Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (Ε.Ε.Σ.), η Διεθνής Ομοσπονδία Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) και η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού (ICRC) παρακολουθούν στενά την κατάσταση στη Βόρεια Ελλάδα, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται αναφορικά με την αύξηση του αριθμού των μεταναστών που διασχίζουν τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία, στον Έβρο.
Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, οι αφίξεις στην περιοχή αυξήθηκαν σχεδόν κατά 80%, μόνο κατά τους τρεις πρώτους μήνες του 2018, καθώς τον Έβρο διέσχισαν 2.170 άτομα, σε σχέση με τις 466 αφίξεις που είχαν καταγραφεί την ίδια χρονική περίοδο του περασμένου έτους. Επιπλέον, μόνο τον Απρίλιο του 2018, περίπου 2.900 άτομα διέσχισαν τα χερσαία σύνορα, αριθμός που ισοδυναμεί με το ήμισυ των εκτιμώμενων αφίξεων για ολόκληρο το 2017. Τουλάχιστον 8 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την αρχή του έτους κατά τη διέλευση αυτή.
Οι περισσότεροι από όσους εισήλθαν από το πέρασμα του Έβρου, τους τελευταίους μήνες, είναι οικογένειες Σύριων και Ιρακινών και περιλαμβάνουν ηλικιωμένους, εγκύους και μικρά παιδιά.
Την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου, ο Ε.Ε.Σ., η IFRC και η ICRC επισκέφθηκαν τη συνοριακή περιοχή και διεξήγαγαν κοινή αξιολόγηση των ανθρωπιστικών αναγκών και των αναγκών προστασίας των χιλιάδων ανθρώπων που διέσχισαν πρόσφατα τα χερσαία σύνορα από την Τουρκία.
Μετά τη διέλευσή τους οι μετανάστες μεταφέρονται για ταυτοποίηση σε αστυνομικά τμήματα, στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) ή στο Προαναχωρησιακό Κέντρο κράτησης αλλοδαπών, στο Φυλάκιο. Το μοναδικό κέντρο υποδοχής στην περιοχή του Έβρου, στο Φυλάκιο, δεν είναι σε θέση να διεκπεραιώσει τις εισερχόμενες αιτήσεις και λόγω της έλλειψης κατάλληλων καταλυμάτων, πολλοί αιτούντες άσυλο φιλοξενούνται σε κέντρα κράτησης της αστυνομίας, όπου οι συνθήκες είναι αντίξοες.
Λόγω του μεγάλου αριθμού αφίξεων, οι Αρχές προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση της καταγραφής όλων των νεοεισερχομένων. Η μη ολοκλήρωση της καταγραφής σημαίνει ωστόσο ελλιπή πρόσβαση αυτών των ανθρώπων σε βασικές ανθρωπιστικές υπηρεσίες. Η πλειονότητα των νεοεισερχομένων γνωρίζουν ελάχιστα για το σύστημα και τις συνθήκες υποδοχής στην Ελλάδα, ή για τα δικαιώματά τους αναφορικά με την αίτηση ασύλου.
Μόλις αφεθούν από το αστυνομικό τμήμα, το ΚΥΤ ή το Προαναχωρησιακό Κέντρο Φυλακίου, οι άνθρωποι επιθυμούν να μετακινηθούν γρήγορα και είτε προσπαθούν να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, είτε να προσεγγίσουν με ίδια μέσα τα κέντρα υποδοχής στη Βόρεια Ελλάδα. Εντούτοις, η τελευταία αύξηση στις ροές δημιουργεί πίεση στα ήδη επιβαρυμένα κέντρα υποδοχής της περιοχής όπου παρατηρείται υπερπληθυσμός και όπου στήνονται σκηνές προκειμένου να φιλοξενήσουν τον αυξανόμενο αριθμό των νεοαφιχθέντων.
Οι κύριες ανθρωπιστικές ανάγκες και οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν στα κέντρα φιλοξενίας κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης είναι κυρίως: η ανεπαρκής πρόσβαση σε κάποιο κατάλυμα, σε τρόφιμα, σε είδη ανακουφιστικής βοήθειας (μη διατροφικά είδη), σε υπηρεσίες ύδρευσης, αποχέτευσης και υγιεινής (WASH). Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι, και κυρίως έγκυες γυναίκες, μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι, έχουν ανάγκη από ιατρική περίθαλψη και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Οι ανάγκες αυτές δεν ικανοποιούνται πλήρως, καθώς δεν υπάρχει αξιολόγηση της ευαλωτότητας (vulnerability screening) κατά την άφιξη, ενώ η έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με το τοπικό σύστημα υγείας και τα γλωσσικά εμπόδια δυσχεραίνουν την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Από την άλλη πλευρά, η παρουσία καταγεγραμμένων και μη-καταγεγραμμένων μεταναστών στα κέντρα φιλοξενίας, με άνιση πρόσβαση στις υπηρεσίες, δημιουργεί ένταση μεταξύ των κοινοτήτων. Τέλος, όταν τα άτομα μετακινηθούν, η διαθέσιμη παροχή υπηρεσιών υγείας είναι περιορισμένη, ενώ οι υφιστάμενες κλινικές πασχίζουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες υγείας του αυξανόμενου πληθυσμού.
