Το υψηλό ποσοστό της αποχής στο δημοψήφισμα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αποτελεί εύλογα τη βάση των περισσότερων σχολίων και αναλύσεων σχετικά για το τι πραγματικά συνέβη την Κυριακή στη γειτονική χώρα. Αν και δύσκολα μπορεί κανείς να διαφωνήσει με το ότι η συμμαχία του «ΝΑΙ» έχασε τις εντυπώσεις, είναι εξαιρετικά αμφίβολο το αν πράγματι ο Ζόραν Ζάεφ έχασε το δημοψήφισμα.
Σύμφωνα με τα επίσημα τελικά αποτελέσματα, στις κάλπες προσήλθαν 666.743 πολίτες και 609.813 επέλεξαν να στηρίξουν το «ΝΑΙ». Ακόμα και αν στις κάλπες προσέρχονταν 1.191.832 πολίτες όπως στις εκλογές του 2016, πάλι το «ΝΑΙ» θα κέρδιζε την απόλυτη πλειοψηφία, έστω με μόλις 51,17%.
Ο απόλυτος αριθμός των ψήφων στο δημοψήφισμα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία αν αντιστοιχηθεί με τον απόλυτο αριθμό των ψήφων που έλαβαν τα κόμματα στην εκλογική αναμέτρηση του 2016. Η συμμαχία υπό τον Ζόραν Ζάεφ έλαβε 436.981 ψήφους έναντι 454.577 της συμμαχίας του εθνικιστικού VMRO. Ο Ζόραν Ζάεφ σχημάτισε κυβέρνηση με την υποστήριξη των αλβανικών κομμάτων, τα οποία αθροιστικά έλαβαν 210.749 ψήφους. Κοινώς, ο σημερινός κυβερνητικός σχηματισμός έλαβε συνολικά 647.730 ψήφους, σχεδόν δηλαδή όσες και το «ΝΑΙ» στην κάλπη της Κυριακής.
Η αποδεδειγμένη δυνατότητα της κυβέρνησης Ζάεφ να κινητοποιεί έναν όγκο ψηφοφόρων μεγαλύτερο των 600.000 είναι καθοριστική για τα επόμενα βήματα. Προσπαθώντας να συνέλθει από την καταστροφική εποχή Γκρουέφσκι, το VMRO γνωρίζει πολύ καλά ότι ένα κάλεσμα για αποχή σε δημοψήφισμα είναι πολύ πιο εύκολο από μια κανονική εκλογική αναμέτρηση. Η σημερινή ηγεσία του μάλιστα επιχειρεί να φιλοτεχνήσει ένα πιο σύγχρονο κεντροδεξιό πρόσωπο και θα επιθυμούσε να αποφύγει να ταυτιστεί με τα μαξιμαλιστικά αιτήματα του «Μακεδονισμού» του Γκρουέφσκι.
Η επιλογή του Ζόραν Ζάεφ να προσφύγει πρώτα στη Βουλή, κι όχι κατευθείαν σε πρόωρες εκλογές, στοχεύει ακριβώς σε αυτή την αδυναμία του VMRO. Αν στηθούν ξανά κάλπες, είναι δεδομένο ότι η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία θα διευρυνθεί και η εντολή ρήξης με το διεφθαρμένο σύστημα Γκρούεφσκι θα είναι ακόμα πιο ισχυρή- σε μια περίοδο που ήδη εκκρεμούν δεκάδες δικαστικές διώξεις εναντίον τόσο του ίδιου του πρώην πρωθυπουργού όσο και πρώην υπουργών. Η πίεση λοιπόν για το VMRO στη Βουλή θα είναι μεγάλη. Για πολλούς από τους βουλευτές του, το δίλημμα θα είναι είτε να υπερψηφίσουν τη συνταγματική αναθεώρηση και να παραμείνουν βουλευτές είτε να την καταψηφίσουν και τελικά να μην καταφέρουν να επανεκλέγουν στις πρόωρες εκλογές που θα ακολουθήσουν.
Κατά συνέπεια, θα ήταν ορθότερο να υποστηρίξει κανείς ότι παρόλο που έχασε τις εντυπώσεις, ο Ζόραν Ζάεφ επιβεβαίωσε στην κάλπη της Κυριακής την πολιτική του κυριαρχία εντός της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Αν χρειαστεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, πιθανότατα θα τις κερδίσει πιο άνετα από ότι τις προηγούμενες. Στις προεδρικές εκλογές του 2019, στη θέση του εθνικιστή Ιβανόφ θα εκλεγεί πιθανότατα ένας νέος πρόεδρος της δικής του επιρροής.
Κοινώς, όσο ο Ζάεφ παραμένει κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, η Συμφωνία των Πρεσπών παραμένει ζωντανή, παρά τις όποιες καθυστερήσεις θα προκύψουν. Έχασε τη μάχη του δημοψηφίσματος αλλά ίσως τελικά δεν ήταν αυτή η μάχη που πρέπει να κερδίσει.
«Βλέποντας τη σπουδαία δουλειά που γίνεται σε αυτές δομές, θα έλεγα ότι αυτή η επίσκεψη ήταν για μένα ένα δώρο Χριστουγέννων» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
13°
