Πώς φτάσαμε στο τέλος της εποχής Λούκου

Να μείνει ο Γιώργος Λούκος ή να φύγει; Το δίλημμα φαίνεται πως βασάνισε –με τη βαρύτητα της αμλετικής αναρώτησης– για κάμποσες ημέρες την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η απάντηση δόθηκε πριν από τρεις ώρες, με τη σχεδόν, συναισθηματικής υφής, ανακοίνωση του Yπουργείου Πολιτισμού, η οποία παύει, τον επί δεκαετίας καλλιτεχνικό διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ από τα καθήκοντά του. «Το ΥΠΠΟΑ είναι βέβαιο ότι οι καλλιτέχνες και οι πολλοί φίλοι του Φεστιβάλ θα κατανοήσουν ως πολίτες την αναγκαιότητα αυτής της δύσκολης απόφασης» αναφέρεται χαρακτηριστικά στον επίλογό της. Βεβαίως, ανάμεσα σε εκείνους που θα πρέπει να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της αποπομπής Λούκου είναι και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Καθώς ήταν ο ίδιος που, προ λίγων ημερών, επικοινωνούσε τηλεφωνικά με το Γιώργο Λούκο, ζητώντας του να μην ενδώσει στις, πάσης φύσεως, πιέσεις και να μην παραιτηθεί.

Ο κάθε λογικός άνθρωπος –συμπεριλαμβανομένου του Γιώργου Λούκου– θα πίστευε ότι το χρονικό εκδίωξής του από το Ελληνικό Φεστιβάλ λάμβανε αίσιο τέλος. Δυστυχώς, όμως, μιλάμε για το τέλος της λογικής. Πράγματι, ο κ. Τσίπρας είχε λάβει από στενούς συνεργάτες του πλήρη ενημέρωση για το θόρυβο που είχε προκαλέσει ο κρατικός έλεγχος σύμφωνα με τον οποίο το ΕΦ παρουσίαζε έλλειμμα 2.7 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, η ενημέρωση που είχε ήταν ολοκληρωμένη κι όχι μονομερής. Όπως και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού είχε δηλώσει, η «τρύπα» αφορούσε σε διαχείριση της προηγούμενης διοίκησης, η οποία και του κληροδοτήθηκε αναλαμβάνοντας καθήκοντα το 2006. Ο Λούκος επιχείρησε την επίλυση του ζητήματος απομακρύνοντας τον οικονομικό διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, έχοντας όμως χάσει πολύτιμο χρόνο που σήμερα, με νομικούς όρους, τον καθιστά υπόλογο για κακούργημα. Μήπως όμως πρόκειται για αμέλεια; Η υπόθεση, που έχει ήδη διαβιβαστεί στον αρμόδιο εισαγγελέα ενώ δράση έχει αναλάβει και ο ΣΔΟΕ –επομένως είναι στη δικαιοδοσία της Δικαιοσύνης να δώσει απαντήσεις– δεν φαίνεται να έπεισε τον Αλέξη Τσίπρα ο οποίος μαζί με αρκετά στελέχη της κυβέρνησης τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της παραμονής του στο Φεστιβάλ.

Υπήρξε όμως και το άλλο μέτωπο· των πιο «σκληροπυρηνικών» που επικαλούμενοι τη νομική διάσταση του ζητήματος (και όχι τη δεκαετή ακμή του θεσμού επί Λούκου) ζητούσαν την ταχύτατη απομάκρυνσή του. Ανάμεσά τους, συγκαταλέγονται και καλλιτέχνες με τη διπλή ιδιότητα του βουλευτή όπως ο Πάνος Σκουρολιάκος και η Αννα Βαγενά καθώς και ο υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ Θέμης Μουμουλίδης που είχαν κατοικοεδρεύσει τις τελευταίες εβδομάδες στην Μπουμπουλίνας πιέζοντας περαιτέρω τον υπουργό Αριστείδη Μπαλτά. Οποία έκπληξη, η άποψή τους ήταν αυτή που υπερίσχυσε· την οποία μάλιστα οικειοποιούνταν και ο ίδιος ο υπουργός κατά τη μεσημεριανή συνάντηση με πρωτοκλασάτους καλλιτέχνες που υπερασπίζονταν τις θέσεις Λούκου.

Ήταν γύρω στις 11.00 το πρωί όταν ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο Νίκος Καραθάνος, η Μάγια Λυμπεροπούλου, η Όλια Λαζαρίδου και ο Λάκης Λαζόπουλος (μέλη της επιτροπής καλλιτεχνών «διάσωσης» Λούκου) περνούσαν το κατώφλι του υπουργείου σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την επιχείρηση καρατόμησης που είχε στηθεί εις βάρος του εδώ και εβδομάδες. Κι ενώ η συνάντησή τους βρισκόταν σε εξέλιξη, από το email του υπουργείου αποστελλόταν στους δημοσιογράφους το κείμενο περί παύσης του καλλιτεχνικού διευθυντή. Ο εμπαιγμός των καλλιτεχνών αποκαλύφθηκε μόνο κατά την έξοδό τους από το υπουργικό γραφείο οπότε και ενημερώθηκαν για το τι είχε μεσολαβήσει. Το αν οι αντιστάσεις κάμφθηκαν ή παρακάμφθηκαν μένει να αποδειχθεί, προσθέτοντας ένα ακόμα επεισόδιο σε αυτό το απίθανο σενάριο ενδοκυβερνητικής βαβυλωνίας.

Με το δεδομένο της απομάκρυνσής του πάντως λειτουργούσε το τελευταίο διάστημα και ο Γιώργος Λούκος. Οι πιέσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού να δηλώσει παραίτηση ακολούθησαν τα πομπώδη δημοσιεύματα περί σκανδάλου, μπλοκάροντας την προετοιμασία του καλοκαιρινού προγραμματισμού. Διόλου τυχαίο δεν είναι πως η πρώτη κρούση περί παραίτησης έγινε την εβδομάδα που ο καλλιτεχνικός διευθυντής ενέκρινε παραγωγές ελληνικών ομάδων. Φυσικά, όχι μόνο αυτό δεν προχώρησε αλλά αναγκάστηκε να ακυρώσει και τις μετακλήσεις ξένων καλλιτεχνών που θα βρίσκονταν στην Πειραιώς και στην Επίδαυρο το προσεχές καλοκαίρι.

Κάπως έτσι γίνεται συνείδηση ότι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο πλήττεται ο μοναδικός πολιτιστικός θεσμός διεθνούς κλίμακας που, χωρίς αμφιβολία, γνώρισε ανεπανάληπτες ημέρες εσωτερικής παραγωγικότητας και εξωστρέφειας κατά την τελευταία δεκαετία. Παρά, λοιπόν, το στίγμα με το οποίο διώκεται ο Γιώργος Λούκος (ο ίδιος σκόπευε να δώσει απαντήσεις σε όσα του προσάπτονται σε σχετική συνέντευξη τύπου αμέσως μετά το τέλος των γιορτών) εξακολουθεί να είναι ο αδιαμφισβήτητος αναμορφωτής ενός θεσμού που βρισκόταν εν υπνώσει. Είναι ο άνθρωπος πίσω από τον Σαμ Μέντες και τον Κέβιν Σπέισι, την Αριάν Μνουσκίν και την Σιλβί Γκιλέμ, τα απανωτά sold out και την πολιτιστική αναγέννηση μιας γενιάς. Ηλίου φαεινότερο δε, πως έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τις προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ο διάδοχός του. Το Υπουργείο Πολιτισμού, σε περίπτωση που θέλει να τηρήσει μια συνέχεια στα φεστιβαλικά πράγματα, οφείλει να βρίσκεται σε αναζήτηση μιας εφάμιλλης του Λούκου προσωπικότητας, διεθνούς κύρους με επαφές σε ευρωπαϊκούς και όχι μόνο πολιτιστικούς οργανισμούς, με υψηλό καλλιτεχνικό κριτήριο και ικανότητα μάνατζερ. Θα χρειαστεί λοιπόν και λίγη τύχη.

Σημείωση

Σε εξώδικη δήλωση που απέστειλε την Δευτέρα 4/1, η ηθοποιός και βουλευτής της ΚΟ Σύριζα, Αννα Βαγενά διαψεύδει κατηγορηματικά πως ήρθε σε επαφή με στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού επιχειρώντας την απομάκρυνση του Γιώργου Λούκου από την προεδρεία του Ελληνικού Φεστιβάλ. Η κ. Βαγενά τονίζει πως δεν έλαβε θέση με άμεσο ή έμμεσο τρόπο σε σχέση με το έργο, την επάρκεια ή την καταλληλότητα του τέως καλλιτεχνικού διευθυντή και προέδρου του Ελληνικού Φεστιβάλ παρά μόνον με την διοικητική οργάνωση και λειτουργία του. Συγκεκριμένα, στο σχετικό έγγραφο διαμαρτυρίας, υπογραμμίζει ότι η εμπλοκή του ονόματος της στο παραπάνω ρεπορτάζ «τυγχάνει όλως αναληθής, διαλαμβάνει δε ψεύδη τα οποία όχι μόνο βλάπτουν την τιμή και την υπόληψη μου αλλά προσβάλουν και την ίδια την λειτουργία του κοινοβουλευτικού συστήματος καθώς υπονοούν ανεπίτρεπτες επεμβάσεις των μελών του νομοθετικού στα έργα της εκτελεστικής λειτουργίας».