Πάλη ηγεσιών ή πάλη ιδεών;

Είναι ενδιαφέρον ότι έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση από πρόσωπα και προσωπικότητες γύρω από τη συγκρότηση ενός ενιαίου φορέα της κεντροαριστεράς, είτε με συνένωση όλων των κομμάτων του χώρου είτε με αφομοίωσή τους από το νέο φορέα. Είναι όμως άξιο προσοχής ότι απουσιάζει οποιαδήποτε εμπεριστατωμένη πρόταση ή διακήρυξη πολιτικών θέσεων ή μια πολιτική ανάλυση που να αποδεικνύει τη δυναμική του χώρου, εκτός βέβαια από το ανιστόρητο και αφελές, ότι αν ενωθούμε θα γίνουμε πιο ισχυροί.

Συμπεριφερόμενοι ως ιδιοκτήτες οικοπέδων, θεωρούμε ότι κατέχουμε δικαιωματικά το οικόπεδο φιλέτο της κεντροαριστεράς σύμφωνα με την πολιτική, κοινωνική, ιδεολογική ή ταξική γεωγραφία και ότι τα κοινωνικά στρώματα που συνωστίζονται στον ευμεγέθη αυτό χώρο έχουν πλανηθεί και άρα πρέπει να επιστρέψουν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. Αγνοούμε όμως ότι τα κοινωνικά στρώματα αλλάζουν, μετακινούνται, ριζοσπαστικοποιούνται ή συντηρητικοποιούνται ανάλογα με τις συνθήκες. Ότι σε περιόδους κρίσης επικρατούν φυγόκεντρες δυνάμεις. Και κυρίως ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν έχει παράδοση στη χώρα μας, βαθιές ρίζες και ιστορία όπως στη δυτική Ευρώπη, για αυτό και ο βασικός εκφραστής αυτού του χώρου, το ΠΑΣΟΚ, στην πρώτη σοβαρή κρίση εξαϋλώθηκε.

Η βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας που χαρακτήρισε την ανάπτυξη των δυτικών κοινωνιών ποτέ δεν ίσχυσε στην Ελλάδα. Η αγροτική παραγωγή αρχικά, η μικρομεσαία κατακερματισμένη οικονομία και ο κρατισμός δημιούργησαν μια μικροαστική και μεσοαστική πλειοψηφία η οποία, ιδιαίτερα τα τελευταία σαράντα χρόνια, μονίμως έκλεινε το μάτι στο κράτος και αντιστρόφως. Ας θυμηθούμε τις χαριστικές διατάξεις όλων των κυβερνήσεων προς τους αγρότες, όσο αυτοί αποτελούσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού, και βεβαίως προς τους ολοένα αυξανόμενους δημόσιους υπάλληλους αλλά και προς τους μικρομεσαίους (ατμομηχανή της οικονομίας είχαν χαρακτηριστεί) των οποίων η ύπαρξη ή ο πλουτισμός στηρίζονταν στη φοροδιαφυγή.

Η τεράστια αυτή συμμαχία κοινωνικών στρωμάτων και τάξεων ελλείψει ταξικού αντιπάλου έχασε το ιδεολογικό της στίγμα. Η ευημερία που απολάμβαναν ερχόταν κατά κύριο λόγο από το κράτος. Η αστική τάξη και το μεγάλο κεφάλαιο ήσαν περίπου ανύπαρκτα. Οι απεργίες σχεδόν αποκλειστικότητα του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Ο αντίπαλος δεν ήταν ο ταξικός εχθρός αλλά ο κράτος. Έτσι λοιπόν το κίνημα δεν αναπτύχθηκε στη βάση ταξικών αντιθέσεων, εκμετάλλευσης και άρα ιδεολογικών διαφορών. Το βασικό όπλο του "λαού" ήταν ο εκβιασμός της ψήφου. "Ρίχ τα για να σε ψηφίσω". Αυτός ήταν και ο λόγος που όλο και περισσότερο έμοιαζαν το ΠΑΣΟΚ με την ΝΔ και όλως προσφάτως και ο υποτιθέμενος πόλος της αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ. Η βασική σχέση κράτους-δότη και πολίτη-δέκτη συνέθεσε την εικόνα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, η οποία εικόνα όμως άρχισε να θολώνει όταν ο κορβανάς άδειασε και ακούστηκε πλέον καθαρά το ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Τώρα κανείς δεν μπορεί να τα "ρίξει", γιατί απλούστατα δεν υπάρχει "σάλιο".

Τι είναι λοιπόν σήμερα η κεντροαριστερά και η σοσιαλδημοκρατία; Μην είναι, σε επίπεδο ηγεσίας, αυτοί που στο όνομα δήθεν του κοινωνικού κράτους, στην πραγματικότητα όμως χάριν της μακροημέρευσής τους, υπονόμευσαν το μέλλον των παιδιών μας και την πορεία της χώρας; Μην είναι οι διαβόητοι συνδικα-ληστές αγγελιαφόροι του λαο-κρατικού πάρε-δώσε; Μην είναι οι αγανακτισμένοι πολίτες-αγωνιστές και τα κόμματά τους που ξέσκιζαν τον Γιαννίτση, όταν ο άνθρωπος στην πραγματικότητα είπε, δείξτε αλληλεγγύη, σκεφτείτε αυτούς που έρχονται, σκεφτείτε τα παιδιά σας; Είναι τυχαίο που η κ. Γεννηματά προκειμένου να αυτοπροσδιοριστεί ως κεντροαριστερή ή σοσιαλδημοκράτισσα το μόνο που βρήκε να πει ήταν η άβυσσος που τη χωρίζει από τη ΝΔ και γέλασε το πανελλήνιο;

Τι είναι αυτό που λείπει σήμερα από την ελληνική κοινωνία; Είναι η αριστερή συνείδηση, το σοσιαλιστικό όνειρο ή ακόμα και η αναδιανομή του πλούτου(;) - ποιου πλούτου; Ή είναι ο εκδημοκρατισμός, η θεσμοποίηση της κοινωνίας, το κράτος δικαίου, η απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων, η συμφωνία για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης; Τα ωραία λόγια τα μεγάλα ή η αδήριτη πραγματικότητα, ο ρεαλισμός και ο ορθολογισμός; Είναι το ψέμα ή η αλήθεια; Αυτό που λείπει σήμερα από τη χώρα είναι η αστική ολοκλήρωση. Αυτό που στην πραγματικότητα ζήταγε η αριστερά τις δεκαετίες του 50 και του 60, αυτό που σήμερα ονομάζουμε μεταρρύθμιση. Και πρέπει να το πούμε χωρίς φόβο και πάθος. Αντί να προβάλλουμε τα λάβαρα των ιδεών μας από αφέλεια ή ως πρόσχημα για να βαφτιστούμε οι άλλοι, οι διαφορετικοί, οι εχθροί των κατασκευασμένων εχθρών, ας θέσουμε τις βάσεις να κτίσουμε γέφυρες και να ανοίξουμε δρόμους σε μια πορεία προόδου και ευημερίας.

Οι κοινωνικές δυνάμεις που αγωνιούν για ένα καλύτερο αύριο, που αποστρέφονται το αποκρουστικό πρόσωπο του παρελθόντος, κατακερματισμένες και απομονωμένες, ίσως ως μειοψηφία του σήμερα αλλά ως δυνάμει πλειοψηφία του αύριο, θα σπεύσουν στο πρώτο σοβαρό πολιτικό προσκλητήριο. Στη συζήτηση για την κεντροαριστερά φαίνεται ότι θα συμμετέχουν πολλοί, και το Ποτάμι θα ’ναι ένας απο τους συμμετέχοντες. Ο μεταρρυθμιστικός του λόγος μπορεί να γίνει ο ριζοσπαστικός λόγος της κοινωνίας. Οι πολίτες, οι κινήσεις, τα κόμματα που ασπάζονται τις ίδιες ιδέες και αξίες, ας σπεύσουν να συμπορευθούν κι ας γίνουν μαζί με το Ποτάμι το όχημα στην πορεία προς τη νέα εποχή. Το ζητούμενο δεν είναι η πάλη των ηγεσιών, αλλά η πάλη των ιδεών. Δεν είναι οι σφραγίδες που μας λείπουν, είναι οι αξίες που ξέπεσαν.