Κρούσματα αστυνομικής βίας καταγγέλλει η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου κατέθεσε αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη, στις 5 Δεκεμβρίου, με αφορμή τα «πρόσφατα επανειλημμένα περιστατικά αυθαιρεσίας και δυσανάλογης βίας εκ μέρους των αστυνομικών οργάνων είτε στο πλαίσιο διαδηλώσεων είτε κατά τη διάρκεια άλλων αστυνομικών επιχειρήσεων».

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου κατέθεσε αναφορά στο Συνήγορο του Πολίτη ο οποίος, όπως εξηγεί, έχει εκ του νόμου 4443/2016 την αρμοδιότητα να λειτουργεί ως Μηχανισμός διερεύνησης αυτών των καταγγελιών και δύναται να επεμβαίνει και αυτεπαγγέλτως.

Επισημαίνει ότι «ως σήμερα, εξ όσων τουλάχιστον γνωρίζουμε, δεν έχει υπάρξει ακόμα από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αντίδραση ή έρευνα για τις πρόσφατες καταγγελίες».

Στο κείμενο της αναφοράς που ακολουθεί τονίζεται ότι το διαχρονικό πρόβλημα της έλλειψης αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας κατά τον εσωτερικό έλεγχο της αστυνομίας οδηγεί εντέλει σε έλλειμμα λογοδοσίας ασύμβατο με τις απαιτήσεις του Κράτους Δικαίου.

Το κείμενο της αναφοράς:

Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρούνται επανειλημμένα περιστατικά αυθαιρεσίας και εκτεταμένης και δυσανάλογης βίας εκ μέρους των αστυνομικών οργάνων είτε στο πλαίσιο διαδηλώσεων είτε κατά τη διάρκεια άλλων αστυνομικών επιχειρήσεων (π.χ. εκκένωση καταλήψεων). Η δράση αυτή φαίνεται να έχει τη μορφή συστηματικής παρανομίας, όπως προκύπτει τόσο από καταγγελίες πολιτών αλλά και δημοσιογράφων ή φωτορεπόρτερ, όσο καιαπό το οπτικοακουστικό υλικό που έχει δημοσιευτεί στο διαδίκτυο και στα μέσα ενημέρωσης. Στη χώρα μας το φαινόμενο αυτό δυστυχώς δεν είναι καινούριο, αλλά φαίνεται να έχει πλέον παγιωμένα και δομικά χαρακτηριστικά: η ελληνική αστυνομία διαχρονικά ακολουθεί, ιδιαίτερα κατά την επέμβασή της σε δημόσιες συναθροίσεις αλλά και κατά τη σύλληψη και κράτηση προσώπων, πρακτικές παράνομες, που θέτουν σε διακινδύνευση ζωτικά έννομα αγαθά ενώ ταυτόχρονα πλήττουν το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία ή και την αξιοπρέπεια των προσώπων, καθώς και το δικαίωμα επικοινωνίας με συνήγορουπεράσπισης κατά τη διάρκεια της αστυνομικής κράτησης. Αυτά αποτελούν αντικείμενο διαπίστωσης εδώ και χρόνια, όχι μόνο από τη δική σας Αρχή, που επανειλημμένα έχει προβεί σε συστάσεις, αλλά και από διεθνή και ευρωπαϊκά όργανα καθώς και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ένας από τους βασικούς λόγους που επιτρέπει την εξακολούθηση αυτών των πρακτικών εκ μέρους της αστυνομίας είναι η ιδιότυπη ασυλία που απολαμβάνει όταν παρανομεί που έχει τη μορφή μόνιμης –και πλέον- αναμενόμενης ατιμωρησίας.

Ο Ν. 4443/2016 επεφύλαξε για τον Συνήγορο του Πολίτη την ειδική αρμοδιότητα διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας, μεταξύ άλλων, και εκ μέρους της αστυνομίας. Ο νόμος παρέχει τη δυνατότητα στο Μηχανισμό να επιλαμβάνεται και αυτεπαγγέλτως υποθέσεων έπειτα από πληροφορίες με συγκεκριμένα στοιχεία για περιστατικά που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του, ιδίως όταν αυτά προέρχονται από δημοσιεύματα ή εκπομπές ΜΜΕ. Στα πλαίσια συνεπώς των αρμοδιοτήτων σας αυτών, σας υποβάλουμε την παρούσα αναφορά με συνημμένο υλικό από τα μέσα ενημέρωσης και το διαδίκτυο. »Όπως διαπιστώνει η ίδια η Αρχή σας, στην Έκθεση του Μηχανισμού για το 2017-2018 σχετικά με τις υποθέσεις που ανέπεμψε στην αστυνομία για συμπλήρωση “Η κυριότερη αιτία αναπομπής αφορούσε την ανεπαρκή ή/και αντιφατική αιτιολόγηση των πορισμάτων λόγω είτε της μη αξιοποίησης αποδεικτικών στοιχείων είτε της εσφαλμένης αξιολόγησης και εκτίμησης των διαθέσιμων αποδεικτικών μέσων. Σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώθηκε η ανάθεση της διενέργειας των ερευνών σε πρόσωπα που δεν προσφέρουν τα απαραίτητα εχέγγυα αμεροληψίας λόγω της μη επαρκούς απόστασής τους από τους ελεγχόμενους αστυνομικούς. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις επισημάνθηκε η μη ύπαρξη ιατροδικαστικής έκθεσης ή η μη λήψη κατάθεσης από ιατροδικαστές που είχαν προβεί στην εξέταση τραυματισθέντων πολιτών. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία δόθηκε σε περιπτώσεις στις οποίες δεν διερευνήθηκε, παρά την ύπαρξη επαρκών ενδείξεων, η πιθανότητα συνδρομής ρατσιστικών κινήτρων στην καταγγελλόμενη εκδήλωση παραβατικής συμπεριφοράς αστυνομικών”».

Επειδή η έλλειψη αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας κατά τον εσωτερικό έλεγχο της αστυνομίας έχει οδηγήσει εντέλει σε έλλειμμα λογοδοσίας εκ μέρους των οργάνων της, το οποίο συνιστά βαρύ πλήγμα για ένα κράτος δικαίου, παρακαλούμε για τις ενέργειές σας και τη συνδρομή σας ώστε τα περιστατικά βίας και αυθαιρεσίας, όπως προκύπτουν από το υλικό που σας επισυνάπτουμε, να μην μείνουν, για άλλη μια φορά, ατιμώρητα.