Οι ανειδίκευτοι εργάτες της Τέχνης...

Τελικά οι ηθοποιοί μάλλον θα πρέπει να χρωστούν χάρη στον κ. Βορίδη. Ανακίνησε εντελώς αψυχολόγητα και χωρίς λόγο ένα ζήτημα στο οποίο χρόνια τώρα η Πολιτεία τσαλαβουτά, χωρίς να μπορεί να δώσει λύση. Το έφερε έτσι στην επιφάνεια και μάλιστα με τρόπο συναισθηματικά ιδιαίτερα φορτισμένο. Το σύνθημα «για το κράτος δεν είμαστε ηθοποιοί, είμαστε ανειδίκευτοι εργάτες» συγκινεί ακόμα και όσους δεν έχουν πατήσει ποτέ στη ζωή τους στο θέατρο. Και βέβαια συσπειρώνει τους ανθρώπους της τέχνης καθώς, συμβολικά, νιώθουν ότι έχουν φάει ένα χαστούκι στη μούρη. Αυξάνει έτσι την πίεση προς την κυβέρνηση, τη σημερινή αλλά και την επόμενη, να δώσει μια κάποια λύση. Αν μπορέσει φυσικά να ξεπεράσει τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και την διαχρονική υποκρισία που διακρίνει το κράτος στο πώς διαχειρίζεται τα αλληλοσυγκρουόμενα επαγγελματικά δικαιώματα.

Πρώτα όμως τα πρακτικά ζητήματα. Το περίφημο προεδρικό διάταγμα δεν αλλάζει στο παραμικρό το ακαδημαϊκό στάτους των πτυχίων. Αυτά ήταν και εξακολουθούν να παραμένουν στον αέρα. Δεν αναγνωρίζονταν και συνεχίζουν να μην αναγνωρίζονται. Δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα, όπως φαίνεται, και σε σχέση με το καθεστώς που διέπει όσους αποφοίτους Δραματικών Σχολών εργάζονται σε φορείς του δημοσίου. Αυτό σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις και με την επιφύλαξη της ερμηνευτικής εγκυκλίου που θα εκδοθεί. Διότι τι σόι ρύθμιση θα ήταν αν δεν χρειαζόταν και μια ερμηνευτική εγκύκλιο για να γίνει κατανοητή; Για το ελληνικό δημόσιο μιλάμε.

Το επίδικο, πάντα από την πρακτική σκοπιά, είναι κάποιες σχετικά λίγες θέσεις αναπληρωτών στην εκπαίδευση στην «θεατροπαιδαγωγική», οι οποίες καλύπτονται από δύο ξεχωριστές λίστες: η μία συγκροτείται από αποφοίτους πανεπιστημιακών σχολών θεατρολογίας και η άλλη από αποφοίτους δραματικών σχολών. Το ότι οι τελευταίοι δεν έχουν διδαχθεί το αντικείμενο για το οποίο προσλαμβάνονται, είναι άλλο ζήτημα. Το Προεδρικό Διάταγμα αφορά επίσης και ηθοποιούς σε διοικητικές θέσεις οι οποίοι παραμένουν στην κατηγορία ΔΕ, αποφοίτων Λυκείου δηλαδή, και όχι ΠΕ, αποφοίτων ανώτατων σχολών. Ως τώρα με βάση δύο διαδοχικές ρυθμίσεις, οι απόφοιτοι δραματικών σχολών ως το 2017, αλλά όχι όσοι αποφοίτησαν αργότερα, δικαιούνται ένα μικρό επίδομα, αυτό των αποφοίτων ανώτερης εκπαίδευσης.

Εδώ όμως τα πράγματα αποκτούν ενδιαφέρον. Στην Ελλάδα η ανώτερη εκπαίδευση έχει καταργηθεί! Κι όχι μόνο αυτό, αλλά με επιμονή των γνωστών συντεχνιών της εκπαίδευσης η χώρα μας έχει αρνηθεί να υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης πτυχίου μετά από τριετή φοίτηση, όπως ισχύει για παράδειγμα σε όλες τις αγγλοσαξονικές χώρες. Πολλοί από αυτούς που έχουν κάνει σημαία τους την υπόθεση των ηθοποιών μάλιστα, ήταν οι κατ’ εξοχήν πολέμιοι τέτοιων σχολών. Έτσι οι δραματικές σχολές, οι οποίες είναι τριετείς, είναι σχεδόν εξ ορισμού στον αέρα.

Η πρόταση που έχει γίνει για να αρθεί το αδιέξοδο είναι η περίφημη «ανωτατοποίηση». Αυτό θα γινόταν με την προσθήκη ενός ακόμα έτους στις σχολές, με τη συνεργασία των πανεπιστημίων. Προφανώς δεν είναι τόσο απλό. Κατ’ αρχάς υπάρχει ένα τεχνικό θέμα. Στην περίπτωση των ηθοποιών, σε αντίθεση με τα ωδεία και τους μουσικούς, οι επιτροπές που θα τους κρίνουν θα πρέπει και να τους βλέπουν. Με άλλα λόγια καταργείται η ανωνυμία των πανελλαδικών, αλλά ας είναι, κάποια λύση μπορεί να βρεθεί.

Το ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η πλειονότητα των ηθοποιών προέρχεται από ιδιωτικές σχολές. Πώς θα ενταχθούν στην «ανωτατοποίηση» χωρίς καταστρατήγηση του Συντάγματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ, βλέπετε, διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για το μεγάλο «πολιτιστικό κεφάλαιο» που πάει χαμένο κι έχει ξεχάσει τους κερδοσκόπους της εκπαίδευσης. Ήταν αυτός όμως, μαζί με την αριστεροδέξια συντεχνία των πανεπιστημίων, που πολέμησαν με πάθος κάθε αλλαγή του άρθρου 16. Το λες και ορισμό της υποκρισίας. Τι θα γίνει τώρα λοιπόν; Θα αναβαθμιστούν μόνο οι κρατικές σχολές; Έτσι θα έχουμε ηθοποιούς δύο ταχυτήτων, με τους δεύτερους μάλιστα, που είναι η πλειοψηφία, να έχουν μειωμένα δικαιώματα και πραγματική, όχι απλώς συμβολική, υποβάθμιση.

Με τις Δραματικές σχολές βέβαια υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Ανήκουν σε μια ειδική κατηγορία σχολών αναγνωρισμένων από το υπουργείο, το οποίο ορίζει και τις επιτροπές που εξετάζουν τους ηθοποιούς. Αυτό δεν αναιρεί φυσικά το γεγονός, και αυτό το λένε οι ίδιοι οι ηθοποιοί,  ότι υπάρχουν σχολές που αξίζουν και σχολές που δεν πληρούν κανένα ποιοτικό κριτήριο. Αλλά και πάλι αν αυτή η αναγνώριση από το υπουργείο χρησιμοποιηθεί ως μέσο για να καταστρατηγηθεί το άρθρο 16, τότε γιατί δεν θα γίνει το ίδιο και με τα Κολλέγια; Με άλλα λόγια υπάρχει πραγματικό αδιέξοδο και το Προεδρικό Διάταγμα απλώς το ανέδειξε, άγαρμπα και άκομψα είναι αλήθεια.

Το κωμικό είναι ότι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στέκεται πλάι στους αποφοίτους των Δραματικών Σχολών, διατείνεται ότι όλο αυτό γίνεται για να προωθηθούν τα περίφημα ιδιωτικά συμφέροντα! Κάποια Κολλέγια δηλαδή που περιμένουν στη γωνία. Λες και οι Δραματικές Σχολές δεν είναι ιδιωτικές. Αυτό όμως θα μπορούσε να θεωρηθεί και επαγγελματική ασθένεια. Αν για όλα σου φταίει ο νεοφιλελευθερισμός, τότε δεν μπορείς να δεις κάτι άλλο. 

Ηθοποιός σημαίνει φως βέβαια και το ίδιο ισχύει για τους μουσικούς. Δεν κάνει το πτυχίο τον καλλιτέχνη κι όσοι πραγματικά εργάζονται ως ηθοποιοί και δεν θέλουν απλώς να διοριστούν στο δημόσιο, μια σκασίλα είχαν τι λέει γι’ αυτούς ο Βορίδης και ο κάθε Βορίδης. Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα είμαστε όπου, ως γνωστόν, η πάλη των τάξεων έχει καταργηθεί χρόνια τώρα από την πάλη των συντεχνιών.