Αν επισκεφθείς τη Γαϊδουροχώρα, στο Κορωπί, σίγουρα τα γαϊδουράκια θα γίνουν τα αγαπημένα σου ζώα
Ήμουνα διακοπές με ένα κορίτσι που μου άρεσε τόσο πολύ, που παρότι πηγαίναμε με τα πόδια στην ντάλα για μπάνιο ήθελα να της δείξω τον καλύτερό μου εαυτό: σε κάθε γαϊδούρι που συναντούσαμε σταματούσα και το τάιζα κάτι ψωρόφυλλα από τριγύρω.
Και μετά η γνωστή εικόνα: ένα γαϊδούρι φορτωμένο με όλο τον κόσμο συν έναν άνθρωπο να ανηφορίζουν το μονοπάτι. «Ειδικά στα νησιά υπάρχουν ακόμα αρκετά γαϊδούρια. Έχουν μικρές οπλές και αυτό τα βοηθάει να περπατάνε πολύ σταθερά σε εδάφη με πέτρες ή σε περιοχές απόκρημνες» λέει ο Δημήτρης Στουπάκης που μαζί με την Τατιάνα Παπαμόσχου άρχισαν από τον Οκτώβρη του ’14 να λειτουργούν τη «Γαϊδουροχώρα», στο Κορωπί. Εφτά γαϊδουράκια στο στάβλο και όταν πλησιάζεις για να χαϊδέψεις ένα τα άλλα χώνουν τα κεφάλια τους με τα μεγάλα τους αφτιά στη μέση ζητώντας κι εκείνα προσοχή και χάδια. Μου λένε για τα γαϊδούρια: θεωρείται ως το δεύτερο μετά την καμήλα ανθεκτικότερο ζώο στη ζέστη και μπορεί να ζήσει έως και 50 χρόνια. Τη δεκαετία του ’50 ζούσαν στην Ελλάδα περίπου 500.000 γαϊδούρια, σήμερα όμως είναι σχεδόν 12.000 γιατί τα «αντικατέστησαν» τα μηχανήματα. Η βροντερή φωνή του ακούγεται 3 χλμ. μακριά και ενηλικιώνεται στα 4, μέχρι τότε δεν πρέπει ούτε να γεννάει ούτε να δουλεύει. Και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να μεταφέρει περισσότερο από το 30% του βάρους του γιατί μπορεί να πάθει ζημιά στην πλάτη ή στα πόδια. Η μαμά γαϊδούρα είναι έγκυος ένα χρόνο και γεννάει ένα πουλάρι το οποίο καλό είναι να μείνει κοντά της άλλο ένα χρόνο για να θηλάσει και να μάθει τους κανόνες του είδους τους. Τα γαϊδούρια ζουν πολλές ώρες όρθια όπως και κοιμούνται όρθια, γι' αυτό όταν έχουν ελευθερία κίνησης θα τα δούμε να κάνουν συχνά τουμπίτσες ή να τρίβονται στο έδαφος για να ξεπιαστούν. Ζουν σε αγέλες στις οποίες αρχηγός είναι ένα θηλυκό ζώο και μέσα στην αγέλη όλα έχουν τον «κολλητό» τους. Αν ο κολλητός πεθάνει, καλό είναι η σορός του να μείνει για κάποια ώρα ώστε ο φίλος του να συνειδητοποιήσει τι έγινε, διαφορετικά θα τον περιμένει και θα τον αναζητά. Είναι κοινωνικά, πειραχτήρια, υπομονετικά και έχουν ανάγκη για επαφή. Ένα γαϊδούρι ολομόναχο είναι δυστυχισμένο.
Ο Δημήτρης είναι φωτογράφος, η Τατιάνα ηθοποιός, και η πρώτη τους επαφή με τα γαϊδούρια ήταν όταν μια φίλη τούς χάρισε δύο και τα είχαν σαν κατοικίδια. Μετά αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη «Γαϊδουροχώρα» η οποία, όπως λένε, «είναι ένας χώρος ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης αφιερωμένος στο γαϊδουράκι. Με βιωματικά προγράμματα για μικρούς και μεγάλους θέλουμε να ξαναφέρουμε το σύγχρονο άνθρωπο κοντά στο παραμελημένο (και παρεξηγημένο) γαϊδουράκι και να προτείνουμε νέους τρόπους χρήσης του μέσα από μια σχέση σεβασμού και αγάπης. Τα προγράμματά μας περιλαμβάνουν συμμετοχή στη φροντίδα και την εκπαίδευση των γαϊδουριών, γνωριμία με τις ανάγκες τους, παιχνίδια μαζί τους, βόλτες στη γύρω περιοχή δίπλα τους και ποτέ πάνω τους και δράσεις για άτομα με αναπηρίες».
Αρχηγός στη «Γαϊδουροχώρα» είναι η Μανού. Η Λίλη που είναι τεσσάρων ετών και ο Ισίδωρος που είναι 19 είναι κολλητοί. Ο Πεπίτο είναι το πειραχτήρι της παρέας. Η Ευτυχία και η Λεμονιά ήρθαν από ένα καταφύγιο εγκαταλειμμένων και κακοποιημένων γαϊδουριών στα Τρίκαλα, που έχει στηθεί και λειτουργεί υπό τον έλεγχο ενός τεράστιου αγγλικού οργανισμού που ασχολείται με την ευζωία γαϊδουριών παγκοσμίως. Η Τατιάνα και ο Δημήτρης λένε ότι «ανάμεσα στα 70 σχεδόν ζώα που ζουν εκεί ανακαλύψαμε δύο γαϊδουράκια που δεν είχαν προβλήματα υγείας και έτσι ζητήσαμε να τα υιοθετήσουμε για να τους προσφέρουμε την ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή. Οι συνθήκες στο καταφύγιο ήταν πολύ καλές και η φροντίδα που δέχονταν η πρέπουσα, τα υπόλοιπα ζώα όμως ήταν είτε υπερήλικα είτε άρρωστα με πολλά προβλήματα, κυρίως ορθοπεδικής φύσης. Η πιθανότητα λοιπόν η μικρή Ευτυχία να ζήσει την ηλικία της, να τρέξει και να παίξει, ήταν μηδαμινή. Προσκολλημένη στη Λεμονιά, που ως μεγαλύτερη την είχε υπό την προστασία της από τη γέννησή της σχεδόν, είχε αναπτύξει τη συμπεριφορά και το σωματότυπο ηλικιωμένου ζώου. Πρέπει να παραδεχθούμε πως δεν ήταν καθόλου εύκολο να πείσουμε τους Άγγλους να μας εμπιστευτούν τα δύο γαϊδουράκια. Υπάρχει μεγάλη καχυποψία για τα “φιλοζωϊκά αισθήματα” των Ελλήνων και όχι αδικαιολόγητα. Χρειάστηκαν περίπου έξι μήνες επαφών και τρεις επισκέψεις εκπροσώπου τους από την Κύπρο καθώς και δική μας… επανεκπαίδευση για να δοθεί το πράσινο φως και η Ευτυχία με τη Λεμονιά να γίνουν μέλη της “Γαϊδουροχώρας”».
Πρόσφατα ξεκίνησε στη «Γαϊδουροχώρα» η λειτουργία του τμήματος θεραπευτικής υποστηριζόμενης από γαϊδουράκια, υπό την επίβλεψη μιας ομάδας ειδικών συνεργατών. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά με ψυχικά ή νοητικά προβλήματα ή σωματικές αναπηρίες και περιπτώσεις ατόμων με ανάγκη υποστήριξης. Στόχος η συναισθηματική και σωματική ενδυνάμωση, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και υπευθυνότητας, η καλλιέργεια της επικοινωνίας και της συνεργασίας, η αμοιβαιότητα μέσα από την αλληλεπίδραση με το γαϊδουράκι κ.ά., αλλά και η ψυχαγωγία και το παιχνίδι μέσα στη φύση παρέα με τα ζώα. Η μέθοδος αυτή, γνωστή ως DAT (Donkey Assisted Therapy) ή Asinotherapy, εφαρμόζεται στην Ευρώπη περισσότερα από 30 χρόνια, καθώς το γαϊδούρι έχει θεωρηθεί ιδανικό για αυτό το σκοπό λόγω του προσιτού μεγέθους του, του υπομονετικού, ήρεμου και τρυφερού χαρακτήρα του και των ήπιων αντιδράσεών του.
Γάλα γαϊδούρας και «γαϊδούρια»
Στην Ευρώπη η εκτροφή γαϊδουριών για το γαϊδουρινό γάλα είτε για κατανάλωση είτε για την παρασκευή καλλυντικών έχει αρχίσει από το 1996. Ένα λίτρο γάλα γαϊδούρας μπορεί να φτάσει και τα 100 ευρώ. Στην Ελλάδα ήρθε πολύ αργότερα και πολύ πρόχειρα λέει ο Γιώργος Αρσένος, καθηγητής στο Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του Τμήματος Κτηνιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. «Είναι γεγονός ότι το γαϊδουρινό γάλα έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας την τελευταία δεκαετία. Έχει βρεθεί ότι είναι υποαλλεργικό και σε σημαντικό βαθμό συμβατό με το ανθρώπινο. Η δική μας ενασχόληση με την ονοτροφία ξεκίνησε το 2001 και στόχος ήταν η καταγραφή και η γενετική ταυτοποίηση των εγχώριων όνων. Μέσα από την έρευνά μας διαπιστώσαμε τη ραγδαία μείωση του πληθυσμού και έτσι αναζητήσαμε τρόπους διατήρησης των ελληνικών όνων. Μία από τις προτάσεις μας, με βάση τη διεθνή εμπειρία, ήταν να γίνει εκμετάλλευση της γαλακτοπαραγωγικής ικανότητας των όνων και η χρήση του γάλακτος για παρασκευή καλλυντικών. Δυστυχώς, οι συστάσεις μας παρερμηνεύτηκαν και αρκετοί έτρεξαν να αγοράσουν όλα τα γαϊδούρια της Αλβανίας και της Βουλγαρίας. Όπως και στο παρελθόν, χωρίς κανένα σχεδιασμό και επιχειρηματική νοοτροπία. Τα χαρακτηριστικά της πλειοψηφίας των επίδοξων ονοτρόφων ήταν το εύκολο κέρδος, καμία αγάπη για το ζώο. Λίγες είναι οι σοβαρές προσπάθειες. Η ονοτροφία, όπως και κάθε άλλος κλάδος της ζωικής παραγωγής, έχει τις προϋποθέσεις να αποτελέσει μια βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό που χρειάζεται είναι άνθρωποι με μεράκι και διάθεση για ουσιαστική δουλειά».
Στο δρόμο της επιστροφής πάρκαρα πάνω στο πεζοδρόμιο της Χαριλάου Τρικούπη και γυρνώντας βρήκα ένα αυτοκόλλητο που έλεγε «Είμαι γάιδαρος, παρκάρω όπου γουστάρω». Έτσι, έμαθα ότι τα γαϊδούρια ξέρουν και να παρκάρουν.
Info: Στη «Γαϊδουροχώρα» γίνονται επισκέψεις σχολείων και ιδιωτών μετά από ραντεβού, ενώ προσφέρονται δωρεάν επισκέψεις σε παιδιά ιδρυμάτων και ειδικών σχολείων. Κορωπί - Θέση Μπουρμπουτσάνα, 6944 616160, www.gaidourohora.gr, fb: Gaidourohora
9°
