Η πρώτη συνάντηση με δύο μαυρόγυπες μετά την καταστροφική φωτιά στο δάσος της Δαδιάς
Όπως με όλα τα πράγματα, όταν δεν έχουμε προσωπικά βιώματα, εμπειρίες, έστω εικόνες, αν δεν έχουμε δει από κοντά ή διαβάσει, δεν συνειδητοποιούμε. Το ίδιο και εδώ, η μη εξοικείωσή μας με τα δάση και την άγρια ζωή δεν μας βοηθάει να καταλάβουμε. Ή, να το πω αλλιώς: δεν μας επιτρέπει να συναισθανθούμε. Το βίντεο και οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν στο Facebook από τη σελίδα του Χρήστου Καλόγερου με τους δύο νεαρούς μαυρόγυπες στα καμένα από τον πυρήνα του δάσους της Δαδιάς είναι σπαρακτικά. Ναι, η συνάντηση μαζί τους δημιουργεί ελπίδα για τη ζωή που σώθηκε. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ανακούφιση που ένιωσα, συμμετέχοντας σε μια δράση της Anima για αναζήτηση άγριων ζώων που επέζησαν από τη φωτιά στον Όλυμπο Αναβύσσου, όταν μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα θανάτου μια μύγα (!) ήρθε και κάθισε στο χέρι μου. Την ίδια στιγμή όμως το να βλέπεις αυτά τα σπάνια πουλιά να στέκονται στην άσφαλτο και να κοιτάζουν απορημένα δεξιά κι αριστερά, σου ραγίζει την καρδιά. Το δάσος ήταν το σπίτι τους. Πόσα από αυτά άραγε κάηκαν; Πόσα πρόλαβαν να φύγουν; Και αυτά που σώθηκαν πώς θα επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον αποπνικτικό; Με τι θα τραφούν; Πώς να νιώθουν;
Η πρώτη συνάντηση με δύο νεαρούς Μαυρόγυπες μετά τη φωτιά!
Φωτό/Βίντεο: Christos Kalogeros
Όσοι δεν το γνωρίζαμε το μάθαμε με την καταστροφή. Το δάσος της Δαδιάς αποτελούσε βιότοπο για αυτό το προστατευόμενο είδος αρπακτικού. Εντυπωσιακά μεγάλα πλάσματα. Μόνο το άνοιγμα των φτερών τους φτάνει τα 2,70-3 μέτρα! Το φαντάζεστε; Και το σώμα τους έχει μήκος 1,10-1,25 μέτρα. Διαβάζω ότι οι μαυρόγυπες μπορούν να φθάσουν σε εξαιρετικά μεγάλα ύψη. Και παρά το μέγεθός τους πετάνε πολύ άνετα εκμεταλλευόμενοι τα ανοδικά θερμικά ρεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να χτυπούν τα φτερά τους. Η πτήση τους είναι τόσο άνετη, μάλιστα, που έχει χαρακτηριστεί ότι συμβαίνει σε «αργή κίνηση». (slow motion, Wikipedia).
Εντυπωσιακά ζώα. Και σπάνια. Διαβάζω στη σελίδα της WWF ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ο πληθυσμός τους στην Ελλάδα άκμαζε. Ακολούθησε δραματική συρρίκνωση με αποτέλεσμα τη δεκαετία του 1980 να αναπαράγεται σε δύο μόνο συγκεκριμένες περιοχές: στον Όλυμπο και στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου στον Έβρο. Μεχρι πριν από λίγες μέρες, το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς φιλοξενούσε το μοναδικό αναπαραγόμενο πληθυσμό μαυρόγυπα σε ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο.
Η WWF είχε ενεργή δράση από το 1980 στην περιοχή, πετυχαίνοντας ο πληθυσμός του μαυρόγυπα να αυξηθεί σε 16 ζευγάρια και 55 άτομα το 1992 και σε 28 ζευγάρια και 90-100 άτομα τα τελευταία χρόνια. Η μόνιμη επιστημονική ομάδα τους, εγκατεστημένη στη Δαδιά από το 1992, κατέγραφε και παρακολουθούσε, συμβάλλοντας στην επιβίωση των νεαρών πουλιών με το να βρίσκουν ασφαλή τροφή τους πρώτους μήνες της ζωής τους αφότου πετάξουν από τη φωλιά, αλλά και με συμπληρωματική τροφή όλου του πληθυσμού τους δύσκολους μήνες του χειμώνα που μειώνοντααν οι τροφικές πηγές.
Ο μαυρόγυπας (Aegypius monachus) αποτελεί ένα από τα απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας, καθότι σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009) θεωρείται «κινδυνεύον». Από τις αρχές Ιανουαρίου, τα ζευγάρια ξεκινούν τις αναπαραγωγικές τους επιδείξεις και χτίζουν μαζί τη φωλιά τους στις κορυφές των πεύκων που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 2 μέτρα σε διάμετρο και ένα μέτρο σε ύψος. Μοιράζονται την «ευθύνη» ανατροφής του νεοσσού, επωάζοντας το μοναδικό αυγό τους για 50-55 μέρες, μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου. Η άφιξη του νέου μέλους της οικογένειας, φέρνει ευθύνες για τους γονείς που ταΐζουν το μικρό από τον Μάιο και για 3,5 περίπου μήνες ώσπου να πετάξει από τη φωλιά του, ενώ θα ενηλικιωθεί και θα «ανοίξει τις φτερούγες» του για αναπαραγωγή όταν φτάσει τα 5 με 6 χρόνια. Ως τότε ταξιδεύει στις γύρω περιοχές μαθαίνοντας τις τροφικές πηγές που εκτείνονται και πέρα από τα σύνορα του Εθνικού Πάρκου δάσους Δαδιάς ως τον Νέστο και τη γειτονική μας Βουλγαρία.
Ο μαυρόγυπας είναι, σε μεγάλο βαθμό, μοναχικό πτηνό, που παρατηρείται να γυροπετά μόνο του, ή το πολύ σε ζεύγη. Βρίσκω τις πληροφορίες και με βαριά καρδιά κάνω τον Ενεστώτα, Παρατατικό. Οι μαυρόγυπες έφτιαχναν τις φωλιές τους στις πλατιές κορυφές των μαυροπεύκων στο δάσος της Δαδιάς.
