Εξέγερση του Πολυτεχνείου: 50 έτη συμπληρώνονται από τη νύχτα της 17ης Νοεμβρίου 1973 - Το χρονικό της αρχής της κατάρρευσης του χουντικού καθεστώτος σε εικόνες
Μισός αιώνας συμπληρώνεται σήμερα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών, το πρώτο σε μια σειρά από γεγονότα που οδήγησαν τελικά στην πτώση της χούντας.
Το ημερολόγιο έγραφε 14 Νοεμβρίου του 1973, όταν φοιτητές του ιδρύματος αποφάσισαν να απέχουν από τα μαθήματά τους διεκδικώντας περισσότερες ελευθερίες.
Οι εξεγερμένοι φοιτητές οχυρώθηκαν στο εμβληματικό κτήριο της οδού Πατησίων και έστησαν έναν ραδιοφωνικό σταθμό προκειμένου να ακουστούν τα αιτήματά τους πέρα από τα κάγκελα της πύλης.
Έχοντας την τεχνογνωσία από τις σπουδές τους, οι φοιτητές δεν χρειάστηκαν παρά μόνο μερικές ώρες για να κατασκευάσουν τον πομπό του σταθμού στα εργαστήρια της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων.
«Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!» ήταν τα πρώτα λόγια που ακούστηκαν από τον σταθμό από τις φωνές της Μαρίας Δαμανάκη, του Δημήτρη Παπαχρήστου και του Μίλτου Χαραλαμπίδη.
«Λαέ της Ελλάδας, το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού μας αγώνα ενάντια στη δικτατορία και για τη δημοκρατία».
Ακολούθησαν δυο ημέρες αγώνα αλλά και αγωνίας, καθώς χουντικοί νεολαίοι επιχείρησαν να εισβάλουν στο Πολυτεχνείο για να περιοριστούν ωστόσο από ομάδες περιφρούρησης.
Ο αγώνας των φοιτητών άγγιξε τις καρδιές της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών, που συντόνιζαν τους ραδιοφωνικούς τους δέκτες στη συχνότητα της εκπομπής του φοιτητικού σταθμού.
Τα γεγονότα δεν είχαν αφήσει ασυγκίνητες ούτε τις μικρότερες ηλικίες. Και ήταν τόσο έντονα που έμειναν χαραγμένα στη μνήμη τους:
«Θυμάμαι τον ραδιοφωνικό σταθμό, τις συζητήσεις στο σπίτι για τα τανκς στους δρόμους, τη μητέρα μου να λέει πως πρέπει να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά», λέει σήμερα πανεπιστημιακός που τότε ήταν μόλις επτά ετών.
Φαίνεται πως δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ το καθεστώς υποτίθεται πως διαπραγματευόταν την ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών από τον χώρο του Πολυτεχνείου, αποφασίστηκε η επέμβαση του στρατού με ένα από τρία τανκς που είχαν παραταχθεί έξω από την πύλη να εφορμά και να γκρεμίζει την κεντρική πύλη.
Οι φοιτητές καλούσαν τους στρατιώτες από τον σταθμό τους να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους.
Ο εκφωνητής απήγγειλε τον εθνικό ύμνο, ενώ το ίδιο έκαναν και οι φοιτητές που είχαν συγκεντρωθεί στο κεντρικό προαύλιο.
Tα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επομένη της αιματηρής καταστολής: Έτσι κατέγραψαν τα γεγονότα Νέα, Βήμα, Απογευματινή και Βραδυνή
Tα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επομένη της αιματηρής καταστολής: Έτσι κατέγραψαν τα γεγονότα Νέα, Βήμα, Απογευματινή και Βραδυνή
Μια ομάδα ενόπλων των ειδικών δυνάμεων θα αναλάμβανε στη συνέχεια να απομακρύνει τους φοιτητές από το Πολυτεχνείο από την πύλη της οδού Στουρνάρη.
Κατά την έξοδό τους οι φοιτητές ήρθαν αντιμέτωποι με τη βία της αστυνομίας, ενώ ελεύθεροι σκοπευτές άνοιξαν πυρ από γειτονικές ταράτσες και πράκτορες της ΚΥΠ καταδίωκαν τους εξεγερθέντες.
Λίγο αργότερα θα συλλαμβάνονταν και οι εκφωνητές που έως τότε είχαν παραμείνει στο πόστο τους. Τα πυρά θα συνεχίζονταν για ώρες. Η ηρωική εξέγερση των φοιτητών βάφτηκε στο αίμα.
Η δικτατορία δήλωνε 34 νεκρούς και 840 συλλήψεις. Με τη μεταπολίτευση δηλώθηκαν άλλες 21 τουλάχιστον περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού και τουλάχιστον 2.400 συλλήψεις.
Ωστόσο, τα θύματα πρέπει να ήταν πολύ περισσότερα, καθώς προκειμένου να διαφύγουν τη σύλληψη, πολλοί βαριά τραυματισμένοι αρνήθηκαν να διακομιστούν σε νοσοκομείο.
Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με πραξικόπημα.
Πρόεδρος ορίστηκε ο αντιστράτηγος Φαίδων Γκιζίκης και πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος.
Ισχυρός άνδρας του νέου καθεστώτος ήταν ο διοικητής της στρατιωτικής αστυνομίας, ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, ο οποίος επέβαλε ένα καθεστώς σκληρότερο από εκείνο του Παπαδόπουλου.
Η αιματηρή καταστολή της εξέγερσης, η οποία όπως προκύπτει από την επισκόπηση του καταλόγου των καταγεγραμμένων νεκρών χαρακτηρίστηκε από δολοφονίες πολιτών ακόμη και δυο μέρες μετά τη στιγμή της εισόδου του τανκ στον περίβολο του Πολυτεχνείου, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου σήμανε την αρχή του τέλους για τη χούντα. Αποτέλεσε ταυτόχρονα τομή για τη νεότερη ελληνική πολιτική ιστορία της Ελλάδας, καθώς μέσω της εξέγερσης, η κοινωνική δυσαρέσκεια κατά των οικονομικών ανισοτήτων και των περιορισμών των πολιτικών ελευθεριών, η οποία χαρακτήριζε το μετεμφυλιακό κράτος εν γένει, μετατοπίστηκε προς τα αριστερά.
Ο επίσημος εορτασμός της επετείου της εξέγερσης κάθε 17η Νοεμβρίου καθιερώθηκε το 1981, από τη νεοεκλεγείσα τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου.
16°
