλουν τον νόμο με αυστηρότητα, αλλά και επαγγελματισμό. Και χωρίς αυστηρή και επαγγελματική επιβολή των νόμων καμιά κοινωνία δεν προχωρά (αν φυσικά θέλει να προχωρήσει και δεν της αρκεί να βράζει στο άνοστο ζουμί της).

Γι’ αυτό και το τι είναι αυτός που έφαγε το ξύλο ή το ποιοι είναι και τι ζητούν αυτοί που «αυθορμήτως» βιντεοσκόπησαν ή διαδήλωσαν λίγη ώρα μετά, είναι θέματα που σίγουρα έχουν ενδιαφέρον, αλλά δεν αλλάζουν πολλά στο γιατί οι αστυνομικοί φέρθηκαν σαν χουλιγκάνοι. Αλίμονο αν οι άνδρες της ΕΛΑΣ δεν είναι έτσι εκπαιδευμενοι ωστέ να μην παρασύρονται από μια προβοκάτσια κι αλίμονο αν όταν έχουν να κάνουν με χουλιγκάνους της πολιτικής αντιδρούν κι αυτοί σαν χουλιγκάνοι, αλείφοντας βούτυρο στο ψωμί των εχθρών της κοινωνίας και της δημοκρατίας. 

Γι’ αυτό είναι επιβεβλημένο και το περιστατικό της Νέας της Σμύρνης αλλά και κάθε παραβατική συμπεριφορά αστυνομικών να αντιμετωπίζεται με αυστηρότητα. Και το ίδιο να γίνεται και όταν οι αστυνομικοί μοιάζουν απρόθυμοι να δουλέψουν.

Αλλά δεν είναι αρκετό.  

Γιατί, όπως συμβαίνει σε οργανισμούς αυστηρής ιεραρχίας, η συμπεριφορά των χαμηλόβαθμων (είτε αυτή είναι κατάχρηση εξουσίας είτε αδιαφορία) είναι αποτέλεσμα της ανοχής σ’ αυτή τη συμπεριφορά από τους υψηλόβαθμους και η ανοχή σ’ αυτή τη συμπεριφορά από τους υψηλόβαθμους είναι αποτέλεσμα της ανοχής της πολιτικής ηγεσίας. Κι αυτή η ανοχή είτε στην παραβατικότητα είτε στην απραξία πρέπει να σταματήσει.  

Αν οι κυβερνήσεις θέλουν πραγματική επαγγελματική αστυνομία, αστυνομία που θα επιβάλει τον νόμο με αυστηρότητα αλλά χωρίς συμπεριφορές πορτιέρη, στο χέρι τους είναι να τη δημιουργήσουν. Αν νομίζουν ότι βολεύονται με ερασιτέχνες που είτε βαριούνται να δουλέψουν είτε ψάχνουν ευκαιρίες να βγάλουν απωθημένα, σύντομα θα καταλάβουν πως η κατάσταση αυτή είναι πολύ λιγότερο βολική απ όσο δείχνει. Και μπράβο της.

ΥΓ Μια ακόμα απόδειξη του προβλήματος είναι τα στιγμιότυπα από τα επεισόδια μεταξύ αστυνομικών και αντιεξουσιαστών. Κάθε φορά που τα βλέπω, παρακολουθώ αστυνομικούς να βρίζουν, να κάνουν κωλοδάχτυλα, να πετάνε κι αυτοί πέτρες κι αντί να μένω με την εντύπωση ότι από τη μια πλευρά είναι οι χουλιγκάνοι της πολιτικής και από την άλλη οι εκπρόσωποι του νόμου, μένω με την εντύπωση ότι κι από τις δυο πλευρές χουλιγκάνοι είναι.

ΥΓ 2 Μια δικαιολογία που ακούω και διαβάζω συχνά είναι πως η εχθρική στάση απέναντι στους κανόνες είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της νεοελληνικής κουλτούρας γενικότερα και πως οι αστυνομικοί, ως Έλληνες, δεν μπορούν να διαφέρουν από τους υπόλοιπους.  Μόνο που οι αστυνομικοί πληρώνονται για να διαφέρουν. Και παρότι θα ήταν ανεδαφικό να περιμένει κανείς να έχουν συνολική ανοσία στο μικρόβιο της παραβατικότητας είναι απολύτως θεμιτό να υπάρχει η απαίτηση να είναι ο κλάδος ο λιγότερο παραβατικός ή τουλάχιστον να μην κονταροχτυπιέται για την πρωτιά.

 ΥΓ3 – Μετά από κάθε περιστατικό σαν κι αυτό γίνεται όλο και πιο περίεργη η αντίθεση κάποιων με τις κάμερες σε δημόσιους χώρους.

ΥΓ4 – Το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση είναι να φοβηθεί και να σταματήσει τους όποιους ελέγχους. Η προστασία από την κακή αστυνόμευση δεν μπορεί να είναι η καθόλου αστυνόμευση.