«Αν θέλουμε μια εθνική στρατηγική πραγματικής εξόδου από την κρίση, πρέπει πριν από οτιδήποτε άλλο να αποδεχθούμε ως ύψιστο κανόνα την εθνική μας υποχρέωση να θεωρούμε εθνικό το αληθές», σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, σε άρθρο του στην εφημερίδα Πελοπόννησος στο αφιέρωμα «Εθνικό το αληθές;»
Το άρθρο του κ. Βενιζέλου:
Η εμβληματική φράση «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι Αληθές» είναι ένας στοχασμός του Διονυσίου Σολωμού, που δεν καταγράφεται όμως από τον ίδιο αλλά αναφέρεται από τον Ιάκωβο Πολυλά στα προλεγόμενά του στην έκδοση των Ποιημάτων του Σολωμού.
Αυτό δεν είναι μια φιλολογική ή ιστορική λεπτομέρεια. Είναι μια ένδειξη για το πόσο δύσκολο είναι να προσδιοριστεί το «αληθές», ακόμη και αν αυτό αφορά ένα τόσο απλό ζήτημα: τι ακριβώς ειπώθηκε, από ποιον, πότε, πού και πώς.
Η φράση αυτή είναι όμως αναμφίβολα η σύνοψη της παρακαταθήκης που αρμόζει σε έναν εθνικό ποιητή. Μια φράση βαθειά αντιλαϊκιστική που ακυρώνει κάθε εθνικιστική έξαρση και αναγορεύει ως εθνικό, δηλαδή ως πατριωτικό, το αληθές. Μια φράση που αποκρούει τα στερεότυπα, τους εύκολους μύθους, τις θεωρίες της συνωμοσίας, τις εθνικές ψευδαισθήσεις. Μια φράση που καθιστά στοιχείο της εθνικής ταυτότητας την ακριβή αίσθηση της πραγματικότητας, των δυσκολιών, των δυνατοτήτων, του συσχετισμού των δυνάμεων.
Εθνικό συνεπώς δεν είναι το μεγαλόστομο, το ρητορικό, το «λεβέντικο», αλλά το καλά σχεδιασμένο και προετοιμασμένο προς όφελος του τόπου. Όχι το δημοφιλές, αλλά το έντιμο και ειλικρινές. Όχι αυτό που απλώς εξαγγέλλεται ή εκφωνείται ως σύνθημα, αλλά αυτό που συνιστά ολοκληρωμένη στρατηγική και προωθείται επίμονα με την κινητοποίηση όλων των εθνικών δυνάμεων τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Εκεί που τα έθνη κρίνονται και συγκρίνονται.
Εθνικό δεν είναι το συγκυριακό ή πολύ περισσότερο το στιγμιαίο αλλά το ιστορικό που κρίνεται στο μακρύ χρόνο. Εθνικό δεν είναι αυτό που ικανοποιεί μόνο τον παρόντα λαό, αλλά τιμά τις παρελθούσες γενιές και προστατεύει τις ερχόμενες γενιές διατηρώντας υπέρ αυτών εθνικούς πόρους. Εθνικό είναι το μακροχρόνια βιώσιμο και όχι το φευγαλέα εντυπωσιακό.
«Αληθές» δεν είναι όμως το σίγουρο ή το ανώδυνο. Το αληθές πρέπει πολύ συχνά να διεκδικηθεί και είναι επώδυνο. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 κατέστη αληθής ενώ ξεκίνησε ως πράξη εξαιρετικά ριψοκίνδυνη. Η Παλιγγενεσία επιτεύχθηκε μέσα από τη στρατιωτική ήττα και τη στήριξη στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων.
Τα τελευταία εννέα χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, των δύσκολων μέτρων, του αγώνα να σταθεί η Πατρίδα όρθια, είναι μια περίοδος που δοκίμασε σκληρά τη σχέση του έθνους με την αλήθεια. Μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας έτεινε ευήκοον ους στη δημαγωγία, την υπεραπλούστευση, τη συνωμοσιολογία, τη θεωρία της ήσσονος προσπάθειας, την υπόσχεση της επανόδου στον «χαμένο παράδεισο» της μεταπολιτευτικής οικονομίας, την αυθαίρετη «μετά-αλήθεια». Πολλοί ζητούν επίμονα να ειπωθεί η δύσκολη αλήθεια και μετά υπερψηφίζουν το εύκολο ψέμα. Τι σχέση έχει αυτό με την παρακαταθήκη του εθνικού Ποιητή;
Αν συνεπώς θέλουμε μια εθνική στρατηγική πραγματικής εξόδου από την κρίση, πρέπει πριν από οτιδήποτε άλλο να αποδεχθούμε ως ύψιστο κανόνα την εθνική μας υποχρέωση να θεωρούμε εθνικό το αληθές. Στόχος εξαιρετικά δύσκολος αλλά δραματικά αναγκαίος.
13°
