Η Πρωτοβουλία των 58 υπήρξε πρωταγωνιστής στην ανάδειξη του θέματος. Αυτό πιστεύω αναγνωρίζεται και δικαιώνει την προσπάθειά μας.
Το έφτασε μέχρι ένα ορισμένο σημείο με πολύ μεγάλη προσπάθεια, αλλά και προβλήματα και λάθη. Θα τα συζητήσουμε τον επόμενο καιρό.
Σήμερα συνεχίζει και θα συνεχίσει να είναι παρούσα με τον έναν ή άλλο τρόπο στο πολιτικό τοπίο και μετά τις ευρωεκλογές.
Ασκώντας με σαφέστερο τρόπο έναν αναγκαίο, όπως φαίνεται, από τα πράγματα ρόλο: Σταθερή δύναμη παρακίνησης για την ενότητα και την αναγέννηση της ευρύτερης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης.
Θέλω να θυμίσω ότι το αίτημα ανασυγκρότησης του χώρου δεν ήταν δεδομένο ούτε προφανές. Ισχυρά κέντρα εξουσίας και επιρροής στην κοινή γνώμη προσανατολίζονταν μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012, έστω με αμφιταλαντεύσεις, στην ενθάρρυνση ή στην αποδοχή του «μικρού δικομματισμού» ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ που φαινόταν τότε να είναι η μόνη δυνατότητα.
Η Πρωτοβουλία των 58 συνέβαλε, μαζί με άλλες δυνάμεις και πρόσωπα του χώρου, να αναδειχτεί μια άλλη προοπτική, που θα είχε ως επίκεντρο το αίτημα συγκρότησης ενός υπολογίσιμου πολιτικού Τρίτου Πόλου.
2. Τελικά αυτός ο Τρίτος Πόλος δεν στάθηκε ικανός να συγκροτηθεί ενόψει των Ευρωεκλογών.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι έπρεπε να μετατεθεί για αργότερα ο στόχος, ότι δεν ήταν πρόσφορες οι Ευρωεκλογές για αυτό.
Προσωπικά, δεν το πιστεύω. Οι Ευρωεκλογές προσέφεραν πλεονεκτήματα στο εγχείρημα.
Η Κοινή αναφορά στο ΕΣΚ και στην κοινή υποψηφιότητα Σουλτς οριοθετούσαν σαφέστερα, χειροπιαστά το χώρο έναντι των άλλων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ).
Υπήρχε και υπάρχει μια κοινή παράδοση φιλοευρωπαϊσμού και κοινές προγραμματικές θέσεις.
Αν υπήρχε λοιπόν η πολιτική βούληση ή επαρκής διάθεση πολιτικής δοκιμής του σχήματος, οι Ευρωεκλογές προσέφεραν το καλύτερο πεδίο.
Λείπει η βούληση, υπάρχουν αποκλίνουσες στοχεύσεις. Αυτό ήταν και είναι το πρόσβλημα.
3. Όπως και να έχει, τώρα βρισκόμαστε σε νέο σκηνικό πηγαίνοντας στις Ευρωεκλογές.
Δηλωσαμε ότι η Πρωτοβουλία των 58 στηρίζει τον εκλογικό αγώνα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για μια αλλαγή στην Ευρώπη ώστε να ξεπεραστεί η κυριαρχία των Συντηρητικών και να αποκρουστεί η επίθεση των ποικιλόχρωμων ευρωσκεπτικιστών. Στηρίζουμε διατηρώντας την κριτική μας απέναντι στη διστακτικότητα του ΕΣΚ που ανέχθηκε ή συνηγόρησε στις επιλογές της Γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας και των πλούσιων χωρών του Βορρά. Δημοσιεύσαμε την αντίληψή μας την αναγκαία αλλαγή στην Ευρώπη και τη νέα θέση που πρέπει να βρει η Ελλάδα σε αυτή ως ισότιμος εταίρος μετά το τραύμα της χρεοκοπίας και των μνημονίων.
Βλέπαμε και βλέπουμε τις ευρωεκλογές ως ευκαιρία για την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού όλων των κομμάτων με νέους ανθρώπους. Μας ενδιαφέρει όμως πρωτίστως η δημοκρατική Παράταξη και η ευρύτερη Κεντροαριστερά. Θα πούμε λοιπόν στους πολίτες ότι είναι ότι είναι ευθύνη και στο χέρι τους να φέρουν την ανανέωση με την ψήφο τους.
Συμμετείχαμε στη Συνδιάσκεψη της «Ελιάς-Δημοκρατικής Παράταξης» λέγοντας ότι μπορεί να αποτελέσει ένα βήμα που θα ενισχύσει τη δυναμική του τρίτου πόλου και την ανασυγκρότηση του ευρύτερου χώρου υπό δύο προϋποθέσεις. ΄Οτι θα έχει σταθερή στόχευση να ξεπεράσει τα όρια του ΠΑΣΟΚ. Και βεβαίως, να αποφύγει το ΠΑΣΟΚ να μετατρέψει την «Ελιά - Δημοκρατική Παράταξη» σε πεδίο ξεκαθαρίσματος των εσωκομματικών λογαριασμών.
Από αυτή την άποψη οι τελευταίες εξελίξεις δεν είναι απλώς ανησυχητικές. Είναι επικίνδυνες. Τόσο για την «Ελιά» όσο και για το ΠΑΣΟΚ. Ας μην έχει κανείς αμφιβολία. Η μοίρα του ΠΑΣΟΚ και της «Ελιάς» είναι πια κοινή. Τόσο για την επιβίωση όσο και το θάνατο. Είτε αυτό αρέσει, είτε δεν αρέσει.
Ως Πρωτοβουλία 58 έχουμε εκφράσει την απογοήτευση με την οποία η ηγεσία της ΔΗΜΑΡ πολέμησε κάθε ιδέα ενότητας και ανασυγκρότησης. Για να καταλήξει στον δικό της «τρίτο πόλο» με πρόσωπα από το ΠΑΣΟΚ και θέσεις, που για να πούμε συγκρατημένα, δεν δικαιολογούν το μέγεθος της πολεμικής.
Πρόσφατα εμφανίστηκε και νέος «παίκτης» στον ευρύτερο χώρο, το «Ποτάμι» του φίλου Σταύρου Θεοδωράκη. Ήδη έχει προκαλέσει αρκετές συζητήσεις στο χώρο. Άλλοι το βλέπουν σαν συνέχεια και ολοκλήρωση των «58», πράγμα που νομίζω ότι δεν συμβαίνει. Άλλοι στέκονται πολύ αυστηρά απέναντί του. Και οι μεν και οι δε περιμένουν ένα σαφέστερο στίγμα. Όχι τόσο προγραμματικών θέσεων, όσο πολιτικού σχεδίου στο οποίο εντάσσει τον εαυτό του. Προσωπικά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αν υπήρχε το «Ποτάμι» τον Οκτώβριο του 2013, όταν δημοσιεύαμε την αρχική «έκκληση» των 58, θα το είχαμε προσκαλέσει. Με άνεση και ελπίδα. Και σήμερα, το «Ποτάμι» μπορεί να προσθέσει δυνάμεις και διαφορετικά ακροατήρια στον ευρύ χώρο της δημοκρατικής παράταξης και της κεντροαριστεράς – και όχι απλώς να ξαναμοιράσει τα κομμάτια της ίδιας πίττας.΄Η να «τιμωτρήσει» τη ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ.
Στις Ευρωεκλογές υπάρχουν για μας δύο μεγάλα διακυβεύματα
Νίκη των ευρωσοσιαλιστών στην Ευρώπη.
Ανανέωση του πολιτικού προσωπικού της παράταξης στην Ελλάδα.
Υπάρχει όμως και ένα τρίτο το οποίο θέλω να θέσω με έμφαση.
Χρειάζεται να αποφύγουμε τον προεκλογικό εμφύλιο στον χώρο της ευρείας κεντροαριστεράς. Ούτε ένας εμφύλιος στο ΠΑΣΟΚ. Ούτε ένας ακραίος αντιΠΑΣΟΚισμός της ΔΗΜΑΡ χωρίς η ίδια να απαντά στο θέμα της κυβερνητικής σταθερότητας. Ούτε μια αμοιβαία άμετρη αντιπαράθεση με το «Ποτάμι».
Δεν αποφύγαμε τον κακακερματισμό. Ας μην καταλήξουμε στον «μικρό εμφύλιο» της κεντροαριστεράς.
Οι ψηφοφόροι της Κεντροαριστεράς πρέπει να τιμωρήσουν με την ψήφο τους τις δυνάμεις και τα πρόσωπα που βαθαίνουν το χάσμα αντί να το γεφυρώνουν.
4. Τι γεννά όμως την ανάγκη του Τρίτου Πόλου; Και δεύτερο ερώτημα που πάει μαζί: Τι γεννά τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ευρείας Δημοκρατικής Παράταξης και της Κεντροαριστεράς;
Η Πρωτοβουλία των 58 είπε από την αρχή ότι η δημιουργία του Τρίτου Πόλου και της ευρείας Δημοκρατικής Παράταξης είναι εθνική ανάγκη.
Εξασφαλίζει την ισορροπία του πολιτικού συστήματος.
Αλλάζει τον τρόπο διακυβέρνησης και το πολιτικό κλίμα. Γιατί το σύστημα που σήμερα πάει να επικρατήσει αναπαράγει όλες τις παθογένειες του παρελθόντος. Ακόμα χειρότερα, ναρκοθετεί τη νέα προσπάθεια που πρέπει να κάνουμε για την Εθνική Ανασυγκρότηση.
Είμαστε μια χώρα που πολώνεται πολιτικά εύκολα και ανορθολογικά.
Που η πηγή της πόλωσης είναι κατά μεγάλο μέρος το ίδιο το πολιτικό-κομματικό σύστημα και όχι η κοινωνία από μόνη της.
Το ξαναζήσαμε στη διάρκεια της κρίσης. Το βάθος και η διάρκεια ήταν Ευθύνη και του εθνικού πολιτικού-κομματικού συστήματος, όχι μόνο των «ξένων», όπως μας βολεύει να λέμε.
Σε όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής κρίσης, οι βασικές πολιτικές δυνάμεις μπόρεσαν να βρουν ένα ελάχιστο εθνικής συνεννόησης.
Μόνο το ελληνικό πολιτικό σύστημα στάθηκε ανίκανο να βρει ένα μίνιμουμ εθνικής συνεννόησης. Μη βιαστούμε να πούμε ότι σε μας η κρίση ήταν βαρύτερη. Ήταν. Αλλά εδώ εκφράστηκαν μακροχρόνιες και γνωστές εθνικές παθογένειες.
Πληρώσαμε έτσι την Πόλωση και τον Διχασμό όλοι μας ακριβότερα, χάσαμε όλοι και ένας-ένας περισσότερα.
Αυτόν τον τρόπο διακυβέρνησης θέλουμε να αλλάξουμε. Η νέα φάση της Εθνικής Ανασυγκρότησης δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρξουν ευρύτερες συναινέσεις για τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές μεταξύ τις εκάστοτε κυβέρνησης και τις εκάστοτε αντιπολιτευσης.
Αλλιώς η Ελλάδα θα βγει από την κρίση ίδια με την παλαιά. Φτωχότερη, αλλά όχι διδαγμένη από την καταστροφή.
Γι αυτό είμαστε αντίθετοι και στον «μικρό δικομματισμό» ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ.
Δύο κόμματα του 20% ως αυθόρμητες επιλογές αντιπροσώπευσης, που αδυνατούν να εμπνεύσουν μια πλειοψηφική δυναμική.
Γιατί η κοινωνία το διαισθάνεται ότι της προτείνουν την παλιά συνταγή διακυβέρνησης. Μπορούν κυβερνήσεις με 30%, η 32%, ή 35% και όλους τους άλλους αντίπαλους, να καθοδηγήσουν την ανσυγκροτηση της χώρας;
Αυτό το απλό ερώτημα θέσαμε με ένταση ως Πρωτοβουλία των 58.
Και είπαμε ότι η Ελλάδα, σήμερα όχι αύριο, χρειάζεται την πολιτική και οργανωτική αυτονομία του Τρίτου Πόλου, αντίπαλου και του δεξιού συντηρητισμού και του αριστερού λαϊκισμού. Του Τρίτου Πόλου που θα περιλάβει όλους που θέλουμε να ανασυγκροτήσουμε την Ελλάδα, με πυξίδα τις ιδέες του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της δημοκρατικής αριστεράς, του κοινωνικού κέντρου, του πολιτικού φιλελευθερισμού, της οικολογίας.
Που θέλουμε να αλλάξουμε την Ευρώπη με πυξίδα έναν νέο μαχητικό προοδευτικό ευρωπαϊσμό.
5. Γιατί όμως αυτό γέννησε και γεννά αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του χώρου;
Γιατί ένα μέρος των πολιτικών και των μηχανισμών από τα ίδια κόμματα που θα έπρεπε να συναποτελέσουν τον Τρίτο Πόλο αμφιβάλλουν ή αντιστρατεύονται τη δημιουργία του.
Αρκούνται σε δορυφορικά κομματίδια των δύο μεγαλύτερων πόλων.
Αρκούνται σε ένα μικρό ΠΑΣΟΚ, σε μια μικρή ΔΗΜΑΡ που θα διαπραγματευτεί σαν μικρομάγαζο με τον ΣΥΡΙΖΑ, που στην καλύτερη περίπτωση θα τον «νουθετεί», θα τον «διαπαιδαγωγεί».
Προσωπικά πιστεύω ότι μόνο αν προκύψει μια υπολογίσιμη δύναμη μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, θα βοηθηθούν πραγματικά οι λογικές και φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ.
Θα βοηθηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ή ό,τι προκύψει από τον ΣΥΡΙΖΑ στο μέλλον, να εξελιχθεί σε πιο υπεύθυνη κυβερνητική δύναμη. Γιατί σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ακόμα πολλά ανοιχτά ζητήματα.
Γι αυτό ο κόσμος σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεν τον θεωρεί έτοιμο να κυβερνήσει. Σαν ο κόσμος να διαισθάνεται ότι η νέα μεγάλη Κεντροαριστερά, η νέα ευρεία προοδευτική Παράταξη χρειάζεται να θεμελιωθεί σε μια πιο σύγχρονη, πιο φιλοευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα, όπως είναι η παράδοση της ευρείας Κεντροαριστεράς. Και όχι στην παραδοσιακή κρατικιστική – συντεχνιακή (και σε πολλούς) αντιευρωπαϊκή του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ.
6. Αυτά τα διλήμματα θα τεθούν μετά τις Ευρωεκλογές και πάλι.
Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα.
Καταλαβαίνουμε ότι η δημιουργία μιας μεγάλης Παράταξης στον κεντροαριστερό χώρο θα είναι μια επίπονη πολιτική προσπάθεια.
Με επιταχύνσεις και καθυστερήσεις, με συνέχειες και τομές.
Με σταθερή όμως κεντρική στόχευση. Τη συγκρότηση ενός υπολογίσιμου Τρίτο Πόλου που φέρει κοντά νέες γενιές πολιτών και πολιτικών για την ανασυγκρότηση της μεταμνημονιακής Ελλάδας. Αλλιώς δεν θα έχει νόημα.
Δεν υπάρχουν «μαγικές συνταγές». Οι αρχές μιας τέτοιας Παράταξης σήμερα είναι σχετικά απλές:
· Ενώνει και δεν χωρίζει
· Δεν αποκλείει αλλά δεν μετατρέπεται σε καθαρτήριο. Ούτε σε ανακύκλωση ξεπερασμένων πολιτικών προσώπων.
· Δείχνει μηδενική ανοχή στη Διαφθορά.
· Καταδικάζει τις αντιλήψεις που θέλουν το Κράτος λάφυρο του εκάστοτε νικητή των εκλογών. Μάχεται, πριν απόλα με τον εαυτό της, ώστε να γίνει αδιαπραγμάτευτη αρχή η απομάκρυνση των κομμάτων από το Κράτος.
· Αγωνίζεται για την Ανάπτυξη, την Απασχόληση, την Ανταγωνιστικότητα της χώρας με ατμομηχανή την Εξωστρεφή Επιχειρηματικότητα και έμφαση στη καινοτομία και στις νέες τεχνολογίες.
· Θέτει την ενίσχυση των αδύναμων σαν απόλυτη προτεραιότητα του νέου κράτους πρόνοιας που πρέπει να οικοδομήσουμε.
7. Μετά τις ευρωεκλογές. Όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, χρειάζεται να ξανανοίξουμε το θέμα.
Χρειάζεται να βάλουμε τέλος στη φάση του κατακερματισμού.
Χρειάζεται να μιλήσουμε καθαρά για την ουσιαστική συνένωση όλου του χώρου της Κεντροαριστεράς, της δημοκρατικής αριστεράς, του φιλελεύθερου κέντρου και της πολιτικής οικολογίας.
Με όρους πολιτικούς.
Τότε όμως ο τόνος δεν θα είναι η συνένωση των παλαιών κομμάτων, ομάδων και προσώπων. Ο τόνος θα πρέπει να μπει αποφασιστικά στο νέο και στους νέους.
Τότε όμως οι διαδικασίες δεν θα είναι αργόσυρτες ή προσχηματικές διαβουλεύσεις μηχανισμών και κατεστημένων ομάδων. Θα πρέπει να είναι ταχείες και ρηξικέλευθες. Να δημιουργούν Τομές, Ασυνέχειες, και αν χρειαστεί Νέο Φορέα.
Τότε θα πρέπει να δρομολογηθούν με επίκεντρο μια νέα εθνική ηγετική ομάδα, που να αποτελείται από έμπειρους, αλλά κυρίως νέους και ελπιδοφόρους πολιτικούς.
Τότε θα πρέπει να μιλήσει με καθαρές κουβέντες για την περίοδο της κρίσης, της χρεοκοπίας και των μνημονίων, τις αιτίες και τις ευθύνες. Όμως, το επίκεντρο θα είναι το σχέδιο εθνικής ανασυγκρότησης της χώρας.
Σε επικοινωνία με τις πιο προωθημένες επεξεργασίες του προοδευτικού ευρωπαϊσμού.
8. Η Πρωτοβουλία των 58, με αυτή ή άλλη μορφή και όνομα, θα είναι, θα πρέπει να είναι παρούσα, στο νέο ραντεβού.
Ξεκαθαρίζοντας πριν από όλα στο εαυτό της, αλλά και στην κοινή γνώμη, με μεγαλύτερη σαφήνεια από όσο το έκανε στην προηγούμενη φάση, ότι θα είναι παρούσα όχι ως κομματίδιο, ούτε σαν μια επιπλέον κίνηση.
Θα είναι σαν κριτικό ρεύμα γνώμης και μαχητικής παρουσίας στη δημόσια αφαίρα.
Θα παρακκινεί στην ενότητα. Γι αυτό δεν θα ταυτίζεται με τις επιμέρους δυνάμεις, αλλά θα επιδιώκει να είναι συνομιλητής όλων.
Θα συμβάλει στην αναγέννηση του προγραμματικού λόγου, στην ιεράρχηση των εθνικών στόχων, αφιερώνοντας μεγαλύτερη προσπάθεια στην επεξεργασία θέσεων και ιδεών. Σε συστηματικό διάλογο με τις πιο προωθημένες πνευματικές και τεχνοκρατικές δυνάμεις του χώρου. Και πριν και μετά τις ευρωεκλογές.
Θα υποστηρίξει την ανάδειξη νέων ανθρώπων, νέων ηγετικών ομάδων, που θα παρέχουν εχέγγυα αξιοπιστίας στην εφαρμογή των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών.
Η προσπάθεια συνεχίζεται γιατί οι συνθήκες το απαιτούν.
Χρειάζεται να είμαστε παρόντες στις εξελίξεις.
Αλλά και οι εξελίξεις στον χώρο καλούν δυνάμεις σαν τους «58», ή όπως αλλιώς συγκροτηθούν, να βοηθήσουν την Ελλάδα και την Παράταξη στη νέα μεταμνημονιακή εποχή.
12°
