«Οι αυταπάτες και τα μεγάλα λόγια δεν χόρτασαν ποτέ κανέναν. Τόσα περάσαμε, θα έπρεπε να το ξέρουμε». Με αυτές τις φράσεις ολοκλήρωνα το σημείωμά μου «2015: Προβλεπόταν ανάπτυξη 2,9%. Τώρα τι θα γίνει;», που δημοσιεύτηκε αμέσως μετά την αποτυχία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και την προκήρυξη των εκλογών.
Η Ελλάδα μετά από 6 χρόνια ύφεσης –που ξεκίνησε το 2008, παρά τα δανεικά δισεκατομμύρια που έριχνε η κυβέρνηση στην αγορά– επέστρεψε το 2014 σε ανάπτυξη 0, 8% του ΑΕΠ ξεπερνώντας ελάχιστα τις προβλέψεις. Για το 2015 οι προβλέψεις ήταν μεταξύ 2,5 και 2,9% του ΑΕΠ. Στο μεταξύ προέκυψαν νέοι ευνοϊκοί παράγοντες που θα βοηθούσαν την ελληνική οικονομία να υπερβεί τις εκτιμήσεις. Η μείωση της τιμής του πετρελαίου, η πτώση του Ευρώ, η πιστωτική επέκταση της ΕΚΤ και η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση που κατέστρεψε τον τουρισμό στην Τυνησία, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέες δουλειές και να επιταχυνθεί η μείωση της ανεργίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε στην εξουσία υποσχόμενος ότι έχει το μαγικό ραβδί που θα παρήγαγε χρήμα. Η «δημιουργική ασάφεια» αποδείχτηκε καταστροφική σαφήνεια για την ελληνική οικονομία. Η ύφεση επανήλθε και η μείωση της ανεργίας ανακόπηκε. Η εξέλιξη αυτή πλήττει, πέρα από την παραγωγική οικονομία, και τα οικονομικά του κράτους στερώντας έσοδα από φόρους και εισφορές.
Σαν να μην έφταναν αυτά, η αποχώρηση της ελληνικής κυβέρνησης από τις διαπραγματεύσεις και η προκήρυξη του δημοψηφίσματος αύξησαν τις πιθανότητες για μη επίτευξη συμφωνίας και πλήρη κατάρρευση της οικονομίας. Οι πολίτες έσπευσαν στα ΑΤΜ αμέσως μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος για να γλιτώσουν τα χρήματά τους. Το κλείσιμο των τραπεζών έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στην οικονομική δραστηριότητα.
Η κυβέρνηση, με τη γνωστή ευκολία να ανακαλύπτει πραξικοπήματα, κατήγγελλε την ΕΚΤ για το κλείσιμο των τραπεζών. Η ΕΚΤ, που τους τελευταίους μήνες κάλυπτε τις αναλήψεις, δεν μπορούσε να συνεχίσει την παροχή ρευστότητας μετά το τέλος του προγράμματος στήριξης. Η κυβέρνηση το ήξερε πολύ καλά αυτό, καθώς με τον κίνδυνο να κοπεί η ρευστότητα και να κλείσουν οι τράπεζες υπέγραψε τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου.
Αν ισχυριστεί η κυβέρνηση ότι αγνοούσε το τι θα συμβεί στις τράπεζες, ομολογεί ότι είναι εγκληματικά ανίκανη να κυβερνήσει, εφόσον δεν μπόρεσε να αντιληφθεί ένα σοβαρό κίνδυνο που επισήμαιναν οι πάντες. Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση γνώριζε τα επακόλουθα των αποφάσεών της και επέλεξε να κάνει ένα τόσο μεγάλο κακό στους πολίτες και την οικονομία της χώρας. Βρέθηκε σε αδιέξοδο όταν συγκρούστηκε η δημαγωγία με την πραγματικότητα. Είτε ο πρωθυπουργός ήθελε να δραπετεύσει, είτε να ενισχυθεί στο εσωτερικό, το δημοψήφισμα δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Σε τρεις μέρες ο ίδιος αντέστρεψε το αποτέλεσμα της κάλπης, αλλά η τεράστια ζημιά στην οικονομία είχε γίνει.
Οι νεότερες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπολογίζουν την ύφεση έως 4% του ΑΕΠ για το 2015, ενώ η κάθοδος θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά μέχρι και 1,6%. Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι θα ισχύει η συμφωνία, γιατί διαφορετικά η ζημιά είναι ανυπολόγιστη. Αν η ύφεση περιοριστεί στο 3%, η διαφορά μεταξύ αυτού που υπολογιζόταν στην αρχή του χρόνου και αυτού που με πολύ αισιόδοξες εκτιμήσεις περιμένουμε τώρα, αντιστοιχεί με απώλεια πλούτου ίση με το 6% του ΑΕΠ, περίπου 10 δισ. ευρώ. Μεγάλο μέρος από αυτά θα πήγαινε στα ταμεία του κράτους και τώρα θα αναπληρωθεί με τους νέους φόρους που θα πληρώσουμε.
Ανάλογα θα είναι τα αποτελέσματα του εξαμήνου των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και στην επιβάρυνση του χρέους. Η έκθεση του ΔΝΤ μιλάει για την καταστροφή που υπέστησαν η οικονομία και οι τράπεζες της Ελλάδας τις τελευταίες εβδομάδες ενώ παρόμοιες είναι και οι εκτιμήσεις της Κομισιόν. Πριν ένα μήνα κανείς δεν μιλούσε για νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Τώρα τα δισεκατομμύρια που θα δανειστεί το κράτος για τις τράπεζες μπορεί να φτάσουν τα 25.
Το κράτος δανείστηκε για την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και απέκτησε την πλειονότητα των μετοχών τους. Με τη βελτίωση των συνθηκών το κράτος σκόπευε να πουλήσει τις μετοχές και να ανακτήσει μέρος των χρημάτων που έβαλε (έως και 25 δισ.) τα οποία και θα μείωναν το χρέος. Μετά το κλείσιμο των τραπεζών η αξία των μετοχών τους έχει σχεδόν εκμηδενιστεί. Αντί για 25 δισ. που σκόπευε να κερδίσει το δημόσιο, τώρα θα χρειαστεί να βάλει άλλο τόσο νέο χρήμα, το οποίο θα επιβαρύνει το χρέος. Η ζαριά του δημοψηφίσματος θα μας κοστίσει πανάκριβα.
Ο Αλ. Τσίπρας προβάλλει τα αιτήματα του ΔΝΤ για ρύθμιση του χρέους σαν δικό του κατόρθωμα. Αποκρύπτει το πρώτο μέρος των θέσεων του ΔΝΤ που καταλογίζει στον ίδιο την ευθύνη για τη χειροτέρευση της κατάστασης, ώστε να χρειάζεται μεγαλύτερη ελάφρυνση. Ο πρωθυπουργός κάνει το ίδιο και με τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος που ζητούν οι δανειστές, η οποία είναι επίσης αποτέλεσμα της επιστροφής της οικονομίας στην ύφεση. Είναι σαν ένας επιχειρηματίας που κατέστρεψε την επιχείρησή του να χαίρεται επειδή θα πληρώσει λιγότερους φόρους λόγω της πτώσης των κερδών.
Πολλοί συμπολίτες μας κατηγορούν τους δανειστές για τα μέτρα που μας υποχρεώνουν να πάρουμε. Όμως ελάχιστα από αυτά τα μέτρα ήταν στο τραπέζι πριν τον Ιανουάριο. Οι ευθύνες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ για τον χειρισμό της κρίσης είναι μεγάλες. Όμως, έστω και με καθυστέρηση, έστω και δειλά, η ανάκαμψη είχε αρχίσει να φαίνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε ότι θα επιβάλει τη θέλησή του στις ισχυρές χώρες που μας δανείζουν. Τώρα τις κατηγορεί για αντιδημοκρατικότητα και πραξικοπήματα επειδή δεν υποτάχθηκαν οι 18 χώρες στις δικές μας αποφάσεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε να δώσει τέλος στη λιτότητα και φέρνει πολύ μεγαλύτερη λιτότητα, παρότι παρέλαβε μια οικονομία χωρίς ελλείμματα. Υποσχέθηκε μια διεθνή διάσκεψη για τη διαγραφή του χρέους και έχουμε νέα τεράστια αύξηση του χρέους. Ακόμη και να ρυθμιστεί ένα μέρος του, το βάρος στους πολίτες θα είναι μεγαλύτερο.
Η ακραία αντιμνημονιακή αντιπαλότητα που καλλιέργησε ο ΣΥΡΙΖΑ του έφερε κέρδη, αλλά ζημίωσε τη χώρα και απομάκρυνε την ανάκαμψη. Τώρα αποδεικνύεται ότι όλο αυτό ήταν μία απάτη. Υποσχεθήκαν πράγματα που ήταν αδύνατο να κάνουν, αλλά τα αποτελέσματα της πολιτικής τους θα τα πληρώνουμε για χρόνια.
