Η χαμένη δεκαετία

Η τηλεοπτική μετάδοση από τη Βουλή εστιάζει στα κυβερνητικά έδρανα. Μια παρέα υπουργών μοιράζεται ένα αστείο, γελάνε. Η εύθυμη ατμόσφαιρα δεν προκαλεί εντύπωση. Η κοινή γνώμη έχει πια αντιληφθεί ότι οι μειώσεις συντάξεων και οι φόροι, αφορμή κάποτε για δραματικές συνεδριάσεις με διασπάσεις κομμάτων και αποχωρήσεις βουλευτών, τώρα ψηφίζονται με χαρούμενη αποφασιστικότητα. Η εικόνα είναι εντυπωσιακή για έναν άλλο λόγο, γιατί είναι κρυφή εικόνα, κανείς δεν βλέπει πραγματικά αυτό που πρέπει να δει.

Αν όμως κάποιος είχε φύγει από τη χώρα πριν 10 χρόνια, χωρίς καμία επαφή με ό,τι συμβαίνει έκτοτε και του ζητούσες να περιγράψει αυτή την εικόνα, τι θα έβλεπε; Έναν πρώην νεολαίο της ΚΝΕ, νυν αρχηγό του Σύριζα, ένα στέλεχος του Συνασπισμού, έναν βουλευτή της ΝΔ, τον αρχηγό της καραμανλικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, έναν υπουργό του Πασόκ, έναν σύμβουλο του Γ. Παπανδρέου και έναν συνδικαλιστή της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.

Το 2010, το ελληνικό σύστημα εξουσίας έδωσε τον νυν υπέρ πάντων αγώνα. Και τον κέρδισε. Ηττημένη ήταν η ελληνική κοινωνία. Με μια σκληρή, ανελέητη μάχη, διαφύλαξε όπως και όσο μπορούσε το χρεοκοπημένο μοντέλο. Προσπάθησε να εκβιάσει τη συνέχιση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, χωρίς να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις που θα έκαναν την οικονομία βιώσιμη αλλά θα μείωναν τον δικό του ρόλο. Αντιμετώπισε τους δανειστές ως αντιπάλους και με «διαπραγματεύσεις», «ισοδύναμα» και «πολιτικές λύσεις» προσπάθησε να διατηρήσει ανέπαφο το παρασιτικό σύστημα. Το πελατειακό κράτος συνεχίζει να αντιστέκεται με επιτυχία σε κάθε μεταρρύθμιση. Για να το επιτύχει, εφηύρε έναν εχθρό, τους «ξένους», ώστε να καμουφλάρει την αιτία της χρεοκοπίας και να διασωθεί.

Όποιοι, λίγοι, πολιτικοί προσπάθησαν να ψελλίσουν την αλήθεια και να οδηγήσουν την Ελλάδα στην έξοδο από την κρίση, εφαρμόζοντας έστω και σπασμωδικά τις αναγκαίες αλλαγές, στοχοποιήθηκαν ως «εχθροί του λαού», πράκτορες του Σόρρος, νεοφιλελεύθεροι, γερμανοτσολιάδες, δοσίλογοι και μερκελιστές. Η οικονομία μεταξύ 2010 και 2013 καταστράφηκε από τις δολιοφθορές, περισσότερο από ό,τι τη χτύπησε η κρίση. Η Αθήνα κάηκε, ο τουρισμός υπονομεύτηκε, άνθρωποι δολοφονήθηκαν. Η τυχοδιωκτική πολιτική του ελληνικού πολιτικού συστήματος, με αποκορύφωμα το δραματικό εξάμηνο του 2015, έκανε σαφή σε όλους τον εκβιασμό της παρασιτικής κομματοκρατίας: Δεν θα δίσταζε να μετατρέψει τη χώρα σε Βενεζουέλα της Μεσογείου προκειμένου να μη χάσει τα προνόμιά της. Με οποιοδήποτε κόστος.

Όπως είχε προβλεφθεί, γλιτώσαμε την απόλυτη καταστροφή, μείναμε στο τέλμα. Η από πολλούς διαφημισμένη «επιστροφή στην κανονικότητα» σημαίνει απλώς τη σιωπηλή παρακμή. Μια Ελλάδα παρατεταμένης μιζέριας, που δήλωσε στους εταίρους της και στον κόσμο ολόκληρο, ότι αδυνατεί να ακολουθήσει τη σύγχρονη εποχή, αρνείται να αλλάξει, προτιμάει τη σταδιακή, αργή φθορά. Μια Ελλάδα των επιδομάτων.

Τίποτα από όσα ήταν στην ημερήσια διάταξη το 2010 δεν συζητιέται σήμερα. Ηλεκτρονικές προμήθειες Δημοσίου, Κτηματολόγιο, open government, Διαύγεια, συστήματα αντιμετώπισης λαθρεμπορίου καυσίμων, σκάνερ για το παραεμπόριο, Ανεξάρτητες Αρχές, όλα ακυρώνονται, αναβάλλονται, παραποιούνται, ξεχνιούνται. Συζητάμε εκ νέου τις καινούργιες προσλήψεις στο δημόσιο, την αύξηση των μετακλητών, τον διπλασιασμό Γ. Γραμματέων, τη δημιουργία περισσότερων διοικητικών δομών του κράτους. Τα πανεπιστήμια Δυτικής Αττικής και Στερεάς Ελλάδας.

Συζητάμε, δηλαδή, την πορεία προς τη Νέα Χρεοκοπία. Και αυτή τη φορά κανείς δεν θα μπορεί να πει, δεν ήξερα. Η υπερφορολόγηση χρηματοδοτεί την επέκταση του κομματικού κράτους. Το δημόσιο χρέος, σιγά-σιγά για να μην καταλαβαίνουν οι πολίτες τι συμβαίνει, μετατρέπεται σε ιδιωτικό. Όλοι οι έλληνες χρωστάνε στα ταμεία και την εφορία. Ακόμα και οι τράπεζες, αντί να χρηματοδοτούν την οικονομία, χρηματοδοτούν τους πολίτες με «φοροδάνεια» για να πληρώσουν τους φόρους. Ένα εκατομμύριο κατασχέσεις λογαριασμών το 2017.

Η παραπλάνηση έχει ημερομηνία λήξεως, όταν τελειώσουν οι καταθέσεις. Όμως το σύστημα εξουσίας πήρε παράταση, κέρδισε ήδη μια δεκαετία. Η οποία χάθηκε από τη ζωή μας.

Ο σκληρός πυρήνας του πελατειακού κράτους, ο οποίος βρίσκεται τώρα στην εξουσία, έκανε με τους δανειστές μια περισσότερο επωφελή για τα συμφέροντά του συμφωνία: Διαπραγματεύτηκε την επιβίωσή του κερδίζοντας τη διατήρηση του παρασιτικού συστήματος και σε αντάλλαγμα αποδέχτηκε πρόθυμα όλους τους όρους εξασφάλισης των δανειστών, τους οποίους δεν συζητούσαν καν οι προηγούμενες κυβερνήσεις: υπαγωγή της δημόσιας περιουσίας σε ελεγχόμενο από το εξωτερικό Υπερταμείο, επιτήρηση για 99 χρόνια, υψηλά πλεονάσματα ώστε να εξυπηρετείται το χρέος. Οι εταίροι, απηυδισμένοι από την πολύχρονη προσπάθεια να πείσουν για μεταρρυθμίσεις μια χώρα που αρνείται να αλλάξει, διασφάλισαν τα συμφέροντά τους κυνικά και μας εγκατέλειψαν. Το καλοκαίρι διακόπτουν και τη χρηματοδότηση.

Αυτή τη θλιβερή αλήθεια προσπαθούν να αποκρύψουν όσοι θαυμάζουν την ικανότητα της κυβέρνησης να «περνάει τα πάντα, χωρίς διαμαρτυρίες», να ψηφίζει πράγματα που «με άλλη κυβέρνηση θα καιγόταν η Αθήνα». Είναι αυτή η προπαγάνδα που τόσα χρόνια προσπαθεί να πείσει ότι οι «μεταρρυθμίσεις» σημαίνουν φόρους και μειώσεις μισθών. Όσο το πολιτικό σύστημα αντιστέκεται σε κάθε απόπειρα αλλαγής και χρεώνει το κόστος στην κοινωνία, καμιά βίαιη αντίδραση δεν πρόκειται να συμβεί. Δεν υπήρχε καμία «αυθόρμητη, λαϊκή αντίσταση» το 2010, παρά μόνο η αντίδραση της νομενκλατούρας, η «επανάσταση των βολεμένων». Αφού το χρεοκοπημένο σύστημα εξουσίας προφυλάσσει ικανοποιητικά τα κεκτημένα του, σταμάτησαν οι διαδηλώσεις. Στην παραμικρή απόπειρα αλλαγής δεν θα διστάσει να υπονομεύσει και πάλι την πορεία της χώρας. Προς το παρόν, εφαρμόζεται η πιο ταξική υπέρ ισχυρών πολιτική. Να μην υπάρχουν πια ελλείμματα, αλλά εις βάρος των αδυνάτων.

Η Ελλάδα, σε πολύ καλύτερη αφετηρία από τις άλλες χώρες που οδηγήθηκαν στα μνημόνια, θα είχε ξεπεράσει την οικονομική κρίση σε πολύ λίγα χρόνια, χωρίς μεγάλες απώλειες. Οι περισσότερες χώρες, ήδη, ούτε θυμούνται τα γεγονότα του 2010, του 2012. Μόνο η Ελλάδα βρίσκεται εγκλωβισμένη στο αδιέξοδό της. Η χώρα έχασε μια δεκαετία. Όλες οι δομές του κράτους χειροτέρεψαν. Μισό εκατομμύριο νέοι έφυγαν στο εξωτερικό. Το μισό ανθρώπινο δυναμικό υπολειτουργεί σε παρτ-τάιμ δουλειές. Η Ελλάδα πληρώνει την αδυναμία της κοινωνίας να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Πληρώνει την αδιαλλαξία του χρεοκοπημένου συστήματος εξουσίας να εγκαταλείψει τα προνόμιά του.

10 χρόνια μετά την κρίση, η χώρα βρίσκεται εκεί που ξεκίνησε. Ετοιμάζει τη νέα παραπλάνηση, την «έξοδο από τα μνημόνια». Ονομάζει την ήττα νίκη, τα μνημονιακά μέτρα επ’ άπειρον, αλλά χωρίς λεφτά, τα ονομάζει «ανάκτηση του χρηματοκιβωτίου της χώρας». Τον δανεισμό με υψηλότερα επιτόκια παρουσιάζει ως επιτυχία.

Το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα άλλαξε ταμπέλες, προσπαθώντας να διατηρήσει το τέλμα. Σε λίγο κανένας δεν θα θυμάται όσα συνέβησαν το 2010. Κανείς δεν θα θυμάται ότι το πρόβλημα που είχαμε ήταν να αλλάξει η χώρα για να ακολουθήσει τον κόσμο που αλλάζει γοργά. Οι «μετριοπαθείς» ΝΔ και Πασόκ έδωσαν απλώς τη θέση τους στους πιο «αδιάλλακτους» Ανέλ και Σύριζα. Ήδη «ρεαλιστικές» φωνές στην Κεντροδεξιά ζητούν «συναίνεση» για το καλό της χώρας, η ΝΔ να εναρμονιστεί με τη δεξιά συνιστώσα της, η οποία βρίσκεται στην κυβέρνηση.

Ήδη «προοδευτικές» φωνές στην Κεντροαριστερά ψάχνουν τα κοινά τους σημεία με την «κυβερνώσα αριστερά» η οποία στην κατάρρευσή της αναζητά νέο στήριγμα. Τους ενώνει η «άβυσσος που τους χωρίζει από τον νεοφιλελευθερισμό». Όλοι θέλουν να ξεχαστεί η φοβερή δεκαετία των «τεράτων». Για να συνεχιστούν οι μπίζνες as usual.

Οι παλιές, διαχωριστικές γραμμές στήνονται πάλι για να εξαπατηθούν οι ιθαγενείς. Το πρωτάθλημα να συνεχιστεί, χωρίς αλλαγές, προετοιμάζοντας τη νέα χρεοκοπία. Η παλινόρθωση του «ancient regime» είναι σχεδόν πλήρης. Όλο το παλιό σύστημα εξουσίας, οικονομικό και πολιτικό, πιέζει αφόρητα τους λίγους πολιτικούς της ΝΔ και της Κεντροαριστεράς που επιμένουν να περιγράφουν σκοτεινό το μέλλον, αν δεν αλλάξουμε πορεία. Ποιοι θα επικρατήσουν; Σε όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, το θέμα δεν ήταν ποτέ ποιοι είναι «αριστεροί» και ποιοι «δεξιοί» και ποιοι «σοσιαλδημοκρατικοποιούνται». Το κυρίαρχο δίλημμα είναι πάντα το ίδιο: Αλλαγή ή διατήρηση του παρασιτικού, πελατειακού μοντέλου; Σε αυτό τοποθετούνται οι πολιτικές δυνάμεις, σύμφωνα με αυτό καθορίζονται οι προοδευτικές ή οι αντιδραστικές πολιτικές. Ποιες δυνάμεις αναπαράγουν το χρεοκοπημένο σύστημα, ποιες υπόσχονται επιστροφή στο παρελθόν και ποιες θέλουν να το αλλάξουν; Αυτό ακριβώς το ερώτημα, επιμελώς, αποσιωπάται. Η χώρα αμέριμνη ετοιμάζεται για το «τέλος των μνημονίων» και τα καλοκαιρινά μπάνια. Αναπαράγοντας τη στασιμότητα που τη χρεοκόπησε.