Ο δήμαρχος και οι εντυπώσεις

Σχεδόν όλοι οι συγκοινωνιολόγοι συμφωνούν ότι για να γίνουν οι πόλεις βιώσιμες θα πρέπει να περιοριστεί η κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων στο κέντρο τους. Ο αριθμός των αυτοκινήτων συνεχώς αυξάνει, ενώ οι δρόμοι παραμένουν ίδιοι. Η ενίσχυση της μετακίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι η μόνη πολιτική που μπορεί να ακολουθηθεί.

Οι περισσότερες πόλεις των ευρωπαϊκών χωρών έχουν πεζοδρομίσει το κέντρο τους . Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των πόλεων αυτών απολαμβάνουν τον δημόσιο χώρο. Στον αντίποδα, οι μεγαλουπόλεις των χωρών του τρίτου κόσμου κατακλύζονται  από τα αυτοκίνητα, που φτιάχνουν ένα χαοτικό περιβάλλον πνιγμένο στη ρύπανση.

Η διευκόλυνση της κυκλοφορίας των πεζών και των ποδηλάτων σε βάρος των αυτοκινήτων, που ξεκινά να εφαρμόζεται στο κέντρο της Αθήνας, θα ήταν μια σωστή απόφαση αν δεν γινόταν σε λάθος χρόνο.

Λόγω της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού οι αρμόδιες αρχές συνιστούν την αποφυγή της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς. Όμως η χρήση τους είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία των παρεμβάσεων. Από την μια μεριά το επίσημο κράτος ζητά να μη χρησιμοποιούμε τα ΜΜΜ και από την άλλη ο Δήμος μας λέει να τα προτιμούμε για να πετύχουν οι παρεμβάσεις.

Για να είναι εφικτός ο νέος τρόπος μετακίνησης των πολιτών απαιτείται να υπάρχουν αξιόπιστες αστικές συγκοινωνίες. Όμως, η κατάσταση στα λεωφορεία της Αθήνας δεν είναι καθόλου καλή. Λόγω της παρατεταμένης  οικονομικής  κρίσης δεν έχουν επενδύσεις την τελευταία δεκαπενταετία και τα οχήματα που κυκλοφορούν είναι από την εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο στόλος είναι γερασμένος, ενώ εκατοντάδες λεωφορεία είναι παροπλισμένα λόγω βλαβών.

Τα λεωφορεία δεν φτάνουν για να μεταφέρουν αξιοπρεπώς τους επιβάτες που έχουν σήμερα. Πώς ζητάμε να μεταφέρουν επιπλέον και εκείνους που καλούμε να αφήσουν το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο; Η σωστή σειρά θα ήταν πρώτα να έρθουν καινούρια λεωφορεία και να κυκλοφορεί στο δρόμο ο απαιτούμενος αριθμός και μετά  να μπουν εμπόδια στα ΙΧ.

Επίσης το τραμ δεν φτάνει στην πλατεία Συντάγματος, λόγω στατικών προβλημάτων στην καλυμμένη κύτη του Ιλισού ποταμού, πάνω από την οποία διέρχεται για μερικά χιλιόμετρα. Η διακοπή της συγκοινωνίας είναι προσωρινή, αλλά τα έργα πεζοδρόμησης της οδού Βασιλίσης Όλγας (ανάμεσα στο Ζάππειο και τους στύλους του Ολυμπίου Διός) έχουν καλύψει τις ράγες στη μία από τις δύο γραμμές του τραμ. Πώς μπορεί ο Δήμος από τη μία πλευρά να ζητάει ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας και από την άλλη να καταργεί μία γραμμή τραμ;

Τα παραπάνω δείχνουν μια βιασύνη, που μπορεί να δυσφημήσει τις παρεμβάσεις και να κάνει αρκετούς πολίτες επιφυλακτικούς απέναντι στην ιδέα των πεζοδρομίσεων. Η επιλογή του κατάλληλου χρόνου και εξέταση όλων των παραμέτρων είναι απαραίτητες για την επιτυχία ενός τόσο μεγάλου εγχειρήματος.

Οι επεμβάσεις που γίνονται έχουν προσωρινό-πιλοτικό χαρακτήρα για μερικούς μήνες, ώστε να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις. Λόγω της προσωρινότητας δεν γίνονται ακριβές εργασίες και γι αυτό μπορούμε να είμαστε ανεκτικοί με το αισθητικό αποτέλεσμα. Όμως οι τεράστιοι φοίνικες και οι τεράστιες ζαρντινιέρες τους δεν είναι χαμηλού κόστους. Υποτίθεται ότι αν δεν χρησιμοποιηθούν τελικά στην Πανεπιστημίου θα πάνε στις γειτονιές της πόλης, αλλά δύσκολα φαντάζεται κανείς την ανάγκη για τόσο μεγάλες μεταλλικές ζαρντινιέρες σε πλατείες στις οποίες μπορούν τα φυτά κάλλιστα να μπουν κατευθείαν στο χώμα.

Ο δήμαρχος βιάζεται. Μοιάζει να βρίσκεται σε ένα διαρκές κυνήγι εντυπώσεων. Για τις εντυπώσεις διοργάνωσε την τελετή εγκαινίων του σιντριβανιού της Ομόνοιας, παραβλέποντας τους υγειονομικούς κινδύνους. Προσχώρησε έτσι στην ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη ότι τα μέτρα προφύλαξης από τον κορωνοϊό είναι καλά μόνο για τους άλλους και οι δικές μας δραστηριότητες εξαιρούνται, λες και οι δικοί μας έχουν ανοσία.

Αλλά και η ίδια η επιλογή να καλυφθεί μεγάλο μέρος της πλατείας από ένα τεράστιο σιντριβάνι στις εντυπώσεις δείχνει να στοχεύει. Το συντριβάνι είναι πράγματι εντυπωσιακό, αλλά στην πλατεία δεν υπάρχει ούτε ένα δένδρο, ούτε ένα παγκάκι, ούτε ίχνος σκιάς. Στην μελέτη της προηγούμενης αρχής, που είχε γίνει από ομάδα καθηγητών του Πολυτεχνείου (αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων) περιελάμβανε δύο μικρότερα συντριβάνια, αλλά άφηνε χώρο και στους επισκέπτες με μοντέρνα σκίαστρα και δέντρα. (Οι δύο φωτογραφίες είναι από τη μελέτη που αγνοήθηκε)

Η Αθήνα είναι μια δύσκολη πόλη. Και είναι θετικό ότι ο δήμαρχος δείχνει κινητικότητα, παίρνει ρίσκα και δεν περιμένει να δοξαστεί μέσα από την αδράνεια, όπως έκαναν ορισμένοι προκάτοχοί του. Τελευταία έχει ξεκινήσει το πλύσιμο των δρόμων και των πεζοδρομίων και αυτό είναι μια πράξη ουσίας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Δήμος θα πρέπει να περιοριστεί στην καθαριότητα. Η πόλη έχει ανάγκη και από όραμα. Μόνο που το όραμα είναι δύσκολο και διαφέρει από το κυνήγι των εντυπώσεων. Όπως είχε γράψει και ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος «άλλο το θαύμα κι άλλο το πυροτέχνημα.