Οργισμένοι στο Facebook

Θα τους έχετε πετύχει. Ίσως να είστε με κάποιον από αυτούς φίλοι στο Facebook ή και στην πραγματική ζωή. Αν συμβαίνει το δεύτερο, αν δηλαδή τους γνωρίζετε και δια ζώσης, θα έχετε παρατηρήσει πως συχνά το χάσμα είναι εντυπωσιακό. Στην πραγματική ζωή μπορεί να είναι μαζεμένοι και λιγόλογοι άνθρωποι. Στη διαδικτυακή τους παρουσία όμως, το βασικό τους γνώρισμα είναι μια ανεξέλεγκτη οργή.

Είναι μονίμως θυμωμένοι, έξαλλοι. Ποστάρουν με ρυθμό διάρροιας πύρινα μικρά κείμενα και, κάπως πιο αραιά, κάτι τεράστια σεντόνια που μοιάζουν με μανιφέστα. Και τα δύο είδη βρίθουν από κατάρες, ειρωνείες και προσβολές. Επίσης είναι μονοθεματικοί. Οι λίβελοί τους αποτελούν παραλλαγές στο ίδιο πάντοτε ζήτημα. Σ’ ένα ζήτημα που μπορεί να είναι σοβαρό και επίκαιρο, αλλά αυτοί καταφέρνουν να το μετατρέψουν σε μια προσωπική εμμονή, σε ένα μέσο για να βγάλουν από μέσα τους τα θηριώδη νεύρα τους.

Οι θυμωμένοι του Facebook είναι διαφόρων πολιτικών πεποιθήσεων. Φυσικά και σ’ αυτό το μετερίζι λάμπουν τα διάφορα φασιστοειδή. Κάθε άλλο παρά αμελητέα, όμως, είναι και η παρουσία των «προοδευτικών» οργισμένων οι οποίοι με πρόσχημα κάποιο ζήτημα που μας αφορά όλους, ανοίγουν την κάνουλα του οχετού και τον αφήνουν να τρέχει ασταμάτητα.

«Βρε σιχαμένα ανθρωπάκια. Σφουγγοκωλάριοι της άρχουσας τάξης, αριστεροί της πορδής! Τα παιδάκια που πεινάνε ρε στα σχολεία, τα σκέφτεστε καθόλου, καθάρματα; Σας φτύνω στα μούτρα αλήτες!». Ή: «Να ρωτήσω κάτι ρε μάγκες. Ναι, σε σας μιλάω που ανεβάζετε φωτογραφίες από τις γάτες σας και από το φαγητό σας. Κάτι κολαστήρια τα έχετε ακουστά; Κάτι στρατόπεδα του θανάτου; Μια Μόρια σας λέει κάτι; Όχι αυτή του Τόλκιν, η άλλη. Τίποτα ε; Νάδα! Δεν πειράζει, μη δίνετε σημασία, συνεχίστε. Άει σιχτίρ φασιστάκια». (σ.σ. Και τα δύο παραδείγματα είναι πραγματικά) 

Φυσικά πρόκειται για κλασική περίπτωση στρεψοδικίας. Γιατί ναι, η φτωχοποίηση είναι γεγονός και η ζωή στους προσφυγικούς καταυλισμούς σκέτη κόλαση. Όμως δεν θα βελτιωθεί η κατάσταση επειδή κάποιος βρίζει στο Facebook, ούτε και θα χειροτερέψει επειδή κάποιος άλλος φωτογράφισε τη γάτα του ή το φαγητό του. 

Κατά βάθος, οι οργισμένοι των κοινωνικών δικτύων δεν δίνουν δεκάρα για τα πεινασμένα παιδάκια, τους πρόσφυγες ή οτιδήποτε άλλο. Αν ενδιαφέρονταν δεν θα βρίσκονταν όλη την ώρα μπροστά σε μια οθόνη βρίζοντας, αλλά θα κινητοποιούνταν, θα συνέπρατταν με άλλους ανθρώπους, θα βοηθούσαν. (Παρεμπιπτόντως γνωρίζω προσωπικά κάποια που έχει λιώσει στην εθελοντική εργασία και στο Facebook ποστάρει μόνο τραγούδια και ζωάκια).

«Το κάνω για να ευαισθητοποιήσω τους άλλους», λένε οι ίδιοι. Φυσικά ψεύδονται –ίσως και προς τον ίδιο τους τον εαυτό. Άλλωστε η τακτική αυτή αποτρέπει τον κόσμο από το να ασχοληθεί έμπρακτα με το πρόβλημα. Από τη μια το εντάσσει σε ένα τόσο αρνητικό πλαίσιο, ώστε το καθιστά απόλυτα απωθητικό και από την άλλη δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως η έντονη διαδικτυακή παρουσία συνιστά δράση, οπότε δεν χρειάζεται να κινητοποιηθούμε.

Γιατί λοιπόν το κάνουν; Στα σίγουρα, μεγάλο μέρος των οργισμένων κάνει με τον τρόπο αυτόν τσάμπα ψυχοθεραπεία. Αντί να τρώνε τις σάρκες τους, ξεσπούν σπέρνοντας δηλητήριο στα timeline. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που λειτουργούν βάσει σχεδίου. Ή έστω, εκμεταλλεύονται εκ των υστέρων αυτήν τους την τάση και την εξαργυρώνουν, καβατζάροντας κάποιο πόστο έμμισθου τρολ –δόξα τω Θεώ όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί διαθέτουν τέτοια.

Η οργή, υποστηρίζουν οι έρευνες https://bigthink.com/Mind-Matters/study-social-networks-spread-anger-much..., διασπείρεται πολύ πιο αποτελεσματικά στα κοινωνικά δίκτυα σε σχέση με τη χαρά, τη λύπη και τα άλλα συναισθήματα. Το βλέπουμε και στην οθόνη μας, Οι επαγγελματίες αυτοί θυμωμένοι διαθέτουν αγέλες ολόκληρες από πιστούς ακόλουθους, οι οποίοι τους χαρίζουν απλόχερα likes και κοινοποιήσεις. Αναπτύσσονται, με τον τρόπο αυτό, μυριάδες μικροκλίματα ανέξοδης μουρμούρας, ικανά να τορπιλίσουν κάθε προσπάθεια για να καλυτερέψει ή έστω να διασωθεί κάτι.   

 «Έτσι τελειώνει ο κόσμος», λέει ο ποιητής. «Όχι με ένα βρόντο μα μ' ένα λυγμό». Τώρα και με μια σταγόνα χολής.