Βράδυ Τετάρτης. Καισαριανή. Ανηφορίζοντας την οδό Ηρώς Κωνσταντοπούλου στην Καισαριανή συναντάς στη σειρά τα σχολικά συγκροτήματα του δήμου. Και ξαφνικά, στον πρώτο όροφο βλέπεις ένα φως.
Ε, δεν μπορεί παρά να σου κινήσει την περιέργεια. Έτσι κι εγώ, από απλή περιέργεια για το ποιος μπορεί να είναι μέσα σε μια σχολική αίθουσα 7 το βράδυ, ανέβηκα τη σκάλα του 2ου Γυμνασίου Καισαριανής και διαπίστωσα πως επρόκειτο για την αίθουσα Πληροφορικής. Ήταν κατάμεστη από… εναλλακτικούς μαθητές οι οποίοι παρακολουθούσαν παράδοση… Βικιπαίδειας.
Παρά το γεγονός ότι το μάθημα είχε ήδη ξεκινήσει, ο επίσης εναλλακτικός δάσκαλος μου επέτρεψε να μπω. Διαπίστωσα πως ο Μάνος Κεφαλάς –ένας πληροφορικάριος αλλιώτικος από τους άλλους– κάθε Δευτέρα και Τετάρτη από τις 18.00 έως τις 20.00 παραδίδει μαθήματα Βικιπαίδειας.
Τι είναι, πώς λειτουργεί, πώς ανεβαίνουν τα λήμματα και τι ακριβώς πρέπει να γνωρίζει ο επίδοξος… Βικιπαιδιστής για τα πνευματικά δικαιώματα, τις πηγές και τις φωτογραφίες; Όλα αυτά τα ερωτήματα απαντώνται σε έναν κύκλο μαθημάτων.
Μετά το μάθημα, δεν μπορούσα να αντισταθώ και να μη ζητήσω μια μίνι συνέντευξη. Πώς, πού, πότε, γιατί; Από πότε υπάρχει «Σχολείο Βικιπαίδειας» στην Ελλάδα; Πώς δημιουργήθηκε; Πότε ξεκίνησαν τα μαθήματα; Η «μαμά Βικιπαίδεια» τι ξέρει για όλο αυτό;
Ο Μάνος Κεφαλάς απάντησε πως η ιδέα γεννήθηκε το 2011, όταν το Yπουργείο Παιδείας μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ προώθησε έναν κύκλο εργαστηρίων. Από τότε, όντας και μέλος της θεατρικής ομάδας του δήμου, προσπάθησε να πείσει τη δημοτική Αρχή της Καισαριανής να του παραχωρήσει μια αίθουσα προκειμένου να παραδίδει μαθήματα Βικιπαίδειας, ώστε όσοι νέοι συντάκτες χρειάζονται στήριξη και καθοδήγηση να την έχουν με αυτό τον τρόπο. Αφού πέρασαν δύο χρόνια εντατικών και επίμονων προσπαθειών, τελικά τον Μάρτιο του 2014 ο δήμος παραχώρησε μια αίθουσα. Αυτή ήταν η αίθουσα Πληροφορικής του 2ου Γυμνασίου-Λυκείου. Όμως, οι υπολογιστές είχαν Windows 2000 καθιστώντας το ανέβασμα λημμάτων αδύνατο!
Ευτυχώς για τον Μάνο, οι πελάτες του φάνηκαν γενναιόδωροι και δώρισαν κάποιους υπολογιστές στο σχολείο. Με αυτούς ξεκίνησαν δειλά-δειλά τα μαθήματα Βικιπαίδειας. Και όταν πια αυτό γιγαντώθηκε, η συμμετοχή αυξήθηκε και τα παιδιά του σχολείου ξεκίνησαν να έχουν κι εκείνα έναν ενδιαφέρον για την αίθουσα Πληροφορικής, η «μαμά Βικιπαίδεια» ενημερώθηκε για το τι συμβαίνει σε μια σχολική αίθουσα κάπου στην Αθήνα. Έτσι, δώρισε 6.500 ευρώ για αγορά υπολογιστών και αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων, αλλά και για διοργάνωση κι άλλων ημερίδων. Μια τέτοια έγινε τον περασμένο Μάιο στην Τεχνόπολη πριν από μερικούς μήνες και στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία.
Πλέον, τα μαθήματα Βικιπαίδειας είναι ένας κατά κάποιον τρόπο θεσμός για την περιοχή της Καισαριανής. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να δηλώσει συμμετοχή και να τα παρακολουθεί. Στις αρχές Νοεμβρίου ξεκίνησε ο νέος κύκλος ο οποίος θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο, ενώ ο επόμενος ξεκινήσει τον Μάρτη.
Όπως αναφέρει ο Μάνος Κεφαλάς, σκοπός των μαθημάτων είναι η ανάπτυξη της δεξιότητας να συγγράφει κανείς εγκυκλοπαιδικά λήμματα. Πέρα από τη χρήση των εργαλείων και την εκμάθηση των τεχνικών που είναι σαφώς αντικείμενο διδασκαλίας, στο σχολείο αυτό μαθαίνει κανείς να γράφει σε εγκυκλοπαιδικό ύφος: να είναι αντικειμενικός, να εκφράζεται ουδέτερα, να μη μεροληπτεί, να τεκμηριώνει το λόγο του και ταυτόχρονα να γίνεται κατανοητός από τον μη ειδικό. Ο σεβασμός στα πνευματικά δικαιώματα, η καλή πίστη, η ευγένεια, η ευθύνη του λόγου και η μετουσίωση της κριτικής μέσα σε ένα συνεργατικό περιβάλλον διδάσκονται επίσης. Το σχολείο παράγει μια φανερή αξία με τον εμπλουτισμό των λημμάτων της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας, η κρυφή αξία όμως είναι η καλλιέργεια των παραπάνω δεξιοτήτων στους συντάκτες που αποκτούν την ικανότητα της ενεργητικής αλληλεπίδρασης με τη γνώση.
Τι κερδίζει όμως ο ίδιος από όλο αυτό; Όσο κι αν δεν το πιστεύετε η δράση μπορεί να έχει επιχορηγηθεί από το Ίδρυμα Wikimedia, και το πού ακριβώς έχουν κατευθυνθεί τα χρήματα είναι με λεπτομέρειες καταχωρημένα στο διαδίκτυο, αλλά ο Μάνος Κεφαλάς προσφέρει την εμπειρία του ως συντάκτης εθελοντικά.
7°
