Δήμος Αθηναίων: Επετειακές εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της πόλης και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας
Το 2024 συμπληρώνονται 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 1974 και 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τη ναζιστική κατοχή τον Οκτώβριο του 1944. Ο Δήμος Αθηναίωντιμά τα δύο αυτά σημαντικά ορόσημα για την ελεύθερη και δημοκρατική πορεία του τόπου καθώς και τους αγώνες του ελληνικού λαού για εθνική ανεξαρτησία, ελευθερία και δημοκρατία, διοργανώνοντας ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων με τίτλο «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» που σχεδιάζουν και υλοποιούν ο Οργανισμός, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με φορείς του Δήμου Αθηναίων και άλλους φορείς.
Μέσα από ποικίλες εκδηλώσεις και καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές δράσεις που απλώνονται σε πολλά τοπόσημα της Αθήνας αλλά και σε πολλές γειτονιές της έως και τον ερχόμενο Νοέμβριο, με ελεύθερη είσοδο στην πλειονότητά τους, ο Δήμος Αθηναίων αναδεικνύει τη ζωντανή ιστορική μνήμη της πόλης ανοίγοντας παράλληλα έναν αναγκαίο διάλογο με τη νεότερη ιστορία μας.
Χάρης Δούκας: «Να εμπνεύσουμε τις επόμενες γενιές για μια πιο δίκαιη και δημοκρατική κοινωνία»
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας υπογράμμισε: «Η Αθήνα τιμά όσες και όσους αγωνίστηκαν για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία της. Διατηρούμε τη μνήμη ζωντανή για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να αποφασίζουν με δύναμη και σθένος για το μέλλον τους. Οι επετειακές δράσεις που σχεδίασε ο Δήμος Αθηναίων για τη διπλή αυτή επέτειο, θα μας θυμίσουν, θα μας συγκινήσουν, θα μας μάθουν και θα μας προβληματίσουν. Τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Η σύγχρονη δημοκρατία και η ελευθερία μας, αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις και δεν μπορούν να θεωρηθούν αυτονόητες. Σας καλώ όλες και όλους, νεότερους και μεγαλύτερους, να συμμετέχετε σε αυτή τη μεγάλη γιορτή για τις δύο ύψιστες αξίες, τις οποίες πολλοί άνθρωποι στον κόσμο στερούνται ακόμα και σήμερα. Ελάτε να ενισχύσουμε τη Δημοκρατία και την Ελευθερία στην Αθήνα του 2024 και μαζί να εμπνεύσουμε τις επόμενες γενιές για μια πιο δίκαιη και δημοκρατική κοινωνία».
Η Πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων, Ελένη Ζωντήρου ανέφερε σχετικά: «Φέτος γιορτάζουμε μια διπλή επέτειο. Ο εορτασμός αυτός μας δίνει την ευκαιρία να ανατρέξουμε στα σημαντικά γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της πόλης και της χώρας μας. Με μια σειρά από εκδηλώσεις και δράσεις, υπενθυμίζουμε τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας που δεν πρέπει να θεωρούνται ποτέ αυτονόητες. Η ανάδειξη της πρόσφατης ιστορίας μας ζωντανεύει τις μνήμες και βοηθάει να φωτίζουμε το παρόν βασιζόμενοι στα διδάγματα του παρελθόντος. Ελπίζουμε να απολαύσετε την ιστορική αυτή αναδρομή σε πολλά και διαφορετικά σημεία της πόλης, τοπόσημα σημαντικών γεγονότων που σχετίζονται τόσο με την Μεταπολίτευση όσο και με την Απελευθέρωση της Αθήνας».
Ο Πρόεδρος της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, Κωστής Παπαϊωάννου, δήλωσε: «Ο Δήμος Αθηναίων θυμάται συνδυαστικά τις δύο μεγάλες γιορτές ελευθερίας, την Απελευθέρωση και τη Μεταπολίτευση. Δύο κορυφαίες στιγμές του 20ου αιώνα συναντιούνται και συνομιλούν μέσα από πλούσιες εκδηλώσεις γνώσης, μνήμης και τέχνης. Τιμούμε τους πρωταγωνιστές, στοχαζόμαστε για το πραγματικό περιεχόμενο της Δημοκρατίας, αναλογιζόμαστε τις σύγχρονες απειλές κατά της ανοιχτής κοινωνίας».
Κεντρική ιστορική έκθεση «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της»
Στο Κέντρο Τεχνών του ΟΠΑΝΔΑ στο Πάρκο Ελευθερίας, ανάμεσα σε κτίρια σπουδαίας ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας που ανήκουν στον μνημειακό χώρο των παλιών κρατητηρίων του Διοικητηρίου της ΕΑΤ – ΕΣΑ, παρουσιάζεται η έκθεση «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» που αποτελεί το επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων.
Από τις 22 Ιουλίου έως τις 28 Οκτωβρίου, η μεγάλη ιστορική έκθεση που σχεδιάζει και υλοποιεί η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους τιμά τη διπλή αυτή επέτειο και φωτίζει εκείνες τις μέρες γιορτής, θυμίζοντας παράλληλα το σύντομο λυτρωτικό φθινόπωρο του ’44 που επισκιάστηκε από τον εμφύλιο πόλεμο, αλλά και τον καυτό γιορτινό Ιούλιο του ’74 που σημαδεύτηκε από την κυπριακή τραγωδία. Μέσα από πλούσιο φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό, σπάνια έγγραφα και προσωπικά αντικείμενα, υλικό που παραχωρήθηκε επίσης από το Αρχείο της ΕΡΤ και το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Αθηναίων, η έκθεση αναδεικνύει τη συλλογική ιστορική μνήμη και τους λαϊκούς αγώνες για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, εστιάζοντας στα συναισθήματα της ελπίδας και της χαράς που αυτά γεννούν. Την έκθεση πλαισιώνει ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων που θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο.
Ένας ιδιαίτερος φόρος τιμής στην Κύπρο και στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή έρχεται από τις 5 έως τις 31 Ιουλίου μέσα από την έκθεση φωτογραφίας και πολυμέσων του Σωτήρη Δανέζη με τίτλο «Αμμόχωστος 3,5%» που φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Δήμου Αθηναίων. Ιστορικές μαρτυρίες και αποκαλυπτικές φωτογραφίες από το 3,5% της περίκλειστης πόλης-φάντασμα μας επιτρέπουν για πρώτη φορά να δούμε πώς είναι η πόλη μετά από 50 χρόνια λεηλασίας και αιχμαλωσίας, αλλά κυρίως να φανταστούμε πώς ήταν η ζωή στην Αμμόχωστο την ημέρα που οι εισβολείς ανάγκασαν τους 40.000 κατοίκους της να την εγκαταλείψουν.
Πώς ήταν η ζωή στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής; Ποιοι και πώς αντιστάθηκαν; Και πώς, τελικά, ήρθε η απελευθέρωση; Δεκατέσσερις Έλληνες δημιουργοί κόμικς αντιτάσσουν τη μνήμη, προτάσσουν τη γνώση και παρακινούν σε εγρήγορση μέσα από την έκθεση κόμικς με τίτλο «Ένα γλυκό ξημέρωμα. 14 ιστορίες για την Αθήνα της κατοχής» που διοργανώνεται από τις 5 έως τις 17 Σεπτεμβρίου στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων.
Η τέχνη ως έκφραση της ανθρώπινης σκέψης και δράσης συνιστά συστατικό στοιχείο της ιστορικής πραγματικότητας και γίνεται διαμορφωτής της ιστορικής μνήμης. Από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 3 Νοεμβρίου, η Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων (κτίριο Β) παρουσιάζει την έκθεση με τίτλο «Η Αποκατάσταση της αισιοδοξίας» με έργα από τις μόνιμες συλλογές της, τα οποία εικαστικά αγγίζουν έννοιες και σύμβολα ανελευθερίας, σκληρότητας, βίας, αλλά και αντίστασης, γενναιότητας, ελπίδας, αισιοδοξίας, χαράς και προσμονής. Τα έργα αυτά ανήκουν σε πολλούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων πρωταγωνιστούν τρεις εικαστικοί που με το έργο τους ήταν παρόντες συνειδητά και αδιαμεσολάβητα στις πιο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
Με την έννοια της σύγκρουσης ως πολιτισμικό φαινόμενο στο επίκεντρο, η ομαδική έκθεση «Δημοκρατία και συγκρούσεις» φιλοξενείται από τις 3 Οκτωβρίου έως τις 17 Νοεμβρίου στο κτίριο Α της Πινακοθήκης. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες προβληματίζουν και προβληματίζονται για το νόημα της δημοκρατίας, της σύγκρουσης, αλλά και της βίας, με αφετηρία τα 50 χρόνια από την επιστροφή της δημοκρατίας στη χώρα μας και τις συγκρούσεις που την σηματοδότησαν.
Συναυλία και μουσικές εκδηλώσεις
Μουσικά αφιερώματα στα τραγούδια της αντίστασης και στο ρεμπέτικο της κατοχής διοργανώνονται σε πολιτιστικά κέντρα της πόλης, ενώ η όπερα «Φιντέλιο» του Μπετόβεν, σε διοργάνωση του ΟΠΑΝΔΑ, ανεβαίνει στο «Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο “Μαρία Κάλλας”» στην ελληνική γλώσσα, στο ίδιο ακριβώς λιμπρέτο με τα συμβολικά μηνύματα που είχε τραγουδήσει στο Ηρώδειο τον Αύγουστο του ‘44 η νεαρή τότε Μαρία Κάλλας, λίγους μόλις μήνες πριν την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Αθήνα. Ακόμη, η μεγάλη συναυλία «Τίποτα δεν πάει χαμένο: 50 χρόνια τραγούδια για έναν καλύτερο κόσμο» έρχεται στις 15 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού, σε διοργάνωση της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων. Σπουδαίοι εκπρόσωποι τριών γενιών ερμηνευτών (Σπύρος Γραμμένος, Φοίβος Δεληβοριάς, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Μαρία Παπαγεωργίου, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης, Μαρία Φαραντούρη, κ.ά.) ερμηνεύουν τραγούδια που λειτούργησαν ως συνεκτικός κρίκος στον αγώνα για μια καλύτερη και πιο δίκαιη ζωή, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Οδυσσέα Ιωάννου.
Ημερίδες – συζητήσεις: Η αξία του δημοκρατικού διαλόγου στο επίκεντρο
Μια σειρά από ομιλίες και συζητήσεις ανοιχτές προς το κοινό εμπλουτίζουν τις επετειακές εκδηλώσεις και στήνονται στον εξωτερικό χώρου του Athens Book Space στο Πάρκο Ελευθερίας, στην Τεχνόπολη, καθώς και στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων. Διακεκριμένοι ιστορικοί, ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι των τεχνών και μελετητές των περιόδων της ναζιστικής κατοχής και της δικτατορίας καταθέτουν μαρτυρίες από τα σκοτεινά αυτά χρόνια και συνομιλούν, μεταξύ άλλων, για την αλληλεγγύη των ευρωπαϊκών λαών στον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ελλάδα, για τη λογοκρισία, για τις γυναίκες της αντίστασης, κ.ά.
Η άλλη Αθήνα μέσα από θεατρικές και ιστορικές διαδρομές
Περίπατοι σε εμβληματικά τοπόσημα συνδεδεμένα με τον αντιδικτατορικό αγώνα, ξεναγήσεις στα καταφύγια της Αθήνας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θεατρικές διαδρομές στα άγνωστα Πετράλωνα της αντίστασης και στο κατοχικό Παγκράτι, καθώς και επισκέψεις-βιωματικές εμπειρίες στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης 1941-1944 «Κοραή 4» προσκαλούν τους επισκέπτες να ανακαλύψουν μια άλλη Αθήνα καθ’όλη τη διάρκεια των επετειακών εκδηλώσεων. Μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει η διαδρομή μνήμης στο 3ο Νεκροταφείο Αθηνών με τίτλο «Όσοι δεν πρόλαβαν», μια διαδρομή στον τόπο ταφής εκτελεσθέντων και θυμάτων που ανασύρει μνήμες για τα γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση και τον μεγάλο λιμό του χειμώνα του ‘41-‘42.
Παραστατικές τέχνες: Προάγοντας την καλλιτεχνική έκφραση
Πολυδιάστατες εμπειρίες προσφέρουν στο κοινό θεατρικές παραστάσεις, performances, χορός αλλά και λογοτεχνικές και ποιητικές αναγνώσεις που τιμούν τις φωνές των συγγραφέων που κατέγραψαν τις στιγμές της κατοχής και της μεταπολίτευσης. Ανάμεσά τους, η performance με τίτλο «Σκίτσα Κοραή 4, 1941-1944» των απόφοιτων της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών, σε δραματουργία/ενορχήστρωση Ακύλλα Καραζήση, που στήνει ένα ηχητικό-οπτικό τοπίο στο υπόγειο του κτιρίου της οδού Κοραή 4 το οποίο λειτουργούσε ως κρατητήριο-κολαστήριο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς και η θεατρική παράσταση «Τανκ – Όλη νύχτα εδώ» της θεατρικής ομάδας RMS MATAROA στο Πάρκο Ελευθερίας για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Με αφορμή την παράσταση, από την Τρίτη 25 Ιουνίου και για δύο εβδομάδες, ο Αθήνα 9,84 θα μεταδίδει συνολικά δέκα μικρής διάρκειας ηχητικά αποσπάσματα μαρτυριών που συνθέτουν την προφορική ιστορία των γεγονότων εκείνου του Νοέμβρη στην εκπομπή του Μιχάλη Λεάνη «Πλοίο τράκαρε με τρένο» (15:00-16:00).
Προβολές: Αναδρομή στην ιστορία μέσω της μεγάλης οθόνης
Μια νοητή γέφυρα που συνδέει την ιστορία με το παρόν στήνεται μέσω της μεγάλης οθόνης. Για πέντε βραδιές του Ιουλίου, το Πάρκο Ελευθερίας μετατρέπεται σε θερινό σινεμά με ελεύθερη είσοδο, φιλοξενώντας το κινηματογραφικό αφιέρωμα για τα 50 χρόνια από τη Μεταπολίτευση που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αριστουργήματα του Λουίς Μπουνιουέλ, του Ζιλ Ντασέν και του Νίκου Κούνδουρου. Τον Οκτώβριο, επιλεγμένα επεισόδια από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» του αρχείου της ΕΡΤ, μία από τις σημαντικότερες παραγωγές για την περίοδο της κατοχής στην Ελλάδα, θα προβάλλονται δωρεάν στα Κέντρα Δημιουργικής Μάθησης στις γειτονιές του Δήμου Αθηναίων. Τις προβολές θα πλαισιώνει σχολιασμός των επεισοδίων από ιστορικούς καθώς και συζήτηση με το κοινό.
Δράσεις για παιδιά και σχολεία
Εκπαιδευτικά προγράμματα για οικογένειες και παιδιά, θεατρική παράσταση για μαθητές Δημοτικού βασισμένη στο βιβλίο «Όταν έφυγαν τ’ αγάλματα» της βραβευμένης συγγραφέως Αγγελικής Δαρλάση, περιηγήσεις για μαθητικές ομάδες σε σημεία που συνδέονται με τα χρόνια της γερμανικής κατοχής και της απελευθέρωσης της πόλης αλλά και σε κτίρια συνυφασμένα με τα χρόνια της δικτατορίας και της πτώσης της, εργαστήρια ρητορικής και μαθητικοί αγώνες αντιλογίας πλαισιώνουν αυτό το φθινόπωρο τις επετειακές εκδηλώσεις, με στόχο την ενίσχυση του δημοκρατικού ήθους και την εκπαίδευση ενεργών δημοκρατικών πολιτών. Οι δράσεις για σχολεία υλοποιούνται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία».
12°
