Όταν έγινα εγώ δεκαεπτά ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν ήδη ένα όνομα που είχε βγει από τις κουβέντες των ανθρώπων και είχε μπει στις πινακίδες μεγάλων δρόμων. Δεν γνώριζα πολλά πράγματα γι' αυτόν, όπως δεν γνώριζα και για άλλους δρόμους, Ηρώων Πολυτεχνείου, Αλέκου Παναγούλη, Εθνικής Αντίστασης. Έμαθα, όμως. Τα ερεθίσματα υπήρχαν γύρω μου, ρώτησα, διάβασα, ξαναδιάβασα, άκουσα. Και τώρα θα θεωρούσα μεγάλο έλλειμμά μου ως πολίτη, αν αγνοούσα τα πρόσωπα και τα γεγονότα που έγραψαν την πρόσφατη πολιτική μας ιστορία. Εννοώ ότι ήταν απολύτως άστοχη η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι για έναν δεκαεπτάχρονο δεν λέει τίποτα κάτι που έγινε το 1963 – η ιστορία ενός τόπου τρέχει πολύ πιο αργά από την ανθρώπινη ζωή.
Σε αναλογία θα μπορούσε να πει κανείς ότι και τον ίδιο δεν θα τον ενδιέφερε τι έγινε τη δεκαετία του ’30 και του ’40, και θα ήταν άδικο γιατί αποκλείεται να το αγνοεί. Ας φανταστεί πόσο ελλιπής θα ήταν η μόρφωση και η ολοκλήρωσή του, αν αδιαφορούσε για τα γεγονότα που έγιναν λίγες δεκαετίες πριν γεννηθεί, αλλά που τόσο μεγάλο ρόλο έπαιξαν στην ιστορική εξέλιξη της χώρας και σε μεγάλο βαθμό έχουν καθορίσει τον τρόπο μας. Ασφαλώς σε σημαντικότερο βαθμό από τη δολοφονία του Λαμπράκη, αλλά η ιστορία δεν έχει SOS, δεν την κόβει κανείς σε φέτες για να κρατήσει τις πιο σπουδαίες. Ένα νήμα που μας οδηγεί στο σήμερα είναι, γι' αυτό πρέπει να τη γνωρίζουμε αδιάσπαστη. Ήταν λάθος μήνυμα, λοιπόν, και παιδείας και πολιτικής, η επιβράβευση της υπαρκτής αδιαφορίας ενός μεγάλου κομματιού της νεολαίας για την εθνική περιπέτεια που μας έφερε ως εδώ.
Φυσικά, είναι άλλο πράγμα η ιστορική γνώση που πρέπει να παρέχεται στα παιδιά από το σχολείο και τον δημόσιο λόγο και τελείως διαφορετικό η καθήλωση στις πίσω σελίδες της ιστορίας. Η συνεχής επίκληση και επικαιροποίηση σκοτεινών εποχών, δηλαδή, σαν οι χρονικές περίοδοι να μπαίνουν η μία μέσα στην άλλη και να γίνονται άχρονος ιστορικός χυλός. Αυτό, εννοώ, που συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ, που μένει σταθερά προσκολλημένος στις πιο μαύρες δεκαετίες του τόπου για να αντλήσει από αυτές πυρομαχικά για τον αέναο διχασμό που σπέρνει και τον τρέφει. Η δυσανάλογα επιθετική αντίδραση της κυβέρνησης στην αστοχία Μητσοτάκη δείχνει ακριβώς ότι οι άνθρωποι δεν υπερασπίζονται τη γνώση και την Εκπαίδευση αλλά το δικαίωμα στην εργαλειοποίηση της ιστορίας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος πυροβόλησε με μπαζούκας το σπουργίτι ακριβώς γιατί είδε να του κλέβουν τον Λαμπράκη ως έναν από τα προσανάματα που υποδαυλίζουν τη σημερινή κοινωνική διαίρεση.
Ας συνεννοηθούμε, κανείς Λαμπράκης δεν ανήκει σε κάποιον, ανήκει στην ιστορία του τόπου. Που πρέπει να τη διδάσκονται οι νέοι και οι παλιότεροι όχι ως μήτρα διχασμού και αναβίωσης παθών αλλά ως πεδίο γνώσης, διαπαιδαγώγησης, εμπειρίας και στοχασμού. Τα βήματα προς το μέλλον είναι πάντα σταθερότερα, όταν ξέρεις από πού έρχεσαι και πάντα ελαφρότερα όταν το έχεις αφήσει πίσω.
